De Japanse strijdkrachten mogen voortaan de Verenigde Staten en andere bondgenoten bij een vijandelijke aanval militair steunen.
Japan breidt de rol van zijn leger uit. De regering aanvaardde een nieuwe interpretatie van de pacifistische naoorlogse grondwet. Voortaan zal Japan zich ook op het recht van collectieve zelfverdediging kunnen beroepen. Dat betekent dat Japan in conflicten aan de kant van bondgenoten zoals de Verenigde Staten kan vechten, zelfs indien het eigen land niet rechtstreeks wordt aangevallen. Dit is een van de grootste veranderingen in de veiligheidspolitiek van het land sinds de Tweede Wereldoorlog.
Abe wil naar eigen zeggen een “pro-actieve” bijdrage leveren aan de wereldvrede en tegelijkertijd het leger versterken, gezien de verhoogde spanningen in Oost-Azië. Uit China kwam onmiddellijk kritiek. “Japan stelt omwille van interne politieke redenen China als de boeman voor. Dat spreken we tegen”, zei woordvoerder Hong Lei van Buitenlandse Zaken in Peking.
Protest
Zo’n 2.000 mensen kwamen bij elkaar voor de ambtszetel van de premier, om tegen de aanpak van Abe te protesteren. “Vernietig Artikel 9 niet”, scandeerden de demonstranten. Het artikel uit de naoorlogse grondwet verbiedt Japan het recht op oorlog om internationale conflicten bij te leggen. “Rode kaart voor de regering Abe”, stond op spandoeken.
Volgens peilingen wijst de meerderheid van Japanners een nieuwe interpretatie van de grondwet af. Geruime tijd had ook de kleinere coalitiepartner, de boeddhistische Komeito-partij, zich verzet tegen het voornemen van Abe. Maar door een dreigend machtsverlies bezweek de partijleiding toch onder de druk van Abe.
Tegenstanders vrezen dat Japan in oorlogen zoals in Afghanistan of Irak kan betrokken worden. Abe ontkende dat. “Het is een verkeerde opvatting dat Japan in een oorlog ter bescherming van een ander land kan meegesleurd worden”, garandeerde Abe. Er zullen geen soldaten naar het buitenland gestuurd worden om te vechten. Het is de bedoeling om andere landen van een aanval op Japan af te houden. Het recht op collectieve zelfverdediging dient ook als afschrikking. Maar eerst moet een en ander in nieuwe wetten gegoten worden om een juridische basis te vormen.
Speelruimte
Japan blijft een “pacifistische staat”, maar de veranderde veiligheidssituatie dwingt tot handelen. “Geen land kan de vrede meer alleen handhaven”, luidt het in het besluit van het kabinet. Japan mag in de toekomst militair geweld gebruiken “als het bestaan van het land bedreigd wordt en er duidelijk gevaar bestaat dat het recht van de mensen op leven, vrijheid en hun streven naar geluk” door een aanval op Japan of een land “met nauwe relaties” bedreigd zou worden. Het gebruik van geweld moet daarbij tot een minimum beperkt blijven. Japan wil hiervoor nieuwe voorwaarden bepalen. Critici betreuren evenwel dat de nieuwe regels speelruimte openlaten voor een mogelijke nieuwe interpretatie van de grondwet in de toekomst en voor een verdere uitbreiding van de militaire rol zonder duidelijke afbakening. (Belga/TE)
