Na een half jaar Trump is het wellicht te vroeg om te oordelen, maar zo langzamerhand wordt wel pijnlijk duidelijk: van een succesvol Amerikaans buitenlandbeleid komt weinig terecht, schrijft Robbert de Witt (EW).
Een politiek succes behaal je niet alleen als je een onmogelijk kunstje flikt, maar ook als je het succes van iemand anders weet te claimen.
Donald Trump klopt zichzelf voortdurend op de borst dat hij zulke geweldige deals weet te sluiten. In zijn bestseller (naar schatting een miljoen keer verkocht) The Art of the Deal uit 1987 doet hij uit de doeken hoe ongelooflijk goed hij hierin is. Maar het lijkt er sterk op dat hij beter is in het claimen van andermans succes. Dat boek zelf is trouwens grotendeels geschreven door een ander (ghostwriter Tony Schwartz).
Buitenlandbeleid Trump: president bereikt weinig
Met zijn buitenlands beleid is het niet anders: de Amerikaanse president bereikt opvallend weinig, en als er wél iets lukt, doet hij alsof andermans successen zijn verdienste zijn.
Kort na zijn aantreden afgelopen januari, pochte hij al dat hij meteen een vredesakkoord had afgedwongen tussen Israël en Hamas. In werkelijkheid was de deal het resultaat van maandenlang werk van Antony Blinken, de minister van Buitenlandse Zaken onder Trumps voorganger Joe Biden.
En Trumps Midden-Oosten-gezant Steve Witkoff zette op het laatste moment het mes op de keel bij de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Trump zelf zat ver weg, veilig in Washington, maar deed alsof hij persoonlijk Netanyahu en Hamas aan de haren naar de onderhandelingstafel had gesleept.
In de weken en maanden erna bleek het akkoord een dode letter en grepen beide partijen weer naar geweld. Ook dat is een patroon: Trump beweert dat hij overal wel even vrede zal stichten. Maar er komt bitter weinig van terecht. Steeds minder leiders trekken zich iets van hem aan. Netanyahu niet, de Hamas-leiders niet.
Poetin en Xi doen niets uit op dreigementen Trump
Ook Vladimir Poetin niet. Als hij even zijn best zou doen, zou Trump Poetins oorlog met Oekraïne in 24 uur beëindigen. Nou, dat hebben we gezien. De Russische president prijst de Amerikaan, glimlacht, zegt dat hij inderdaad wil onderhandelen – om vervolgens opnieuw een barrage raketten en drones op burgerdoelen in Oekraïne af te vuren.
Poetin trekt zich niets aan van Trump, die van zijn kant ook geen enkele druk uitoefent op Moskou omdat hij kennelijk niet bereid is de enorme Amerikaanse macht (economisch of militair) in te zetten.
Nog zo’n leider die steeds vriendelijk lacht naar Trump, maar goede redenen heeft om hem buiten beeld uit te lachen: Xi Jinping. Voor veel Europese leiders kwam Trumps halfbakken handelsoorlog misschien als een verrassing, maar de Chinese leider had zijn land blijkbaar de afgelopen jaren al voorbereid door de afhankelijkheid van handel met de Verenigde Staten terug te schroeven. En wapens klaar te zetten om terug te slaan.
Xi legde de uitvoer van zeldzame aardmetalen aan banden, tot schrik van de Amerikaanse hightech-industrie. Hoewel Trump het anders uitlegde, krabbelde Amerika terug nadat Xi duidelijk had gemaakt hoe sterk deze troef is.
Trump in Midden-Oosten tandeloos: Iran en Israël luisteren niet
Zoals de afgelopen week bleek, is Trump ook tegenover Iran en Israël tandeloos. Noch ayatollah Ali Khamenei, noch Benjamin Netanyahu luistert naar hem.
In maart stuurde Trump een brief naar Khamenei, waarin hij hem twee maanden gaf om een deal te accepteren. Iran zou nog eventjes uranium mogen verrijken, maar moest daar uiteindelijk mee ophouden. Volgens experts is de mate waarin Iran uranium verrijkt onnodig voor onschuldige toepassingen, maar erop gericht om er een atoombom mee te kunnen maken.
Khamenei wees Trumps voorstel af, de deadline verliep vorige week. Donderdag 12 juni, de dag voordat tweehonderd Israëlische gevechtsvliegtuigen een verrassingsaanval uitvoerden op Iran, zei Trump nog dat Iran en de Verenigde Staten ‘behoorlijk dicht bij een deal’ zijn. En hij dacht ook niet dat een Israëlische aanval snel zou komen, ‘hoewel dat zomaar kan veranderen’.
Volgens Trumps minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio was Amerika inderdaad niet betrokken bij de aanval op vrijdag 13 juni. Maar Trump deed het die ochtend voorkomen alsof de Israëlische aanval hoorde bij zijn meesterplan om Iran af te houden van kernwapens. ‘Geweldig!’ zei hij over de verwoestende bombardementen, om eraan toe te voegen dat Iran nu maar beter kan luisteren ‘voordat er helemaal niets van over is’.
Na een half jaar is het wellicht vroeg om te oordelen, maar zo langzamerhand wordt pijnlijk duidelijk: Donald Trump bakt er werkelijk helemaal niks van, in het buitenland.
