Martha Claeys

‘Je hebt precieze woorden nodig om het onrecht te benoemen en te bevechten’

Martha Claeys Filosofe

Wat houdt het in om een volk uit te roeien? Het is luguber dat ik de vraag hier niet puur hypothetisch of theoretisch stel. Een genocide voltrekt zich meestal op verschillende niveaus tegelijk, en wetenschappers hebben voor veel van die manieren concepten uitgedacht om het specifieke onrecht erachter te kunnen duiden. Israël toont ons op dit moment alle denkbare strategieën tegelijk. 

Domesticide: de vernietiging van iemands huis of thuis, zowel van iemands woning als de brede omgeving waar die thuis en geworteld is. Google Earth updatete onlangs haar satellietbeelden en de destructie in Gaza is nagenoeg totaal. Het verwoesten van endemische planten en dieren, het onvruchtbaar maken van gronden, het vernietigen van de ecosystemen, is tegelijk een vorm van ecocide. 

Educide: de vernietiging van onderwijs en onderwijsmogelijkheden. In een brief aan Belgische media getuigt de Gazaanse student Ibrahim Badra over zijn verlangen om verder te studeren. In de laatste fase van zijn academische carrière sloten de universiteiten noodgedwongen de deuren door de Israëlische aanvallen. Hij kan vaak wekenlang geen Engels spreken, een taal die voor hem de poorten naar de wereld opende.

Epistemicide: de vernietiging van een kennissysteem. Als bibliotheken, universiteiten en andere kennisinstellingen vernietigd worden, verdwijnt een heel archief aan specifieke kennis. Epistemicide gaat vaak gepaard met historicide: het vernietigen van een groepsspecifieke geschiedenis, en met etnocide: het systematisch vernietigen van een cultuur. 

Reproductief geweld: eind juli publiceerden de VN een rapport waarin ze aan de alarmbel trekken over de impact van het Israëlische geweld op vrouwen, kinderen en zwangerschappen in Gaza. Sinds het begin van de genocide is er een toename van miskramen met 300 procent, onder meer door ondervoeding, stress, infecties, en gebrek aan medische zorg. Meer dan 150.000 zwangeren of vrouwen die borstvoeding geven zitten zonder essentiële medische zorg. Ziekenhuizen, ook de afdeling materniteit, zijn systematisch doelwit geweest van bombardementen. In de Nederlandse media zei vroedvrouw en filosoof Rodante van der Waal recent nog: ‘Het onmogelijk maken van voortplanting is een aspect van genocide.’ 

Het is maar een greep uit het wetenschappelijk jargon dat gebruikt wordt om te duiden wat er in Gaza, en ook op andere plekken in de wereld, aan onrecht gebeurt. Wat moeten slachtoffers van een genocide met al die chique woorden, kun je je afvragen. Taal verzacht de pijn van de Palestijnen niet. Taal verlicht hun honger niet. Taal is geen schild tegen de doelgerichte kogels van het IDF. 

Volgens filosoof Miranda Fricker is het hebben van precieze woorden om onrecht te benoemen net deel van wat er nodig is om het te kunnen bevechten. Zolang je niet precies kunt duiden wat er misgaat, kan systematisch onrecht toeval lijken. Fricker noemt het voorbeeld van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het is pas door dit specifieke gedrag zo te benoemen, dat slachtoffers hun gedeelde ervaringen konden plaatsen, aanklagen, en ten slotte ook juridisch aanvechten.  

Deze woorden zijn geen academische spielerei. Herhaal en gebruik ze. Pel de lagen van de genocide en benoem ze steeds weer, stuk voor stuk, tot ze uiteindelijk als misdaden erkend worden in al onze wetboeken.

 

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Expertise