Klimaatexpert Philippe Huybrechts: ‘Stem op politici die dit probleem ernstig nemen’

De VS stappen uit het Klimaatakkoord van Parijs. Heeft het dan nog zin dat wij inspanningen doen? ‘De bestaande opwarming kunnen we niet terugdraaien, maar hoe vlugger de emissies stoppen, hoe beheersbaarder de gevolgen’, zegt klimaatexpert Philippe Huybrechts (VUB).

Kan geo-engineering ons redden van de klimaatverandering? (Nick Linten, Herenthout)

Philippe Huybrechts: De technieken waarover het meest wordt gepraat, doen vooral aan symptoombestrijding. Ze willen bijvoorbeeld meer zonlicht weerkaatsen door spiegels in de atmosfeer te brengen, alle gebouwen wit te schilderen, of vulkaanuitbarstingen na te bootsen. Zulke plannen bestaan alleen op papier. Of ze werken, valt af te wachten, maar je zou ze hoe dan ook op een enorme schaal moeten toepassen voordat ze enig effect kunnen hebben. De verzuring van de oceanen – een bijkomend probleem veroorzaakt door meer CO2 in de atmosfeer – los je er niet mee op, want je komt niet tot de kern van de zaak: de uitstoot bij gebruik van fossiele brandstoffen. Wie droomt van één technologische oplossing die de hele klimaatproblematiek van tafel veegt, moet ik ontgoochelen. De schaal van het probleem is zo groot dat dit niet mogelijk is.

Een andere vorm van geo-engineering zullen we wel nodig hebben om de zaak te stabiliseren. Alle stabilisatiescenario’s gaan ervan uit dat de mens vanaf de tweede helft van deze eeuw manieren ontwikkelt om CO2 uit de atmosfeer te halen. Dat kan door de lucht te filteren, de oceanen te bemesten zodat plankton meer CO2 uit de lucht haalt, of door te herbebossen. Maar daar moeten we geen mirakels van verwachten.

Hoe zeker zijn we ervan dat de klimaatverandering veroorzaakt wordt door de mens? (Filip Keysers, Wuustwezel)

Huybrechts: Het Internationale Klimaatpanel IPCC spreekt van een zekerheid tussen de 95 en de 100 procent. En het IPCC staat bekend om zijn voorzichtige schattingen. Onder klimaatwetenschappers is de consensus totaal: de aarde warmt op omdat de mens broeikasgassen uitstoot.

Klopt het dat waterdamp en niet CO2 het belangrijkste broeikasgas is, en dat de klimaatmodellen daar geen rekening mee houden? (Didier Vanhede, Menen)

Huybrechts: Je moet een onderscheid maken tussen het natuurlijke en het versterkte broeikaseffect. Bepaalde gassen in de atmosfeer, waarvan waterdamp het belangrijkste is, maken de aarde 33 graden warmer. Als die natuurlijke broeikasgassen er niet waren, zou de aarde een ijsbol zijn. Daarnaast bestaat er het versterkte broeikaseffect, dat ontstaat doordat de mens gassen aan de atmosfeer toevoegt via de verbranding van fossiele brandstoffen. Die doen het broeikaseffect nog toenemen.

In een warmer klimaat zal meer water verdampen, wat de impact van het versterkte broeikaseffect ongeveer zal verdubbelen. Uiteraard houden de klimaatmodellen daar rekening mee. Uit waterdamp ontstaan ook wolken, en die hebben een moeilijk in te schatten invloed op de temperatuur. De onzekerheid in de klimaatmodellen zit vooral in hoe men de effecten van meer wolkenvorming raamt.

Is het al te laat om nog iets te doen aan de opwarming van de aarde? (Georges Vanhaverbeke, Overijse)

Huybrechts: Nee, want het is nooit te laat. De bestaande opwarming van ongeveer 1 graad kunnen we al niet meer terugdraaien. Die ene graad zal verstrekkende gevolgen hebben, waarmee we zullen moeten leren leven. De uitdaging nu is de opwarming op een zo laag mogelijk niveau te stabiliseren door onze CO2-uitstoot zo snel mogelijk stop te zetten. Dat heeft zeker zin. Hoe vlugger de emissies verminderen, hoe beheersbaarder de gevolgen.

Is er in West-Europa nog leven mogelijk als het poolijs smelt? (Pol Van Genechten, Balen)

Huybrechts: Dan zitten we in een scenario van een wereldwijde opwarming van 4 à 5 graden. Uiteraard zijn de gevolgen gigantisch. Het stijgende zeeniveau betekent dat we kuststeden moeten ontruimen en dat alle economische activiteit op lager gelegen gebieden onmogelijk wordt. Als soort overleven we dat, maar de economische en menselijke kosten zullen enorm zijn.

VRAAG VAN DE WEEK:

Wat kan ik als gewone burger doen tegen de opwarming van de aarde? (Ingrid Bosmans, Herselt)

Huybrechts: Alles wat de uitstoot van broeikasgassen vermijdt of vermindert. Isoleer uw huis, gebruik zuinige toestellen, installeer zonnepanelen en een warmtepomp. Kies voor groene elektriciteit op basis van hernieuwbare bronnen. Schakel over op elektrisch vervoer. En vooral: stem op politici die dit probleem ernstig nemen.