Er is in Gaza zonder meer sprake van een gestage etnische zuivering. De hardliners in de Israëlische regering maken daar niet eens een geheim van. Het liefst zien zij de Palestijnen verdwijnen of maken zij het gebied op zijn minst onleefbaar. Vanuit humanitair oogpunt is dat ronduit misdadig. Maar vanuit militair standpunt lijkt Benjamin Netanyahu zijn uitputtingsslag inderdaad te winnen.
Hoewel de terreuraanslag door Hamas in 2023 mede het gevolg was van een grove inlichtingenblunder, heeft Netanyahu sindsdien een bijzonder succesvolle en bijna onnavolgbare militaire campagne gevoerd: tegen Hamas, tegen Hezbollah, tegen de hele As van de Weerstand en uiteindelijk zelfs tegen Iran. De Israëlische premier mag ons dan met weerzin vervullen, in de rauwe logica van de machtspolitiek zijn er weinig kleine staten die hem dit kunnen nadoen: enkele honderdduizenden Israëlische militairen tegen een overmacht van een klein miljoen strijders in de As van de Weerstand.
Als gevolg van Netanyahu’s offensief hapt de hele regio naar adem. Dit zou het moment kunnen zijn waarop pragmatisme het haalt. Iran heeft interne stabiliteit nodig. Israël kan dit gevechtstempo niet eindeloos volhouden. Veel andere landen zouden pragmatisme maar al te graag zien zegevieren. De Palestijnse kwestie is voor velen nog slechts een bijkomstigheid. Een detente is mogelijk. Ze zal geen vrede of rechtvaardigheid brengen in het Midden-Oosten, maar misschien wel een interludium van stabiliteit en iets minder geweld.
Midden-Oostenkenner Paul Aarts: ‘Israël komt hier niet veiliger uit’
Maar dat lijkt buiten Benjamin Netanyahu gerekend. De mobilisatie van Israël dient niet alleen het voortbestaan van de staat, maar ook het politieke overleven van de premier zelf. Ondanks Amerikaanse aandrang tot kalmte, blijken van respect uit de Golf en voorzichtige gesprekken met landen als Syrië, blijft Netanyahu de vlucht vooruit kiezen, in Gaza, maar ook daarbuiten. ‘We zijn nog niet klaar met Iran’, verklaarde hij. Over Turkije zei hij onlangs dat, mocht het ooit Amerikaanse F-35-vliegtuigen krijgen, dit een gevaar zou vormen voor de hele regio. Tijdens gesprekken in Washington wuifde Netanyahu de verzuchting van Trump om ‘vrede’ resoluut weg.
Dit is een belangrijk kantelpunt. Netanyahu heeft zich vooralsnog succesvol uit zijn eigen politieke impasse weten te vechten, door zichzelf op te werpen als overwinnaar op alle rivalen van Israël en, het moet gezegd, als een van de succesvolste strijdheren van zijn generatie. Maar hij riskeert alles opnieuw te verliezen als hij nogmaals het gaspedaal indrukt en daarmee ook de kans op een detente in het Midden-Oosten ondermijnt.
Voormalig Trump-adviseur John Bolton: ‘Netanyahu op de cover van Time Magazine? Dat is ondraaglijk voor Trump’
