Het huisarrest van gewezen kroonprins Hamza bin Hussein van Jordanië legt groeiende frustraties bloot in het land maar ook binnen de koninklijke familie.
In totaal werden tijdens het weekend in Jordanië voor zover bekend zestien prominenten opgepakt in wat net geen poging tot staatsgreep werd genoemd. De meest prominente getroffene was de halfbroer van de koning, de gewezen kroonprins Hamza bin Hussein. Hij werd weliswaar niet gearresteerd en werd officieel zelfs niet onder huisarrest geplaatst. Hij werd officieel gevraagd even niet te reizen en geen contacten te hebben.
In video’s die een medewerker van de prins aan de BBC bezorgde, noemde Hamza het zaterdag wel degelijk een huisarrest. Hij beschreef het in detail: hem werd opgelegd thuis te blijven, hij mocht geen contact meer hebben behalve met zijn vrouw en kinderen. ‘Sindsdien zijn een aantal mensen die ik ken – mijn vrienden – gearresteerd, mijn beveiliging is opgeheven en het internet en de telefoon zijn onderbroken’.
Jordan’s former crown prince says he’s under house arrestGuardian Newshttps://www.youtube.com/c/guardianwiresvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/92aNviCNUsg/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Hij toonde in zijn videoboodschappen waarom het regime van zijn halfbroer koning Abdullah II met hem in de maag zit. Hamza klaagde over de drastische achteruitgang die zijn land de voorbije 15-20 jaar, dus onder de huidige koning, had doorgemaakt, en over de corruptie en incompetentie van de leiders. Ze lieten een land dat ooit een voorbeeld voor de regio was geweest naar de verdoemenis gaan. Hamza toonde zijn bezorgdheid over de mogelijkheid om nog een mening te uiten: ‘Zelfs een klein aspect van het beleid te bekritiseren leidt tot arrestatie’.
‘In de kiem gesmoord’
Wellicht in reactie op de video’s van de prins sprak vicepremier Ayman Safadi zondag de pers toe. De gewezen kroonprins, aldus de vicepremier, had zijn videoboodschappen gebruikt om ‘de feiten te verdraaien en sympathie op te wekken’.
De 41-jarige prins had volgens Ayman Safadi contact gehad met ‘buitenlandse groepen’ om Jordanië te destabiliseren, en werd al enige tijd in de gaten gehouden. De Jordaanse autoriteiten onderschepten berichten, zo betoogde de vicepremier, waarin de prins die buitenlandse groepen op de hoogte bracht van de timing van de geplande acties. Iemand die in contact stond met een niet nader genoemde buitenlandse inlichtingendienst zou hebben aangeboden om de echtgenote van de prins, prinses Basmah, met een vliegtuig uit het land te loodsen (het zou gaan, lekte men later, om een bekende van de Israëlische Mossad).
De prins werd ook verweten contacten gehad te hebben met clanleiders die hij zou gemobiliseerd hebben om de regering en het regime te bestrijden.
De onderzoeken wezen erop, aldus de vicepremier, dat ‘deze activiteiten en bewegingen een stadium bereikt hadden dat onmiddellijk de veiligheid en stabiliteit van het land beïnvloedde’.
Maar het complot (Ayman Safadi weigerde het woord ‘staatsgreep’ in de mond te nemen) was ‘in de kiem gesmoord’.
De koning had erop aangedrongen ‘direct met prins Hamza te praten, om de zaak binnen de familie te houden en te voorkomen dat dit zou uitgebuit worden’.
Men had geprobeerd de prins te ‘ontmoedigen’ eerder dan hem te vervolgen, maar Hamza had hierop ‘negatief’ gereageerd. De gesprekken worden echter verdergezet, aldus Safadi. De prins was gevraagd om niet te reizen en geen contacten te hebben, maar dat was dus in de versie van Safadi geen huisarrest.
Vorige maand braken protesten uit nadat 6 covid-patiënten overleden omdat hun ziekenhuis door zijn zuurstofvoorraad heen zat
De gewezen kroonprins had de beschuldigingen van een complot of staatsgreep zaterdag in zijn video’s al tegengesproken. Hij ontkende betrokkenheid bij een samenzwering. Hij had tijdens bijeenkomsten (onder meer met de leiders van stammen) zelf geen kritiek geuit maar wel de kritiek van anderen gehoord.
Bij de arrestanten vindt men Bassem Awadallah, een gewezen minister van Financiën en een zakenman, in de VS opgeleid, die jarenlang gold als een vertrouweling van de koning. Eén van de arrestanten maakt deel uit van de koninklijke familie, , Sharif Hassan Ben Zaid. Ook hij fungeerde als topadviseur en vertrouwenspersoon van de koning. De kabinetschef van prins Hamza werd volgens zijn familie onder bedreiging van wapens weggevoerd.
Werkloosheid, covid-doden
Los van de vraag of er inderdaad een staatsgreep ‘in de kiem’ werd gesmoord, spelen volgens binnen- en buitenlandse waarnemers twee zaken: een zaak van landelijke politiek en een zaak van dynastiepolitiek. In beide gevallen wilde koning Abdullah zijn greep op de macht verstevigen.
Eerst het land. Jordanië verkeert door een combinatie van factoren in crisis: de economie draait vierkant, wat wordt aangescherpt door covid, de Syrische vluchtelingentoestroom en de afgenomen financiële bijdragen van de VS sinds het presidentschap van Donald Trump. 24 procent van de actieve bevolking is werkloos. Vorige maand braken protesten uit nadat 6 covid-patiënten overleden omdat hun ziekenhuis door zijn zuurstofvoorraad heen zat. De minister van Volksgezondheid moest opstappen.
Prins Hamza was in die context een populaire figuur, iemand die leek op zijn nog altijd populaire vader, iemand die beschouwd werd als devoot en rechtuit, niet-corrupt, en die goede relaties onderhield met stammen/clans. De stammen brachten hun frustraties over het beleid recent bij hem te berde. Hun steun voor de ex-kroonprins was een doorn in het oog van de koning.
De prins staat niet alleen met zijn kritiek over corruptie in het land.
‘Wat prins Hamza zei is herhaaldelijk te horen in het huis van elke Jordaniër’, verklaarde columnist Ahmed Hasan al Zoubi aan persagentschap Reuters.
Wat de arrestanten ideologisch verbindt met de prins is overigens niet zo duidelijk, merkt The Guardian in een analyse op. Als de prins dan al de man van de stammen was, en populair is bij het leger, dan was koninklijk adviseur Bassem Awadallah het tegenovergestelde. Hij stond voor een beleid van bezuiniging en economische liberalisering dat helemaal niet populair was bij de groepen die Hamza bereikt.
‘Verdorven laster’
Het tweede element is een gevolg van de meervoudige huwelijken van wijlen koning Hoessein, met concurrerende echtgenotes van variërende afkomst en kroost tot gevolg.
Koning Abdullah II (nu 59) was de oudste zoon van Hoessein. Hij werd geboren uit diens tweede huwelijk met prinses Muna.
Voor zijn overlijden had Hoessein Abdullah aangemaand om Hamza, zoon van koningin Noor, als kroonprins en dus troonopvolger aan te duiden.
Zo geschiedde toen Hoessein begin 1999 overleed. Maar goed vijf jaar later, in 2004, ontnam Abdullah zijn halfbroer de status van kroonprins. Hij liet een koninklijke mededeling aan Hamza in de media voorlezen: ‘Deze symbolische functie beperkt je vrijheid en weerhoudt ons ervan je met andere verantwoordelijkheden te belasten waarvoor je gekwalificeerd bent’. Later duidde Abdullah zijn eigen zoon als troonopvolger aan.
In welke mate dat nu nog speelt, is niet duidelijk, maar zowel Noor als een ander lid van de koninklijke familie maakten zondag via Twitter duidelijk dat ook los van het huisarrest niet alles peis en vree is binnen de koninklijke familie.
https://twitter.com/QueenNoor/status/1378639005164707840Noor Al Husseinhttps://twitter.com/QueenNoor
Praying that truth and justice will prevail for all the innocent victims of this wicked slander. God bless and keep them safe.
— Noor Al Hussein (@QueenNoor) April 4, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Eerst was er een tweet van Noor, die de aantijgingen tegen haar zoon omschreef als ‘verdorven laster’. ‘Ik bid dat waarheid en gerechtigheid voor alle onschuldige slachtoffers de bovenhand krijgen’.
‘Als een prins al monddood kan gemaakt worden, dan is geen enkele Jordaniër immuun voor de ijzeren hand van de staat’
Daarop volgde een resoluut giftige reactie van prinses Firyal, de ex-echtgenote van prins Muhammad bin Talal. Muhammad bin Talal was de broer van koning Hoessein en is dus de oom van de halfbroers Abdullah en Hamza.
‘De schijnbaar blinde ambitie van koningin Noor en haar zonen is gebaseerd op waan, vergeefs, onverdiend, gestoeld op een vals gevoel van voorrecht. Ze zouden allemaal beter moeten weten … Wordt volwassen jongens.’
Deze tweet werd na enige uren weer verwijderd.
https://twitter.com/yashar/status/1378863614640025602Yashar Ali 🐘https://twitter.com/yashar
Princess Firyal of Jordan has deleted this tweet about Queen Noor and her sons the former Crown Prince Hamzah and Prince Hashim. pic.twitter.com/bCdkuZDyH0
— Yashar Ali 🐘 (@yashar) April 5, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
‘IJzeren hand’
De ontwikkelingen in Jordanië worden met enige bezorgdheid bekeken door de vele bondgenoten van Jordanië, die hun steun aan koning Abdullah snel bevestigden, van de VS tot Saudi-Arabië, over zelfs Israël.
Abdullah toont via deze repressieve ingreep, menen de Washington Post en persagentschap Associated Press, ‘wat de limieten zijn aan publieke tegenspraak die hij wil gedogen’.
Ze citeren Bessma Momani, professor Internationale Betrekkingen aan de universiteit in de Canadese stad Waterloo. Zij noemt het huisarrest van de prins ‘contraproductief’ omdat het naar alle waarschijnlijkheid de populariteit van de prins ten goede zal komen.
Van de andere kant, zegt ze, stuurt de koning een boodschap aan het bredere publiek. ‘Als een prins al monddood kan gemaakt worden, dan is geen enkele Jordaniër immuun voor de ijzeren hand van de staat’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
