Bert Bultinck

‘Een klassieke conservatief kan niet zomaar achter Donald Trump gaan staan’

Bert Bultinck Hoofdredacteur van Knack

‘Hier en daar daagt onder conservatieven het besef dat het opportunisme van Trump op lange termijn weleens zeer veel zou kunnen kapotmaken’, schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Het was Fernand Keuleneer, een van Vlaanderens conservatieve intellectuelen, die afgelopen week fel van leer trok tegen de verloedering van rechts Amerika. ‘Dit is wat er gebeurt’, schreef hij op sociale media, ‘als populistisch dom rechts optrekt met corrupte criminelen: de totale discreditering voor lange tijd van alles wat weerwerk kan bieden tegen de ideologie van globalisme en gewin’. Keuleneer had het over de maffiapraktijken van president Donald Trump in zijn onderhandelingen met Oekraïne. Daarbij heeft Trump overduidelijk zijn eigenbelang vooropgesteld – de Democratische politicus Joe Biden in de gracht rijden – en níét de belangen van zijn land. Trump en zijn trawanten dreigden ermee, vaker indirect dan direct, 400 miljoen dollar militaire steun voor Oekraïne in te trekken als de Oekraïense president Volodymyr Zelensky niet zou helpen om de vermeende corruptie van Hunter Biden – zoon van Joe – bloot te leggen. Joe Biden is op dit moment Trumps belangrijkste concurrent voor de presidentsverkiezingen van 2020. De jongste kuiperijen van Trump waren voor de Democraten de reden om, enigszins weifelend, dan toch een vermoeiende afzettingsprocedure op te starten.

Een klassieke conservatief kan niet zomaar achter Donald Trump gaan staan.

Ook al steunen de Republikeinen in het Congres Donald Trump bijna reflexmatig, toch is het geen geheim dat een aantal klassieke Amerikaanse conservatieven Trump liever weg willen. Vorige week werd nog The Dispatch opgericht, een nieuwe conservatieve nieuwssite die Trumps doen en laten kritisch zal onderzoeken. De kritiek steekt de kop op omdat de president in de ogen van sommige conservatieven hun missie niet vooruithelpt. Hij zou de weg versperren voor toekomstige conservatieve talenten, die het vermaledijde globaal liberalisme wél efficiënt zouden kunnen afstoppen. Daarom worden blinde supporters van de president weleens tot het kamp van ‘dom rechts’ gerekend – uiteraard door mensen die zichzelf tot ‘slim rechts’ rekenen.

‘Dom rechts’ is een concept dat in Vlaanderen niet echt ingeburgerd is. Het is een variant van ‘dom links’, wél een relatief courant begrip, dat linkse mensen gebruiken om blunders in het eigen kamp te veroordelen. De campagne van Groen, die mee verantwoordelijk was voor de overwinningsnederlaag van die partij, is een bekend recent voorbeeld: als Groen zijn huiswerk beter had gemaakt, dan hadden Almaci en co. minstens een concreet plan kunnen voorleggen voor de afschaffing van de salariswagens. Breder beschouwd is ook elk klimaatplan zonder oog voor de gevolgen voor lagere inkomens een vorm van ‘dom links’: de ‘gele hesjes’ zijn het gevolg van linkse beslissingen die een deel van het eigen electoraat afschrikken. Iets verder terug in de geschiedenis was de Derde Weg van Blair, Schröder en Clinton nog vele malen kortzichtiger, en veel vernietigender. Links gaf een wezenlijk onderdeel van zijn programma op – de kritiek op het ongebreidelde kapitalisme – en schoot zichzelf daarmee in de voet.

Maar dom rechts bestaat dus ook, in Vlaanderen en daarbuiten, in de zin dat een deel van rechts schade toebrengt aan de strijd voor de eigen idealen. Wie in de klassieke betekenis van het woord ‘conservatief’ is, en dus wil behouden wat goed is ( ‘Keine Experimente’), kan niet zomaar achter Donald Trump gaan staan. ‘Disruptiever’ was een Amerikaanse naoorlogse president zelden.

Het is best mogelijk dat Trump ondanks alles toch nog vier jaar erbij doet.

Respect voor organischgegroeide verbanden (‘het kostbare weefsel’) en verzet tegen een intrusieve overheid zijn twee andere klassieke kenmerken van het conservatisme. Op beide punten scoort Trump schabouwelijk: hij rijdt overduidelijk alleen voor zichzelf en schrikt er niet voor terug om daarbij ook de overheidsdiensten in te zetten.

De schurkenstreken van de president doen de zaak van de conservatieven geen goed. Ook de bruuske terugtocht uit Syrië afgelopen week, en het ‘verraad’ aan de Koerden, vallen niet in goede aarde, zelfs niet bij Republikeinse medestanders. Keuleneer omschrijft zichzelf eigenzinnig als ‘kritische analist van idées reçues’ en is volstrekt geen spreekbuis voor de conservatieven in het algemeen. Maar ook minder eigenzinnige conservatieven beginnen hun ongenoegen ten aanzien van onfatsoenlijk rechts de vrije loop te laten.

Een terugkeer naar fatsoenlijk rechts, of een afscheid van een corrupte president, hoeft dat allemaal niet te betekenen. Het is best mogelijk dat Trump ondanks alles toch nog vier jaar erbij doet. Maar hier en daar daagt onder conservatieven het besef dat het opportunisme van Trump op lange termijn weleens zeer veel zou kunnen kapotmaken. Voor dat besef hoeft rechts niet eens zo slim te zijn.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content