Ondanks het Amerikaanse 22e amendement, zou huidige president Donald Trump een derde ambtstermijn kunnen beginnen.
‘Trump wordt president in 2028. Mensen moeten daar maar aan wennen.’ Steve Bannon, voormalig hoofdstrateeg van het Witte Huis, had het in een video-interview met The Economist over een derde presidentiële termijn van Donald Trump. Of Bannon het meent of niet, is moeilijk te zeggen. Maar ook Trump zelf heeft het idee al meermaals laten vallen.
Geen enkele president, behalve Franklin Delano Roosevelt, heeft meer dan twee termijnen gediend. Mede door Roosevelts vierde verkiezingsoverwinning in 1944 keurde het Congres later het 22e amendement goed, dat het presidentschap beperkt tot twee termijnen. Daarin staat dat ‘niemand meer dan tweemaal tot president mag worden verkozen’.
Sommige rechtsgeleerden wijzen op een mogelijke achterdeur. Het amendement verbiedt weliswaar dat iemand wordt verkozen tot een derde termijn, maar zegt niets over het opnieuw uitoefenen van het ambt. In theorie zou Trump dus als vicepresident kunnen kandideren. Zodra zijn gewillige running mate ontslag neemt, zou hij opnieuw president kunnen worden.
In theorie zou Trump als vicepresident kunnen kandideren.
Critici menen dat het 12e amendement dat onmogelijk maakt, omdat het stelt dat iemand die niet verkiesbaar is als president, ook niet tot vicepresident kan worden verkozen. Andere juristen vinden dat argument niet doorslaggevend: een tweemaal verkozen president mag volgens hen nog eens president zijn, zolang hij er maar niet rechtstreeks voor verkozen wordt.
Die redenering druist in tegen de geest van het 22e amendement en is bovendien nooit juridisch getest. Toch denken sommige experts dat bepaalde rechtbanken ervoor ontvankelijk zouden kunnen zijn. ‘Vijf jaar geleden had ik gezegd dat dit kansloos was’, zegt Stephen Gillers, rechtsprofessor aan New York University. ‘Maar nu ben ik daar niet meer zo zeker van.’
Er bestaan nog andere, meer excentrieke omwegen. Trump zou bijvoorbeeld niet tot vicepresident kunnen worden verkozen, maar benoemd door een nieuwe president na diens aantreden. Hij zou dan de goedkeuring van een meerderheid in beide kamers van het Congres nodig hebben, voor hij volgens het 25e amendement president kan worden. Trump lijkt die vicepresidentsoptie voorlopig uit te sluiten. ‘Ik denk niet dat mensen dat zouden appreciëren’, klonk het.
Ook zou het Congres bij een betwiste presidentsverkiezing de zittende president kunnen vragen om aan te blijven. Maar dat is eveneens erg onwaarschijnlijk.
