MH370 twee jaar later: ‘Toestel wordt wellicht in komende vier maanden gevonden’

Volgens het hoofd van het Australian Transport Safety Bureau staan we dicht bij de ontknoping van een van de grootste mysteries in de moderne luchtvaart.

Martin Dolan, de man die sinds 31 maart 2014 de zoektocht leidt naar de mysterieus verdwenen vlucht MH370 van Malaysia Airlines, ligt af en toe wakker ’s nachts, piekerend over het feit of hij het wrak van de Boeing 777-200 toch niet heeft gemist. Je zou voor minder wakker liggen: na een peperdure zoektocht van bijna twee jaar in de zuidelijke Indische Oceaan is er immers nog steeds geen enkel teken van het toestel gevonden. En dat in een wereld waar een smartphone of tablet zonder al te veel moeite overal op deze planeet kan worden opgespoord. ‘Er is altijd de vraag. Hebben we iets gemist?’, vertelt de 58-jarige Dolan, hoofd van het Australian Transport Safety Bureau (ATSB), aan de Japan Times. ‘Dat is iets wat mij af en toe weleens wakker houdt.’

De zaak is daarmee een van de grootste onopgeloste mysteries in de geschiedenis van de moderne luchtvaart. Sommigen noemen het zelfs het grootste mysterie van onze tijd, maar de geschiedenis kent nogal wat luchtvaartmysteries. Zo duurde het maar liefst 50 jaar om het mysterie rond de Star Dust van British South American Airways, dat in 1947 verdween, op te lossen nadat het wrak in het gletsjerijs van het Andesgebergte gevonden werd. Meer recent duurde de zoektocht naar de gecrashte vlucht 447 van Air France twee jaar.

Van de 3 miljoen onderdelen van MH370 is er nog maar eentje opgedoken dat officieel aan het vliegtuig kan worden toegeschreven – een stuk van de vleugel – op het eiland La Réunion, op een afstand van duizenden kilometers van het huidige zoekgebied. Van de 239 mensen aan boord, hun bagage hun smartphones of zelfs de reddingsvesten, die kunnen drijven, is nog steeds geen enkel spoor.

Spookvluchttheorie

Maar er is hoop. Onlangs doken nog eens twee brokstukken op die hoogstwaarschijnlijk afkomstig zijn van het vliegtuig. Eentje in Mozambique en een ander, alweer op La Réunion. Een opsteker voor de reddingswerkers. Want de vondst toont aan dat experts het bij het rechte eind hebben wat betreft de zogenaamde ‘spookvluchttheorie’. Volgens die these is het toestel gecrasht in de zuidelijke Indische Oceaan, zo’n 6.000 km ten oosten van Mozambique, nadat de brandstof op was. Experts voorspelden dat brokstokken van het vliegtuig uiteindelijk door de zeestroom zouden aanspoelen aan de oostkust van Afrika. Het is een bevestiging dat de reddingswerkers dus op de juiste plaats in de Indische Oceaan naar het wrak aan het zoeken zijn.

De zoektocht gaat nu zijn laatste fase in, maar Martin Dolan is ondanks zijn soms slapeloze nachten optimistisch, zo zegt hij aan de Britse krant The Guardian. Op basis van de spookvluchttheorie wordt een gebied uitgekamd van 120.000 vierkante kilometer in de zuidelijke Indische Oceaan. Daarvan hebben vier schepen al meer dan 85.000 vierkante kilometer afgespeurd. Zonder succes… Voor Dolan betekent dat dat het toestel zich dus in de overige 30.000 vierkante kilometer, een gebied groter dan België, bevindt en gevonden zal worden als de zoektocht in juli wordt beëindigd.

De locatie en de kenmerken van de onderwaterzoektocht maken het de reddingswerkers echter niet gemakkelijk. De zeebodem ligt op een diepte van zes kilometer en is bezaaid met kloven en onderwaterbergen. Onlangs botste een sonarwagentje nog op een vulkaan van 2.200 meter hoog. De sonar werd in stukken gereten en zonk naar de bodem.

Even was er euforie in januari van dit jaar toen bleek dat er ‘iets’ gevonden was op de zeebodem. Uit een onderzoek bleek de vondst een stalen of ijzeren boot te zijn die dateert van rond de eeuwwisseling van de 19^e eeuw. Het was al het tweede wrak van een dergelijke aard dat tijdens de zoektocht was gevonden. In mei 2015 onthulden sonarbeelden een anker, samen met andere door de mens gemaakte objecten.

De schuld van Poetin

Met het einde van de zoektocht in zicht, zaait elke dag dat het vliegtuig niet gevonden wordt twijfel, ook bij diegenen die de spookvluchttheorie aanhangen. Vandaar ook de slapeloze nachten bij onder meer Martin Dolan die toegeeft dat wanneer het vliegtuig niet gevonden wordt tegen juli, de ‘alternatieve scenario’s in werking treden’. Een daarvan is de ‘gecontroleerde zweefvlucht’, waarbij iemand de controle had over het vliegtuig toen het in de oceaan crashte. Zo gaan sommigen er van uit dat iemand de Boeing 777 heeft overgenomen en opzettelijk deed crashen zoals de Duitser Andreas Lubitz dat deed met de Germanwings Airbus A320-211 in de Franse Alpen. Dat was overigens ook een van de eerste mogelijke verklaringen in de eerste dagen na de mysterieuze verdwijning. Dat zou betekenen dat het zoekgebied maar liefst drie keer zo groot zou zijn als het huidige. De Australische, Maleisische en Chinese overheden hebben al laten weten dat een nieuwe zoektocht niet aan de orde is.

En dan duikt Vladimir Poetin opnieuw op. De theorie dat het allemaal de schuld van de Russische president is, blijft hardnekkig bestaan. De beschuldiging werd een jaar geleden gedaan door een ‘onafhankelijke’ deskundige van de Amerikaanse nieuwszender CNN, de journalist Jeff Wise. Het vliegtuig zou op bevel van Poetin zijn gekaapt en in Kazachstan zijn geland, meer bepaald op de door Rusland beheerde ruimtevaartbasis Bajkonoer waar het toestel nu gewoon op landingsbaan 24 zou staan. De Russen zijn in staat tot zulke ‘waanzinnig complexe speciale operaties’ en hebben dat in het verleden reeds bewezen, aldus Wise. Mogelijk wilde Poetin de (westerse) wereld tonen dat hij het Westen pijn kan doen. Ook Noord-Korea gaat natuurlijk niet geheel vrijuit bij complottheoretici. Ook dat land zou de Boeing 777 kunnen hebben gekaapt vanwege de nieuwe technologie het bevatte.

Amnestie voor de kapers

Dat de zoektocht in juli eindigt, is niet naar de zin van de familieleden van de slachtoffers van de vliegtuigramp. Zij willen antwoorden en zijn bijzonder argwanend tegenover de Maleisische overheid. Zo geloven ze niet dat het stuk vleugel op La Réunion daadwerkelijk van vlucht MH370 is omdat het niet het soort aftakeling vertoont dat een jaar in het water aanricht. De nabestaanden zijn ervan overtuigd dat het vliegtuig gekaapt is en ergens naar Centraal-Azië werd gevlogen, ze eisen dat de autoriteiten de kapers amnestie verleent zodat hun geliefden kunnen terug keren.

De nabestaanden van twaalf Chinese passagiers hebben daarnaast op de valreep nog een klacht ingediend tegen Malaysia Airlines bij een rechtbank in Peking. De internationale luchtvaartwet bepaalt immers dat men tot twee jaar na datum van een ongeval een klacht kan indienen. De familieleden vragen een schadevergoeding tussen 5 en 8 miljoen Chinese yuan (zo’n 700.000 à 1,2 miljoen euro) per slachtoffer.

Of het vliegtuig nu wordt gevonden of niet, antwoorden zullen we wellicht nooit krijgen. Als het toestel inderdaad is neergestort, dan is het mogelijk dat het eenzelfde landing maakte zoals vlucht 1549 van US Airways, een Airbus A320 die door piloot Chesley B. Sullenberger in 2009 in de Hudson rivier in New York werd neergezet na een botsing met een vogel. Beide motoren vielen toen uit. Sullenberger zette het toestel toen zo zacht neer dat het volledig intact bleef. Als ook MH370 zo zacht landde, wat een geweldige prestatie zou zijn in de open oceaan, dan zijn de drijfbare onderdelen wellicht mee ten onder gegaan, waar ze hun laatste rustplaats hebben gevonden.