EU bereikt akkoord over spreiding 120.000 vluchtelingen

De Europese ministers hebben het plan voor de spreiding van 120.000 vluchtelingen goedgekeurd.

De Europese ministers van Binnenlandse Zaken hebben het plan voor de spreiding van 120.000 vluchtelingen goedgekeurd. Omdat er geen consensus was, drukte een meerderheid het plan door. Slovakije, Tsjechië, Hongarije en Roemenië stemden tegen, Finland onthield zich. België moet – in eerste instantie – 2.448 mensen opvangen.

Nadat ze in het voorjaar al een plan voor de spreiding van 40.000 vluchtelingen had gepresenteerd, schakelde de Europese Commissie in het licht van de migratiecrisis begin deze maand een versnelling hoger. Ze stelde voor dat 120.000 vluchtelingen die via Griekenland, Italië en Hongarije de EU binnenkomen op basis van bindende quota verdeeld zouden worden over de andere lidstaten. Het voorstel was voor verschillende landen om uiteenlopende redenen onaanvaardbaar. De Europese diplomaten draaiden de voorbije weken dan ook overuren om een akkoord te vinden.

Consensus niet haalbaar

Op hun tweede vergadering in acht dagen tijd moesten de Europese ministers van Binnenlandse Zaken, of toch zij die bevoegd zijn voor asiel en migratie, dinsdag vaststellen dat een consensus niet haalbaar was. Vooral Tsjechië en Slovakije bleken onvermurwbaar. Uiteindelijk maakte de Luxemburgse minister Jean Asselborn, die de vergadering voorzat, zijn dreigement hard: hij organiseerde een stemming over het plan. Het raakte makkelijk goedgekeurd. Slovakije, Tsjechië, Hongarije en Roemenië waren de enigen die tegenstemden, Finland onthield zich.

Om het plan erdoor te krijgen en om de steun van Polen te krijgen, werd het Commissievoorstel op verschillende punten aangepast. Zo zullen Italië en Griekenland de enige twee begunstigden zijn, Hongarije weigert zichzelf als ‘frontlijnstaat’ te laten bestempelen die de toestroom van vluchtelingen niet de baas kan. Boedapest heeft ook problemen met het idee dat er Europese hotspots op zijn grondgebied zouden komen waar de vluchtelingen worden geselecteerd die naar de andere lidstaten worden overgebracht.

Twee stadia

De spreiding zal in twee stadia gebeuren. De komende twee jaar zullen 66.000 asielzoekers uit Griekenland en Italië weggeleid worden. De verdeling per lidstaat ligt ook vast, maar het bindend karakter staat niet expliciet in de eindtekst. Dat maakt weinig verschil uit, betogen EU-diplomaten, want conclusies van Europese ministerraden zijn sowieso bindend. België moet de komende twee jaar 579 vluchtelingen uit Italië opvangen en 1.869 uit Griekenland, samen 2.448 dus.

Voor de beslissing over de verdeling van de overige 54.000 mensen – die oorspronkelijk uit Hongarije zouden komen – is een jaar uitstel verleend. Daarmee blijft het spreidingsplan uit het vaarwater van de Poolse verkiezingen, die op 25 oktober plaatsvinden. Het is wel de bedoeling dat ook deze tweede groep in Griekenland en Italië wordt gezocht, maar als een andere Europese lidstaat de komende maanden in de frontlijn van een migratiestroom komt te liggen, kan die eveneens als begunstigde worden aangeduid. De verdeling zou volgens dezelfde principes gebeuren als in het eerste stadium. Voor België wil dit zeggen dat een 2.000-tal vluchtelingen er nog bovenop zullen komen.

Noodsituatie

Een andere aanpassing aan het plan van de Commissie is dat lidstaten die met ‘uitzonderlijke omstandigheden’ geconfronteerd worden, tijdelijk niet hoeven mee te doen aan de opvang van de hun toegewezen vluchtelingen. Die schorsing kan niet langer dan 12 maanden duren en geldt voor maximaal 30 procent van het quotum. Van de door de Commissie voorgestelde mogelijkheid van financiële compensaties, te betalen door lidstaten die niet aan het spreidingsplan meedoen, is geen sprake meer.

Voorzitter Asselborn toonde zich tevreden met het akkoord. ‘Sommigen zullen zeggen dat Europa verdeeld is omdat het tot een stemming is gekomen. Maar we hebben te maken met een noodsituatie. Men beschuldigt de EU er vaak van niet snel genoeg beslissingen te nemen, daarom moest de juridische tekst over de verdeling van 120.000 mensen vandaag aangenomen worden. Anders zou Europa nog meer verdeeld zijn geweest en zijn geloofwaardigheid nog meer ondermijnd.’

‘Dictaat’

Volgens Belgisch staatssecretaris Theo Francken (N-VA) was het hoog tijd dat de Europese solidariteit ook eens andersom begon te werken: ‘Van het oosten naar het westen, niet altijd van het westen naar het oosten’. Hij gaat ervan uit dat de staatshoofden en regeringsleiders woensdagavond, tijdens de Europese top, het over de opvolging zullen hebben: wat gebeurt er wanneer een van de landen die tegenstemde de genomen beslissing niet wil uitvoeren? De Slovaakse eerste minister Robert Fico zei al dat hij het Europese ‘dictaat’ niet aanvaardt.

Francken is ook tevreden met de hotspots die vanaf volgende week operationeel zullen zijn in Italië en Griekenland. ‘Zo weten we wie Europa allemaal binnenkomt. (Belga/AVE)

#JHA Council : decision on relocation for 120.000 persons adopted today, by large majority of member states. @eu2015

— Luxembourg RPUE (@RPUE_LU) 22 september 2015