Mugabe wordt thuis vastgehouden, maar Zimbabwaans leger ontkent staatsgreep

De onduidelijkheid in Zimbabwe is groot. Het leger lijkt het land over te nemen, maar zegt geen staatsgreep te plegen. Intussen zou president Mugabe thuis vastgehouden worden.

Pantservoertuigen van het Zimbabwaanse leger blokkeren woensdagmorgen de toegang tot het parlementsgebouw in Harare. In een live uitgezonden toespraak op de staatszender ZBC heeft een generaal, S.B. Moyo, woensdagochtend vroeg verzekerd dat het leger in Zimbabwe geen staatsgreep pleegt. Een voormalig minister stelt dat dat wel het geval is.

Ook regeringsgebouwen en het kantoor van de regeringspartij Zanu PF vallen onder de controle van het leger.

Het leger neemt daarmee steeds nadrukkelijker de controle over Zimbabwe over. Er is een grote militaire aanwezigheid in de hoofdstad, waar onder meer tanks op straat worden gemeld. Ook de staatszender ZBC in handen van het leger gevallen, iets wat doorgaans als een voorbode van staatsgreep wordt beschouwd.

Voorlopig ontkent het leger wel nog altijd dat er een staatsgreep aan de gang is. In een mededeling wordt benadrukt dat de 93-jarige president Robert Mugabe zich in veiligheid bevindt. ‘We viseren alleen criminelen in zijn omgeving die misdaden plegen die sociaal en economisch lijden veroorzaken in het land, om ze voor de rechter te brengen’, luidt het. ‘Zodra we onze missie hebben volbracht, verwachten we dat de situatie terugkeert naar normaal.’

Maar intussen raakte bekend dat Mugabe thuis vastgehouden wordt. Dat meldde de president zelf aan Jacob Zuma, president van Zuid-Afrika, die het nieuws vervolgens zelf de wereld in stuurde.

‘We willen het overduidelijk maken dat dit geen militaire overname is van de overheid. Wat deze Zimbabwe Defence Forces aan het doen zijn, is het bedaren van een degenererende politieke, sociale en economische situatie.’

In zijn speech richt de generaal zich ook tot verscheidene bevolkingsgroepen – onder wie burgers, parlementsleden, politieke partijen, de jeugd en kerken en religieuze instellingen. Hij wijst hij hen op hun belang en roept hen op om kalm te blijven. ‘Aan het volk: we roepen jullie op om kalm te blijven en onnodige bewegingen te beperken. Maar zij die tewerkgesteld zijn en zij die belangrijke zaken hebben in de stad vragen we om hun normale activiteiten voort te zetten zoals gewoonlijk. Onze wens is dat jullie van jullie rechten en vrijheden kunnen genieten’, luidt het onder meer.

‘Aan de andere veiligheidsdiensten, we roepen jullie op om mee te werken in het belang van het land. Laat het duidelijk zijn dat wij beogen de menselijke dreigingen voor de veiligheid aan de pakken. Elke provocatie zal daarom onthaald worden met een gepaste reactie.’

De mededeling eindigt met een oproep aan de media. ‘We roepen jullie op om eerlijk en verantwoordelijk te berichten.’

Oud-minister: ‘Dit is een staatsgreep’

‘Dit is een staatsgreep.’ Dat heeft Tendai Biti, van 2009 tot 2013 minister van Financiën in Zimbabwe, woensdagochtend bevestigd in ‘Today’, het actualiteitenprogramma op BBC Radio 4. ‘Ondanks hun ontkenningen heeft het leger de macht in Zimbabwe overgenomen’, aldus de minister, die destijds deel uitmaakte van oppositiepartij Movement for Democratic Change van Morgan Tsvangirai. ‘We willen niet dat in Zimbabwe de staatsgrepen maar blijven gebeuren… De vraag is: wat zijn de volgende stappen? ‘

‘Ja, het is is surreëel, maar het is aan het gebeuren’, tweet Biti woensdagochtend. ‘Het is gebeurd. Het is geen droom. Het is geen nachtmerrie. Dit is het. Dit is het nu en zoals Martin Luther King zou zeggen: vandaag is de eerste dag van de rest van ons leven. Kop op, landgenoten.’

Een Twitteraccount van regeringspartij Zanu-PF meldt in een hele reeks tweets dat Emmerson Mnangagwa aangesteld is tot interim-voorzitter van de partij. Verschillende kenners van het land wijzen er echter op dat het gaat om een parodie-account. Mnangagwa, al meer dan 40 jaar een strijdmakker van Mugabe, was tot vorige week vicepresident, tot Mugabe hem afzette op aanstoken van diens vrouw Grace. Zij was het die Mnangagwa opvolgde als vicepresident.