Gisteren nam het Amerikaanse Congres de ‘One Big, Beautiful Bill’ van president Donald Trump aan. De begrotingswet voorspelt weinig goeds voor miljoenen Amerikanen en kan ook het land zelf zwaar in de problemen brengen .
Op 3 juli gaf het Congres Donald Trump het cadeau dat hij wilde voor Onafhankelijkheidsdag: met een stemming van 218 tegen 214 nam het Huis van Afgevaardigden de ‘One Big, Beautiful Bill Act’ (BBB) aan, de belangrijkste wetgeving van Trumps tweede ambtstermijn. Nu gaat de wet naar het Witte Huis om er door de president te worden ondertekend.
Om de deadline van 4 juli te halen, nam het Huis het wetsvoorstel aan zoals dat op 1 juli nipt door de Senaat was geraakt. Verschillende voorspellingen geven aan dat de combinatie van niet-gefinancierde belastingverlagingen en uitgavenmaatregelen het Amerikaanse begrotingstekort zal vergroten, de langetermijngroei zal aantasten en de armste burgers zal treffen. De onderstaande grafieken laten zien met hoeveel.
Staatsleningen
De regering-Trump beweert dat de BBB voor minder staatsleningen zal zorgen. Maar dat klopt alleen als je ervan uitgaat dat de belastingverlagingen van Trumps eerste termijn, die eind dit jaar zouden aflopen, permanent zijn, terwijl die tot nu toe als tijdelijke maatregelen waren begroot.
Naast het permanent maken van een reeks zogenaamd tijdelijke belastingverlagingen, introduceert de BBB nog een reeks nieuwe belastingverlagingen die weer zouden vervallen wanneer Trump het Witte Huis verlaat (en waarschijnlijk toch niet zullen verdwijnen). Schattingen van de denktank Committee for a Responsible Federal Budget suggereren dat de wet in het komende decennium 3,48 biljoen euro (3480 miljard euro) aan de staatsschuld zal toevoegen als de tijdelijke bepalingen daadwerkelijk tijdelijk blijven. Als alle bepalingen permanent worden, lopen de kosten op tot 5,5 biljoen euro (zie grafiek 1).
Meer geld voor Defensie en ICE
De tweede grafiek laat zien waar de kosten vandaan komen. De grootste kostenpost is het permanent maken van de belastingverlagingen uit 2017, waaronder sterk verlaagde tarieven voor particulieren (zie grafiek 2). Andere voordelen zijn belastingkortingen voor fooien en overuren, en een verhoging van de federale belastingaftrek voor betalingen van staats- en lokale belastingen. De wet zal ook ‘Trump-rekeningen’ in het leven roepen voor pasgeborenen, met een eenmalige uitkering aan nieuwe ouders gedurende drie jaar.
Daarnaast voorziet de wet in forse verhogingen van de uitgaven voor het ministerie van Defensie en voor Immigration and Customs Enforcement (ICE), dat de regering wil inzetten om het aantal deportaties vanuit Amerika op te voeren. Al die uitgaven worden maar deels gecompenseerd door andere maatregelen.
Bescheiden impuls door belastingverlagingen
Hoewel economen de cijfers van de definitieve versie van de wet nog niet volledig hebben doorgerekend, wordt van de belastingverlagingen in de BBB verwacht dat ze de Amerikaanse economie op korte termijn een bescheiden impuls zullen geven. Dat kan deels de huidige euforie op de aandelenmarkt verklaren. Maar op langere termijn ziet het plaatje er heel anders uit.
Volgens het Budget Lab van Yale, een onderzoekscentrum, had de oorspronkelijke versie van het Huis van Afgevaardigden, die nu is vervangen, het bbp tegen 2050 doen krimpen met 2 procentpunt (zie grafiek 3). Hogere schulden zullen de rente opdrijven, waardoor private investeringen worden verdrongen. De duurdere, definitieve versie van de wet zou nog meer schade kunnen aanrichten. Sommige experts zijn optimistischer. Zij stellen dat lagere belastingen meer mensen aan het werk zullen krijgen en investeringen zullen stimuleren, waardoor de groeivertraging gedeeltelijk wordt gecompenseerd.
Flink grotere staatsschuld
De Amerikaanse staatsschuld steeg sterk na de financiële crisis van 2007-2009 en de covid-pandemie. De verhouding van de staatsschuld ten opzichte van het bruto binnenlands product (bbp) ligt nu al dicht bij het niveau dat na de Tweede Wereldoorlog werd bereikt. Door aflopende belastingverlagingen te verlengen zonder elders te bezuinigen, zal de BBB de kloof tussen de staatsschuld en het bbp verder verbreden.
Het Budget Lab van Yale schat dat de definitieve versie van de wet de staatsschuld zal doen oplopen tot 186 procent van het bbp tegen 2055 als de nieuwe belastingverlagingen permanent worden. Dat is ruim boven de 117 procent die werd verwacht als de belastingmaatregelen van 2017 zouden aflopen (zie grafiek 4).
Kans op een rentecrisis
Een gevolg van een hogere staatsschuld is de impact op de rentelasten van de overheid. De rente steeg sterk als reactie op de inflatie na de pandemie en is sindsdien hoog gebleven. Hogere rentes én een grotere schuldenberg betekenen veel hogere kosten voor rentebetalingen. Vorig jaar bedroegen die kosten 3 procent van het bbp, maar er wordt voorspeld dat ze de komende decennia zullen stijgen. De BBB zou die stijging nog kunnen aanjagen.
Hoe meer de rentelasten oplopen, hoe meer politici in de verleiding komen om wanbetaling te plegen of de schulden weg te inflationeren, in plaats van belastingen te verhogen of uitgaven te verlagen – wat politiek moeilijk ligt. Als obligatiebeleggers zo’n scenario beginnen te vrezen, kunnen ze massaal staatsobligaties verkopen, wat de rente nog meer doet stijgen. Het is onmogelijk te zeggen wanneer zo’n crisis zal uitbreken, maar de wet maakt een dergelijk scenario waarschijnlijker.
De rijken worden rijker
Ondanks Trumps retoriek over hulp aan de minstbedeelden, zijn de grootste begunstigden van de wet de rijken. Onderzoekers van de Universiteit van Pennsylvania berekenden dat Amerikanen met een inkomen onder de 14.500 euro in 2027 140 euro zouden verliezen, oftewel 1,1 procent van hun inkomen. Tegen 2033 zouden ze jaarlijks gemiddeld 1100 euro verliezen – ongeveer 7,4 procent minder dan wat ze vroeger verdienden.
De rijkste 0,1 procent van de Amerikanen, mensen met een inkomen hoger dan 3,78 miljoen euro, zou in 2027 ruim 254.000 dollar meer overhouden, een stijging van 2,3 procentpunten. Een groot deel daarvan komt indirect via wijzigingen in de vennootschapsbelasting die vooral ten goede komen aan rijkere huishoudens die aandelen bezitten. Verwacht wordt dat die voordelen op termijn weer afnemen naarmate andere hervormingen ingaan.
Ondanks Trumps retoriek over hulp aan de minstbedeelden, zijn de grootste begunstigden van de wet de rijken. Onderzoekers van de Universiteit van Pennsylvania die het oorspronkelijke wetsvoorstel van de BBB bestudeerden, berekenden dat Amerikanen met een inkomen onder de 14.434 euro ongeveer 700 euro per jaar zouden verliezen, een daling van 5,7 procentpunt van het mediane inkomen voor die groep. De rijkste 0,1 procent, mensen met een inkomen hoger dan 3,65 miljoen euro, zou 331.000 dollar meer verdienen, een stijging van 2,8 procentpunt.
Bezuinigingen op voedselhulp
De verliezen onderaan de inkomensladder zijn het gevolg van bezuinigingen op sociale voorzieningen die de armste Amerikanen ondersteunen. Een belangrijk doelwit is voedselhulp, officieel het Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP). De wet zal een deel van de kosten naar de staten verschuiven en strengere arbeidsvoorwaarden opleggen aan ontvangers.
Het gevolg: mogelijk bijna 255 miljard euro aan bezuinigingen en 1,3 miljoen mensen minder die een uitkering ontvangen. Analyse door de denktank Commonwealth Fund over de oorspronkelijke versie van het Huis, suggereert dat de gevolgen het zwaarst zullen zijn in staten waar Trump veel steun geniet, zoals Mississippi. (Republikeinen hebben de nieuwe arbeidsregels uitgesteld tot na de tussentijdse verkiezingen van volgend jaar.)
12 miljoen meer Amerikanen zonder ziekteverzekering
De grootste verandering in het sociaal beleid betreft echter Medicaid, de ziektekostenverzekering voor de armen. De denktank KFF schat dat de wet de federale Medicaid-uitgaven over tien jaar met 1 biljoen dollar zal verminderen (zie grafiek 8).
Deze bezuinigingen, en andere wijzigingen in de wet, zal zorgen voor een toename van het aantal Amerikanen zonder ziektekostenverzekering. Het Congressional Budget Office schat dat door de BBB het aantal onverzekerde Amerikanen tegen 2034 met bijna 12 miljoen zal toenemen. Veel van die mensen zouden hun verzekering kwijtspelen door nieuwe arbeidsvoorwaarden. In staten waar zulke voorwaarden al werden toegepast, raakten zelfs aanvragers die er recht op hadden verstrikt in een bureaucratisch kluwen, terwijl de werkgelegenheid niet toenam.
Ontmanteling van de klimaatwet
Republikeinen gebruiken de BBB ook om de Inflation Reduction Act (IRA), Joe Bidens belangrijkste klimaatwet, te ontmantelen. De wet bevat maatregelen waarvan critici zeggen dat ze investeringen in schone energie de nek omdraaien. De Rhodium Group, een onderzoeksbureau, berekende dat Amerika onder de IRA op koers lag om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2035 met 40 procentpunten te verminderen ten opzichte van 2005. Een feitelijke intrekking van de IRA zou die reductie met meer dan 10 procentpunten verminderen (zie grafiek 9).
Belasting op geldtransfers
Een minder besproken maar zeer ingrijpende bepaling in de BBB is een belasting op remittances, geldtransfers die meestal worden uitgevoerd door migranten die verwanten in hun land van oorsprong financieel ondersteunen. Die transfers vormen een belangrijke bron van inkomsten voor gezinnen in ontwikkelingslanden.
In vroege versies van de wet werd nog een taks tot 3,5 procent voorgesteld, maar in de definitieve versie is die teruggebracht tot 1 procent en zijn de soorten transacties waarop de taks van toepassing is, ingeperkt. De denktank Centre for Global Development becijferde dat de impact op El Salvador neerkomt op slechts 0,6 procent van het bruto nationaal inkomen, tegenover meer dan 1 procent in een eerdere versie van de wet. Toch zal de BBB, na de forse bezuinigingen op ontwikkelingshulp eerder dit jaar, opnieuw een aanslag zijn op enkele van de armste landen ter wereld.
Het totaalplaatje wijst op een sombere nieuwe realiteit. De BBB is een blijk van loyaliteit van Republikeinen aan Trump en een bedreiging voor de economische gezondheid van Amerika op de lange termijn.
