Joe Manchin: de swingstem in de VS-Senaat

Zondag was hij te gast in vier van de vijf nationale politieke shows in de VS. Democraat Joe Manchin (73) laat zich de aandacht welgevallen. Hij kan in een Senaat waar de twee partijen elk vijftig zetels bezetten al naargelang kiezel in de schoen van Joe Biden zijn, of hem ondersteunen.

Vrijdag hield Manchin het grote covid-hulpprogramma van president Joe Biden, 1900 miljard dollar waard (1593 miljard euro), twaalf uur tegen. Hij had bedenkingen bij de bijkomende werkloosheidsuitkering van 300 dollar per week voor wie door de pandemie haar of zijn baan heeft verloren. Die extra steun werd wat hem betreft voor een te lange periode toegekend. Hij onderhandelde met de president zelf en kon verkrijgen dat de speciale werkloosheidssteun op 6 september eindigt en niet op 4 oktober. Op zich is het geen levensgrote verandering, maar Manchin kreeg het toch maar voor mekaar. En er waren toch maar vier nationale zenders die hem als gast in hun politieke zondagsshow wilden hebben.

Manchin toonde de voorbije weken herhaaldelijk dat hij zich niet schikt naar wat de meerderheid in zijn partij denkt. Hij hielp de benoeming van Neera Tanden tegenhouden – de vrouw die Biden verantwoordelijk wilde maken voor het budget. Tanden had zich bij senatoren onpopulair had gemaakt door in het verleden verwijtende tweets uit te sturen. Vooral Republikeinen waren haar doelwit, maar ook Bernie Sanders werd geviseerd. Omdat Manchin haar kandidatuur niet ondersteunde, moest de ploeg Biden op zoek naar een Republikeinse stem. Die werd niet gevonden en Tanden trok haar kandidatuur in.

Manchin is al langer gekant tegen de plannen van de president om het minimumloon geleidelijk van goed 7 dollar per uur te verdubbelen tot 15 dollar. Die 15 dollar maakte oorspronkelijk deel uit van het covid-hulppakket, maar werd daar op technische gronden uit verwijderd – het minimumloon heeft hoogstens onrechtstreeks met covid te maken. Manchin laat weten dat hij een aan de index gebonden 11 dollar een billijk compromis vindt en 15 dollar niet zal ondersteunen.

Ruimtehaven?

Dat een 73-jarige senator uit de bescheiden staat West-Virginia in het centrum van het nationale politieke leven belandt, is misschien bevreemdend, maar zeker wat Manchin betreft niet ongewenst. West-Virginia is een van de armste, een van de witste staten in het land. Het is ook de meest Trumpgezinde staat. Ooit was de staat solide Democratisch, maar tegenwoordig is Manchin er de enige Democraat die naar Washington werd gestuurd, ja zelfs de enige Democraat die er staatsbreed verkozen is. In de aanloop naar de stemming over het covid-steunpakket van Biden werd hij langs links gepasseerd door de Republikeinse gouverneur van zijn staat, Jim Justice, die helemaal gewonnen is voor de bakken geld die via dit covid-pakket naar zijn staat vloeien. Justice is eerder zakenman dan Republikein: hij werd in 2016 verkozen als Democraat alvorens van partij te wisselen. Waarom voelt Justice wel voor het grote hulppakket en is Manchin lauw, tobt hij over het deficit dat dit pakket zal veroorzaken, tobt hij over verkeerd gebruik van overheidsgeld?

Bij zijn recentste verkiezing, in 2018, stond Manchin tegen een Republikeinse kandidaat die de belangen vertegenwoordigde van de farmaceutische bedrijven – terwijl bewoners bij duizenden waren doodgegaan aan overdosissen door spul dat de farmaceutische bedrijven in de staat hadden verspreid. En toch werd hij slechts met de hakken over de sloot verkozen, met net minder dan 50 procent van de stemmen.

https://twitter.com/jdcmedlock/status/1346685188382752769James Medlockhttps://twitter.com/jdcmedlock

West Virginia after we’re done bribing Joe Manchin pic.twitter.com/91PAyNheZG

— James Medlock (@jdcmedlock) January 6, 2021

Hij gaat er nu prat op dat hij op een scharnierpositie zit. Hij appelleert zowel aan Republikeinse als aan Democratische kiezers. Onder Trump was Manchin een van de Democraten die geregeld mét de Republikeinen stemden. Nu wil hij dat de Republikeinen meer bij het beleid worden betrokken en zal hij als centrumfiguur ook af en toe tegen Biden stemmen.

Los daarvan: zijn centrale positie zal het ook wel makkelijker maken om federale projecten naar West-Virginia te halen. Op Twitter wordt, grotendeels gekscherend, gespeculeerd over een ‘ruimtehaven’ (spaceport) die elk moment in West-Virginia kan verschijnen.

Groeiende linkse wrevel

Het covid-hulppakket van Biden – met, naast de werklozensteun, een eenmalige cheque van 1400 dollar voor de meeste Amerikanen, volwassenen zowel als kinderen, en met ruime steun voor de heropening van het onderwijs en de vaccinatiecampagne – werd na Manchins tussenkomst in de Senaat goedgekeurd met 50 tegen 49 stemmen.

Dat het geen 50-50 werd had ermee te maken dat een Republikeinse senator afwezig was om een begrafenis te kunnen bijwonen (het aangepaste covid-pakket moet nu nog door het Huis van Afgevaardigden worden goedgekeurd, wat in de loop van deze week zou moeten gebeuren).

Met een verdeelde Senaat kan Manchin, die zichzelf omschrijft als een ‘gematigd conservatieve Democraat’, gemakkelijk de balans doen omslaan.

Hij heeft een heleboel standpunten en belangen die haaks staan op wat progressieve Democraten willen. Hij komt uit een steenkoolstaat, en is niet meteen de grootste pleitbezorger van alternatieve energie. Hij is meer pro-wapens dan Democratische collega’s, meer tegen abortus. Hij is tegen het afschaffen van de zogenaamde filibuster, waarbij in de Senaat voor de meeste zaken een meerderheid van 60 stemmen nodig is om eindeloos uitgerokken debatten te vermijden. Manchin, zo zei hij zondag in Meet the Press van NBC, is weliswaar voor een verstrenging van de filibusterregel maar niet voor de afschaffing. Wat hij eraan apprecieert is dat filibusters senatoren van de meerderheid verplichten ook enkele senatoren van de overzijde te overtuigen. ‘We kunnen alles oplossen als we gewoon met mekaar praten en onderhandelen’.

Linksere Democraten zijn fel voor afschaffing van de filibuster omdat ze vrezen dat de meeste van hun plannen anders niet gerealiseerd kunnen worden. Die afschaffing kan gek genoeg met een gewone meerderheid, maar niet zonder Manchins stem.

Manchin wint dan wel aan macht door zijn scharnierpositie, het maakt hem niet geliefd bij linkse partijgenoten, die tot dusver hun groeiende wrevel beleefd blijven formuleren.