Voor het eerst in zeventien jaar wordt de Amerikaanse federale overheid gesloten. De crisis was compleet toen de VS-Senaat tot twee keer toe een Republikeins ultimatum weggestemde om de overheid open te houden op voorwaarde dat Obamacare werd uitgesteld. Hoe het nu verder moet, weet niemand.
De deadline voor een ultieme deal verviel om middernacht plaatselijke tijd in Washington, zes uur ’s ochtends in België. Toen liep het fiscale jaar af in de VS. Alleen als er in afwachting van een nieuwe begroting voorlopige werkingsmiddelen waren vrijgemaakt, konden de overheidsdiensten doorwerken. Aangezien dat niet gebeurde kijkt de VS nu voor het eerst sinds 1996 aan tegen een zogenaamde ‘government shutdown’.
De Democratische meerderheid in de Senaat verwierp op korte tijd twee resoluties die uit het door de Republikeinen gedomineerde huis waren gekomen.De eerste daarvan maakte voorlopige kredieten vrij op voorwaarde dat de verdere uitvoering van Obamacare (de nieuwe ziektewet van president Obama) met een jaar zou uitgesteld worden, dat een belasting op medische apparaten geschrapt zou worden en dat werkgevers de optie zouden krijgen om voorbehoedsmiddelen niet te dekken in de ziekteverzekering voor hun personeel.
Nadat die eerste versie verworpen was, kwam het Huis van Afgevaardigden met een nieuwe voorwaarde: de verplichting voor elke Amerikaan om er een ziekteverzekering op na te houden – een hoeksteen van Obamacare – moest met een jaar uitgesteld worden.
Daar moesten de Democraten in de Senaat zoals voorspeld niet van weten. Zij schrapten de bijkomende voorwaarden en stuurden ook de tweede keer een resolutie terug naar het Huis om de overheid open te houden zonder verdere voorwaarden. Het Huis ging daar niet op in.
Bijgevolg gaan de Amerikaanse overheidsdiensten nu dicht. Alleen ‘essentiële diensten, zoals de FBI, de luchtverkeersleiding en de grenscontrole, blijven open.
Hoe lang de shutdown zal duren, is niet bekend. Een oplossing is niet voorhanden. De Republikeinen in het Huis willen de zaak doorverwijzen naar een ‘conference committee’, dat de plooien met de Senaat moet gladstrijken, maar de Democraten in de Senaat lieten al verstaan dat ze weigeren te onderhandelen “met een geweer tegen het hoofd”.
Hardliners
In het Witte Huis riep Barack Obama het parlement op om te elfder ure een ‘cleane’ begrotingsresolutie goed te keuren. Dat wil zeggen: zonder de Republikeinse eisen. Traditioneel was dat iets dat in Washington zonder al teveel problemen gebeurde. In het huidige, extreem gepolariseerde politieke landschap is dat anders.
“Een shutdown zal een zeer reële economische impact hebben op echte mensen”, zei Obama. “Shutdowns in het verleden hebben de economie significant verstoord. Deze zou dat ook doen. Hij zou stokken in de wielen steken van onze economie, net op het moment dat die wielen weer in beweging komen.”
Obama stelde nogmaals dat zijn ziektewet door het parlement goedgekeurd is, dat het Hooggerechtshof er geen grondwettelijke graten in zag en dat hij er vorig jaar opnieuw me verkozen werd. Grote delen van de wet zijn al van kracht, stelde hij.
Vervolgens haalde hij uit naar de Republikeinse Tea Party-hardliners die hun partij de richting van een shutdown uit stuwen. “Eén groep binnen één partij in één kamer van het parlement binnen één van de drie machten heeft niet het recht om zomaar de hele overheid te doen sluiten en de resultaten van een verkiezing opnieuw uit te vechten.”
Bananenrepubliek
Harry Reid, de Democratische leider in de Senaat, beschuldigde John Boehner, de Republikeinse voorzitter van het Huis, ervan dat hij “de geestesgesteldheid van een bananenrepubliek” heeft.
“Ik heb een simpele boodschap voor John Boehner”, zei Reid. “Laat het Huis stemmen. Hou op met proberen om een government shutdown te forceren.”
Daarmee stuurde Reid aan op een vrije stemming in het 435 zetels grote Huis. Enkele tientallen gematigde Republikeinen zouden daar de 200 Democraten kunnen vervoegen om een sluiting van de overheidsdiensten te voorkomen.
Nare herinneringen
Niet weinig Republikeinen zouden daar in principe voor te vinden zijn. Zij hebben nare herinneringen aan de jaren negentig, toen hun partij een government shutdown veroorzaakte en daar later zelf de rekening voor gepresenteerd kreeg door de kiezer.
Dat Boehner een vrije stemming zou toestaan, was echter onwaarschijnlijk. Een groep van 25 Democraten in het Huis, onder leiding van Peter King uit New York, wilde alsnog een ‘cleane’ resolutie doordrukken, maar faalde. In de Republikeinse fractievergadering werd zijn voorstel op “overweldigende stilte” onthaald, zei King.
Daarmee werd duidelijk dat voorzitter Boehner – ook zelf een veteraan uit de jaren negentig – in de greep zit van een stuk of tachtig Tea Party-leden in zijn fractie. Die hebben onder andere een aantal grote externe geldschieters en conservatieve lobbygroepen en thinktanks aan hun kant. Ze zijn ook bij machte om Republikeinse parlementsleden die de zuivere lijn niet volgen voetje te lichten bij de voorverkiezingen. Bijgevolg wegen ze zwaarder door dan gematigde parlementsleden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier