VS-president Donald Trump verraste met zijn beslissing om troepen weg te trekken uit Syrië. Buitenlandminister Mike Pompeo mag het uitleggen.
Als de plannen niet weer worden gewijzigd, spreekt de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo volgende week in Caïro. Dat is toevallig dezelfde Arabische hoofdstad waar president Barack Obama in 2009 zijn toen opgemerkte toespraak tot de moslimwereld hield. Het idee zou zijn dat Pompeo de politiek van het Witte Huis in het Midden-Oosten toelicht, en daar is ook nood aan. Na de onverwachte beslissing van president Donald Trump om tegen het advies van het Pentagon en zonder overleg troepen terug te trekken uit Syrië en Afghanistan is nog minder dan tevoren duidelijk wat de Amerikanen willen. Een gevolg is alvast dat defensieminister James Mattis zijn kont tegen de krib gooide en ontslag nam. Daar komt bij dat de Saudische bondgenoot van de VS, kroonprins Mohamed bin Salman, na de moord op journalist Jamal Khashoggi veel van zijn internationale prestige heeft verloren.
Nu de Koerden niet meer zo dringend nodig zijn, vindt Trump het blijkbaar tijd om de banden met Ankara aan te halen.
Vermoed wordt dat Pompeo nog een keer zal pleiten voor eenheid in de strijd tegen Iran. Hij is daarvoor in Caïro op de juiste plek: als het over Iran gaat, staat Egypte aan de kant van de VS en Saudi-Arabië. Generaal Abdel Fatah al-Sisi installeerde na de Arabische Lente een zeer repressief regime in zijn land, maar volgens Donald Trump is hij ‘een fantastische kerel’. Washington heeft ook steun uit Egypte en Saudi-Arabië nodig voor zijn poging om het conflict tussen Israël en de Palestijnen op te lossen met een Gaza Plus-plan. Het idee dat de Palestijnen een verdere annexatie van de – volgens een Amerikaanse onderhandelaar ‘zogenaamd’ – bezette Westelijke Jordaanoever wel zullen slikken als ze het in Gaza beter krijgen. De kans op succes is gering.
Toch is de vraag vooral hoe de terugtrekking van troepen uit Syrië past in de politiek tegen Iran, dat nu zo goed als vrij baan krijgt van de Perzische Golf tot de Middellandse Zee. Tegelijk valt de Amerikaanse bescherming van de Koerdische milities weg, die het vuile werk deden in de strijd tegen de extremisten van de Islamitische Staat. Zij staan nu bloot aan een aanval van Turkije, dat hen als een verlengstuk van het Koerdische verzet in Turkije zelf beschouwt. Nu de Koerden niet meer zo dringend nodig zijn, vindt Trump het blijkbaar tijd om de banden met Ankara aan te halen.
Het is zoals gebruikelijk verwarrend als het over het Midden-Oosten gaat. Het ontslag van Mattis leert dat er, alvast tot voor kort, in het Witte Huis twee kampen waren. Degenen die, zoals Mattis, toch nog in internationale samenwerking geloven. En degenen die, zoals de president, alleen denken aan het eigen belang en aan winst maken. In dit geval vooral door het verkopen van wapens.
