Op de Italiaanse eilandjes Sant’Erasmo en Le Vignole groeit een wel erg luxueuze groente. Een zeldzame artisjokvariant is zo gewild dat consumenten er hoge bedragen voor betalen – en toeristen worden opgelicht.
De artisjokkensoort Carciofo violetto di Sant’Erasmo produceert een zeldzame bloemknop, de castraùra. Die wordt in Venetiaanse winkels verkocht voor veertig euro per kilo, terwijl een gewone artisjok daar slechts zeven euro per kilo kost. Die hoge prijs is te danken aan de exclusieve eigenschappen van de plant.
De castraùre zijn de eerste bloemknoppen van de artisjokplant. Nadat die zijn afgesneden, kunnen er grotere bloemknoppen of ‘botoli’ aan de plant groeien: dat zijn de gewone artisjokken die we allemaal kennen.
De castraùre zijn heel schaars: elke plant produceert maar één castraùra per seizoen, en die kan maar zo’n tien dagen per jaar worden geoogst. Dat is arbeidsintensief werk, omdat de bloem uitsluitend met de hand geplukt kan worden. Omdat de jonge bloemknop van de Carciofo violetto di Sant’Erasmo zo delicaat is, kan hij bovendien alleen kort na de oogst en uitsluitend in Venetië verkocht worden.
De uitzonderlijk hoge prijs van de castraùra leidt ook tot oplichting: sommige boeren verkopen goedkopere varianten van paarse artisjokken uit andere regio’s als castraùre. Venetiaanse restaurants durven hun klanten weleens de volle pot te laten betalen voor die nepversie van de castraùra –toeristen merken zogezegd toch niet het verschil.
De lokale boeren verzetten zich tegen die oplichterij. Een van hen, Carlo Finotello, heeft daarom het keurmerk Consorzio del Carciofo Violetto di Sant’Erasmo opgericht. Alleen echte castraùre kunnen het label krijgen. Al is het systeem niet waterdicht: ‘Sommige groenteverkopers plakken het Consorzio-label op andere kratten met normale artisjokken’, getuigde Finotello tegenover de BBC.Daar valt weinig tegen te beginnen, want het consortium kan geen boetes opleggen en een rechtszaak is duur en tijdrovend. De beste manier om die zwendel tegen te gaan, zegt Finotello, is om de castraùre altijd rechtstreeks bij lokale boerderijen te kopen, mét keurlabel vanzelfsprekend.
