Europese regeringen verhogen telkens weer belastingen, terwijl echte hervormingen uitblijven. Het gevolg is een continent dat langzaam zijn economische kracht en geopolitieke invloed verliest, schrijft Robbert de Witt (EW).
Zelfs zijn partijgenoten noemen het ‘politieke zelfmoord’ dat premier François Bayrou het Franse parlement om een vertrouwensstemming heeft gevraagd. Bayrou heeft ingrijpende plannen om de Franse begroting weer enigszins op orde te krijgen en zoekt hiervoor steun in de Assemblée.
Maar dat dreigt komende maandag, 8 september, uit te draaien op een debacle. De hele oppositie, van uiterst links tot radicaal-rechts, liet meteen na Bayrous aankondiging weten dat zij hem met plezier naar huis zullen sturen.
Daar schiet het land niets mee op natuurlijk. Bayrou zou de derde premier in een jaar zijn die moet opstappen. Maar het is net zo goed een Franse traditie om schulden te maken als dat het een traditie is om de kont tegen de krib te gooien als die schulden moeten worden afgelost.
Bayrous voorganger als premier was Michel Barnier. Zijn regering viel afgelopen december, ook omdat het parlement zijn begrotingsplannen niet pruimde.
Bezuinigingsplan Bayrou: minder ambtenaren, minder feestdagen
Intussen is de situatie nijpend. De Franse staatsschuld is ongeveer 3.300 miljard euro. Elke minuut geeft de Franse overheid meer uit dan er binnenkomt. Het begrotingstekort ligt ruim boven de 5 procent.
Bayrou hoopt het lek te dichten door 44 miljard euro per jaar te bezuinigen. Zo wil hij van 2026 een ‘année blanche’ maken, een jaar waarin de overheidsuitgaven worden bevroren. Voor iedere drie ambtenaren die met pensioen gaan, wil hij slechts twee nieuwe ambtenaren aannemen.
Verder wil Bayrou onder meer twee feestdagen schrappen zodat er meer wordt gewerkt. En uiteraard worden de rijken nog zwaarder belast.
IMF als redmiddel voor Parijs’ lege schatkist
Maar ja, Frankrijk wil er niet aan. Minister van Financiën Éric Lombard opperde vorige week dat Frankrijk dan misschien maar moet aankloppen bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor een miljardenlening, in ruil voor saneringen. Vernederend, want doorgaans zien vooral Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse regeringen geen andere uitweg dan deze.
Stiekem voordeel zou wel zijn dat het IMF met allerlei strenge voorwaarden komt, zodat de regering kan zeggen: het is niet ons idee hoor, al die bezuinigingen, het moet van het IMF.
Feit is dat de Franse economie niet hard genoeg groeit om het hoge uitgavenpatroon te kunnen volhouden. Een euvel waarmee veel Europese landen te maken hebben. Zeker nu zij vergrijzen en er tegelijk fors moet worden geïnvesteerd in defensie – opgeteld gaat het in Europa jaarlijks om honderden miljarden extra. De gebruikelijke oplossing van politici is dan: extra belastingen.
Zie bijvoorbeeld ook in Nederland: Henri Bontenbal, de CDA-lijsttrekker die zich mag verheugen in mooie peilingen en dus kanshebber is voor het premierschap na de verkiezingen eind oktober. Om zijn oplossing wat vriendelijker te laten ogen, heeft hij het niet over een extra belasting om de krijgsmacht te moderniseren, maar spreekt hij van een ‘vrijheidsbijdrage’.
Een scherpe analyse in de Amerikaanse zakenkrant The Wall Street Journal concludeerde onlangs dat vooral West-Europa al heel lang zucht onder hoge belastingen en een gebrek aan economische dynamiek. Zodanig dat het qua rijkdom wegzakt, in zichzelf gekeerd raakt en toeschouwer van de wereldpolitiek dreigt te worden. De Amerikanen, Chinezen en Russen bepalen wat er in de wereld gebeurt, Europese leiders proberen vergeefs ook aan tafel te komen om mee te praten.
Waarom Europa verliest
Het artikel in The Wall Street Journal, met de alleszeggende kop ‘Europe is Losing’ (‘Europa verliest’), is een sombere opsomming van cijfers die duidelijk maken dat Europa inderdaad steeds verder achterblijft ten opzichte van de Verenigde Staten. En toch kiezen Europese regeringen steeds weer voor belastingverhogingen die de groei hinderen. Dat is niet zo moeilijk als snijden in de almaar uitdijende welvaartsstaat.
Twee weken geleden wees de Duitse bondskanselier Friedrich Merz zijn partijgenoten op dezelfde feiten: gezien de inmiddels structureel lage economische groei kan Duitsland zich de hoge sociale uitgaven niet langer veroorloven.
Merz, zelf zakenman, won de verkiezingen door de belofte Duitsland economisch sterk te maken. Maar na honderd dagen is zijn populariteit gekelderd: slechts 29 procent van de Duitsers is nog blij met Friedrich Merz. Ook Duitsers voelen aan dat de bezuinigingen die Merz nodig acht, flink pijn zullen doen.
Dit artikel verscheen ook op EWmagazine.nl.
