In het impeachmentproces van Donald Trump toonde Mitt Romney zich als enige een waardig Republikein door de machtenscheiding, kroonjuweel van de vrijheid, trouw te blijven, schrijft Rogier Ormeling.
‘Rusland is zonder twijfel de grootste geopolitieke vijand van de VS,’ zei Mitt Romney tijdens zijn presidentiële verkiezingscampagne in 2012. ‘U wilt opnieuw de buitenlandse politiek van de jaren tachtig voeren. De Koude Oorlog is voorbij,’ zo reageerde Obama.
Aan het eind van diens tweede termijn mengde Rusland zich echter op verstrekkende en systematische wijze in de presidentsverkiezingen van 2016. En als we mensen als voormalig directeur National Intelligence James Clapper en democratiedeskundige Larry Diamond geloven, dan was Poetins aanval op de Amerikaanse democratie doorslaggevend voor Trumps verkiezingsoverwinning.
Het valt moeilijk te bewijzen maar als dat waar is, dan werd zodoende ook het autoritarisme naar de VS geëxporteerd. Trump claimt immers dat de grondwet hem toestaat te doen wat hij wil en krijgt daarvoor van Republikeinse Congresleden steeds het groene licht. Tijdens het impeachment-proces gepresenteerde bewijzen van zijn electorale manipulatie en sabotage van congressioneel onderzoek veranderden daar niets aan.
Ondanks nieuwe belastende onthullingen uit het te verschijnen boek van aartsrepublikein John Bolton, Trumps voormalige nationale veiligheidsadviseur, blokkeerden Republikeinse senatoren het oproepen van getuigen en stemden vervolgens tegen impeachment.
Blijkbaar waren ze zo bang voor de waarheid, de toorn van de president, zijn aanhangers, Fox News en Talk radio, dat zij afstand deden van hun plicht om de uitvoerende macht te controleren. Een verbijsterend staaltje zelfverloochening van ”s werelds grootste overlegorgaan’, zoals de Senaat wel word genoemd. Met als onheilspellende consequentie dat Trump zich nu bevrijd weet van institutionele beteugeling.
En toch was er één Republikein die de eed die hij had gezworen om een onpartijdig oordeel te vellen buitengewoon ernstig had opgevat. Die zich niet liet misleiden door de collectieve staat van ontkenning, de leugens en drogredenen waarmee zijn collega’s hun eigen congressionele tegenmacht om zeep hielpen. Die zich niet liet intimideren door de groepsdwang van de persoonlijkheidscultus maar slechts naar zijn individuele geweten luisterde.
‘De president is schuldig aan een schrikbarend misbruik van publiek vertrouwen [..] Een verkiezing corrumperen om het eigen ambt te behouden is waarschijnlijk de meest schandelijke en destructieve schending van de ambtseed die ik mij kan voorstellen,’ zei Mitt Romney tijdens zijn stemverklaring in de Senaat.
Een aangrijpende speech. Waarheidsvinding in plaats van de valse logica van het zelfbehoud en de doofpotdeksel. Als enige toonde Romney zich een waardig Republikein door de machtenscheiding, kroonjuweel van de vrijheid, trouw te blijven.
Mitt Romneys zeldzame moed was een ontzagwekkend licht in de autoritaire duisternis.
Niemand is zo sterk als de eenling die het aandurft om op te staan tegen een overweldigende en bovendien cultische meerderheid. Dat gold nog meer voor Ilya Ponomarev die in 2014 als enige van de 450 parlementsleden van de Russische Doema tegen Poetins Krim-annexatie stemde. In zijn eentje liet hij zien dat er nog steeds een keuze was, een oppositie. Ook al wist hij dat hij hiervoor een prijs zou betalen. Zijn gezicht figureerde weldra op grote posters in Moskou waarop hij als ‘nationale verrader’ werd betiteld. Zijn bankrekeningen werden bevroren en er werd een strafrechterlijk onderzoek wegens verduistering tegen hem gestart. Uiteindelijk zat er voor hem niets anders op dan in Kiev in ballingschap te gaan.
Romney zal zijn land niet hoeven ontvluchten. Maar net als Ponomarev is hij nu wel een paria, in ieder geval van de Trumpsekte. De president reageerde furieus en zal het hem, wraakzuchtig als hij is, niet vergeven. Zoon Donald jr tweette dat Romney uit de Republikeinse partij dient te worden gezet. Hoewel Romney de jaarlijkse Conservatieve Politieke Actie Conferentie (CPAC) sinds 2013 niet meer bezocht, tweette CPAC-voorzitter Matt Schlapp dat hij niet wordt uitgenodigd. Schlapp zinspeelde zelfs op geweld door later te verklaren dat hij vreest voor Romneys fysieke veiligheid indien hij zou komen. Dezelfde Republikeinse partij van Louisana die ooit weigerde om een censuur resolutie – een publieke berisping van sociaal ongewenst gedrag – aan te nemen tegen Klu Klux Klan-leider David Duke deed dat nu wel tegen Romney.
Natuurlijk had Romney rekening gehouden met de gevolgen van zijn impeachment-stem. ‘Ik zal hevig worden veroordeeld en ben er zeker van dat ik door de president en zijn aanhangers zal worden uitgescholden,’ zei hij tijdens zijn stemverklaring.
Evengoed verschenen in vele media, zoals ondermeer de Washington Post, de Boston Globe en studentenkranten als de Eastern Echo en de Daily Princetonian, dankbetuigingen onder dezelfde kop: Thank you, Mitt Romney.
De Russische staatsmedia reageerden intussen opgetogen op Trumps vrijspraak, ook al had men niet anders verwacht. Zowel in Ruslands meest bekeken zondag nieuwsprogramma Vesti Nedeli als in Vladimir Solovyovs debatshow was men lovend over het feit dat Trump zijn regering zuivert van mensen die tegen hem getuigden tijdens de impeachment-hoorzittingen in het Huis van Afgevaardigden. De VS wordt autoritaristisch, stelde politiek wetenschapper Dmitry Evstafiev verheugd vast. Met andere woorden: Poetin slaagt dus in zijn opzet om de VS op Rusland te doen lijken. De liberaal democratische uitdaging van zijn regime lijkt hoe langer hoe meer bezworen. Weinig staat Trump nog in de weg om in te gaan op Poetins invitatie om op 9 mei de 75ste viering van Overwinningsdag in Moskou bij te wonen.
Nee, Romneys stem leidde niet tot afzetting van Trump. Maar zijn zeldzame moed was een ontzagwekkend licht in de autoritaire duisternis.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier