Internationale pers over VS-verkiezingen: van ‘minachting voor democratie’ tot ’tragedie’

In de commentaarkolommen van de internationale pers is er veel afkeer voor de houding van president Donald Trump, die omschreven wordt als ‘minachting voor het democratische proces’. Maar er wordt ook vooruitgekeken.

Bij de vooruitblik valt op dat een zege van Joe Biden niet meteen mag doen dromen van een grote ommekeer in het beleid van de VS. Daarvoor ontbreekt de financiële armslag en is er ook te weinig politieke armslag van Bidens partij in het huis van de Amerikaanse democratie.

‘President Trump heeft woensdag opnieuw zijn minachting voor de democratie getoond door voortijdig de overwinning op te eisen’, zo schrijft de Nederlandse Volkskrant in zijn commentaar. ‘Opmerkelijk genoeg leidde de ongeëvenaarde brus­kering door Trump van de Amerikaanse kiezer en het kies­systeem nauwelijks tot internationale ophef. De Democratische Partij en de Amerikaanse ‘mainstream media’ (zoals het door Trump gehate CNN) uitten weliswaar hun woede en ­zelfs Fox News reageerde verbolgen. Maar waar de wereld doorgaans hardop schande spreekt van de manier waarop sommige Afrikaanse presidenten met intimidaties en ongefundeerde beschuldigingen van verkiezingsfraude zich aan de macht vastklampen, bleef het nu oorverdovend stil.’

‘Er zal geen sociaaldemocratische ombuiging van het beleid komen in de Verenigde Staten’, schrijft de Britse zakenkrant Financial Times donderdag, ‘want zelfs als Joe Biden het haalt, zullen de Democraten geen controle krijgen over de Senaat. Dat heeft gevolgen voor de VS en uiteindelijk ook voor de wereldeconomie. Bij een machtsdeling wordt het moeilijk om financiële overheidssteun los te krijgen voor noodlijdende gezinnen en bedrijven. Er zijn tijdsvakken waarin stilstand zo zijn voordelen heeft, maar de grootste crisis van de eeuw op het vlak van de gezondheidszorg hoort daar niet bij. Joe Biden zal zijn grootse plannen voor een uitgebreide Amerikaanse ziektekostenverzekering, een groene infrastructuur en een vermogensbelasting wellicht moeten opbergen.’

‘Donald Trump heeft zijn dreigement dan toch uitgevoerd’, constateert de Franse krant Le Monde donderdag. ‘Hij had tijdens zijn verkiezingscampagne al gewaarschuwd dat de Democraten ‘de verkiezingen wilden stelen’ en ‘dat de presidentsverkiezingen (…) dreigden te worden gemanipuleerd’. Achter deze bedreigingen stak een strategie van de chaos. En dat is precies wat hij een paar uur na het sluiten van de stembureaus, in gang heeft gezet. Een van de oudste democratieën ter wereld, bevindt zich in een nooit vertoonde situatie: de zittende president verstoort opzettelijk het federale verkiezingsproces, hij claimt de overwinning voor zichzelf tijdens de tellingen en dreigt met het onderbreken ervan door een juridisch steekspel. Dit komt neer op het openlijke minachten van het algemeen kiesrecht, van de democratie.’

‘Als Donald Trump moet plaatsmaken – en er is weinig bewijs voor dat hij zou dit doen zonder strijd – dan wordt zijn nalatenschap die van een politiek van woede en haat’, schrijft The Guardian in Groot-Brittannië. ‘Voor Amerika is het een tragedie dat de verdeeldheid van het land het nieuwe normaal wordt in plaats van een uitzondering te blijven. In de VS is er grote bezorgdheid dat de culturele scheidslijnen niet meer kunnen worden weggegomd. De belangrijkste zorg van de Amerikanen zou moeten zijn om te voorkomen dat de politieke kloof zo wijdopen gaapt dat de twee strijdende – en deels bewapende – kampen niet meer met elkaar kunnen praten. De landelijke dialoog zal niet eenvoudig op gang komen door de boosaardige manier waarop president Trump politiek bedrijft. De hoop dat dit land na deze verkiezingen zou kunnen doorgaan waar het in 2016 was gestopt, verdween op het moment dat Trump zijn verkiezingsoverwinning aankondigde die hij duidelijk nog niet op zak had.’

‘Niemand dacht dat het mogelijk was, maar de VS is na deze presidentsverkiezingen zelfs nog meer verdeeld dan voorheen’, schrijft de Deense krant Politiken. ‘Of het nu Joe Biden of Donald Trump wordt die het haalt, de Amerikaanse democratie zit in een noodlottige situatie die – hoe ongelooflijk het ook klinkt – kan uitmonden in een gevecht in de rechtszaal of in gevechten en sociale onrust op straat. Of in allebei. De VS hebben nog nooit in een bredere en diepere kloof van verdeeldheid, woede en haat gezeten. Dit kan rampzalig eindigen. ‘