De Nederlandse regeringspartijen VVD en PvdA verliezen zwaar bij provinciale verkiezingen. Het linksliberale D66 en het christendemocratische CDA zijn de winnaars. De regering geraakt haar “gedoogmeerderheid” in de Eerste Kamer kwijt.
Op basis van deze lokale verkiezingen wordt de Eerste Kamer, de Nederlandse senaat, samengesteld. Dat is een ingewikkelde zaak, maar op basis van ruim 97 procent getelde stemmen komt men tot volgende voorspelling. De rechtsliberale VVD van premier Mark Rutte verliest 3 zetels in de Eerste Kamer en komt daarmee op 13. De sociaaldemocratische PvdA verliest er 6 en houdt 8 zetels over. D66 verdubbelt van 5 naar 10 Eerste Kamerzetels en wordt de derde partij in het land. Het CDA wint 1 zetel en komt op 12, was lange tijd in een nek-aan-nekrace met de VVD gewikkeld om de dertiende zetel. en wordt de tweede partij. De linkse SP wint 1 zetel en klimt naar 9, in ieder geval meer dan de PvdA. De uiterst-rechtse PVV van Geert Wilders verliest een zetel en komt ook op 9. De kleine christelijke partijen SGP en ChristenUnie krijgen er elk een zetel bij en komen uit op respectievelijk 2 en 3.
GroenLinks zakt van 5 naar 4 zetels, zowel 50Plus als de Partij voor de Dieren verdubbelen naar 2 zetels en de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) blijft op 1 zetel staan.
Gedoogsteun
De huidige regering had al geen meerderheid in de Eerste Kamer en wist via steun van D66 en kleine christelijke partijen SGP en ChristenUnie een gedoogmeerderheid te vergaren. Maar die gedoogmeerderheid gaat nuverloren.
Deze partijen halen volgens de voorspellingen samen 36 zetels, op een totaal van 75, dus 2 zetels te weinig voor een meerderheid. Premier Rutte zal op zoeken moeten naar extra bondgenoten.
De regeringspartijen werden volgens analysten afgestraft na jaren van forse bezuinigingen, die nog niet hebben geleid tot een heropleving waarvan de effecten voelbaar worden. De gedoogpartners doen het daarentegen alledrie goed tot heel goed. Grote winnaar in zetels is D66. De partij boekte volgens voorzitter Alexander Pechtold “het beste resultaat in 25 jaar”.
Binnen de coalitie houdt de VVD beter stand dan de PvdA, hoewel de partij de voorbije weken worstelde met schandalen, die onder meer leidden tot het ontslag van een minister en een staatssecretaris. Zowel premier Rutte als PvdA-fractieleider Samson hebben laten weten dat ze hun regering uitzitten, ook al vallen de resultaten tegen. Samson zei in een gesprek met de NOS dat hij ondanks het derde tegenvallende resultaat op rij van de PvdA aanblijft als leider.
De opkomst lag volgens exitpolls net beneden 50 procent, dat is zowat 6 procent lager dan bij de vorige provincieverkiezingen, in 2011.
(RR)