Als Rusland Oekraïne binnenvalt of andere vijandige daden tegen het land stelt, dan zal het daar een hoge prijs voor moeten betalen. Dat is de waarschuwing die de Europese leiders aan Moskou willen geven wanneer ze donderdag bijeenkomen voor een Europese top.
De staatshoofden en regeringsleiders van de EU-lidstaten komen woensdagmiddag al in Brussel aan voor de top van het Oostelijk Partnerschap. Donderdagochtend vatten ze dan hun traditionele top aan, die tegen de gewoonte in slechts 1 dag zal duren. Ze zijn het er nu al over eens dat ze van hun bijeenkomst gebruik moeten maken om een krachtig signaal te sturen aan Rusland, zeggen diplomaten woensdag.
De Europese leiders maken zich grote zorgen over de Russische troepenopbouw aan de grens met Oekraïne. Ook de Verenigde Staten vrezen dat een invasie niet uit te sluiten valt. Als Rusland effectief opnieuw de territoriale integriteit van Oekraïne schendt, mag het zich aan stevige sancties verwachten, zullen de leiders donderdag zeggen. In de Bondsdag in Berlijn waarschuwde de Duitse bondskanselier Olaf Scholz Moskou woensdag al letterlijk voor een ‘hoge prijs’.
Over de sancties die in dat geval genomen kunnen worden, zijn de onderhandelingen al een tijdje lopende, ook in coördinatie met andere landen. Concrete maatregelen zullen op de top wellicht niet besproken worden, verwacht een diplomaat. ‘Maar ik denk wel dat we maatregelen overeen kunnen komen die (Rusland) pijn doen.’ De nieuwe Duitse buitenlandminister Annalena Baerbock zei zondag nog dat bij een escalatie van de situatie aan de Russisch-Oekraïense grens de nieuwe gaspijpleiding Nord Stream 2, die van Rusland naar Duitsland loopt, niet in gebruik zal worden genomen. Volgens een hooggeplaatste diplomaat staat de kwestie niet op de agenda van de top, maar kan niet uitgesloten worden dat de leiders Nord Stream 2 ter sprake brengen.
Hoe dan ook zouden Europese sancties tegen Rusland geen primeur zijn. Al sinds Rusland in 2014 de Krim annexeerde en de rebellen in Oost-Oekraïne steunde, is een Europees sanctieregime van kracht. Ondanks hun vastberaden houding pleiten enkele Europese lidstaten ervoor om de communicatiekanalen met Rusland open te houden, al is het maar om te begrijpen wat daar leeft, luidt het in de Europese wijk. Ook België pleit voor zo’n pragmatische houding.
Oekraïne is een van de Europese partnerlanden die de top van het Oostelijk Partnerschap woensdag zullen bijwonen. Normaal gezien zal president Volodimir Zelenski voor de start van de vergadering samenzitten met Olaf Scholz en met de Franse president Emmanuel Macron om het over de situatie in zijn land en de dreiging van Rusland te hebben. Oekraïne, Duitsland en Frankrijk zijn ook de drie landen die samen met Rusland de ‘Normandië-groep’ vormen die al sinds 2014 een uitweg uit het conflict probeert te vinden.