De documentaire Cuba & Alaska, vanaf woensdag 25 juni in de Belgische zalen, volgt twee vrouwelijke eerstehulpverleners die dagelijks hun leven riskeren in de vuurlinie van de oorlog in Oekraïne.
De documentaire, die eerder werd geselecteerd voor de internationale competitie op Sheffield DocFest, is geen conventionele oorlogsfilm. Hij zoomt in op de intense vriendschap tussen Yuliia ‘Cuba’ Sidorova en Oleksandra ‘Alaska’ Lysytska. De twee jonge vrouwen combineren frontwerk met zwarte humor, modeflitsen en muziek. ‘Onze bedoeling met deze film was om vriendschap te tonen’, zegt regisseur Yegor Troyanovsky. ‘De oorlog maakt deel uit van hun dagelijks leven, maar dat is niet waar de film écht over gaat.’
Veerkracht
Troyanovsky, zelf soldaat en filmmaker, ontmoette Cuba en Alaska tijdens zijn verslaggeving aan het front. Hun energie en humor trokken zijn aandacht: ‘Het gebeurt niet vaak dat je humor spontaan kunt vastleggen in zulke omstandigheden, maar bij hen lukte dat vanzelf.’ Volgens hem vertegenwoordigen ze een bredere Oekraïense realiteit: ‘Ze zijn inventief, levendig, en willen gewoon hun leven leiden. Maar de oorlog zet alles op pauze, zelfs voor mensen met een sterke wil zoals Cuba.’
‘Het gebeurt niet vaak dat je humor spontaan kunt vastleggen in zulke omstandigheden, maar bij hen lukte dat vanzelf.’
De opnames gebeurden op locaties die ondertussen grotendeels verwoest of bezet zijn. ‘We wilden niet de gevaarlijkste of spectaculairste situaties in beeld brengen, maar focussen op hun band, hun vriendschap. Dat is belangrijk, zeker voor vrouwen aan het front’, aldus Troyanovsky.
Sisterhood
Cuba & Alaska laat zien wat de groeiende aanwezigheid van vrouwen in het leger betekent op het terrein. Volgens het Oekraïense ministerie van Defensie dienden op 1 januari 2025 meer dan 70.000 vrouwen in het leger, van wie 5500 aan het front, een stijging van 20 procent sinds 2022.
Ter vergelijking: in België maakten vrouwen in 2025 12 procent uit van het militaire personeel, en bijna de helft (48,63 procent) van het civiele personeel. Ze zijn vertegenwoordigd in alle takken en functies, van gevechtstroepen tot technische ondersteuning.
‘In het leger is er een soort sisterhood tussen vrouwen die verder gaat dan gewone vriendschap’, zegt Cuba. Zij en Alaska leerden elkaar een jaar voor de invasie kennen via gemeenschappelijke vrienden, en trokken samen naar het front. ‘De omstandigheden maken alles intenser: vertrouwen, vriendschap, liefde. Je leert snel wie je naast je wilt.’
‘De omstandigheden maken alles intenser: vertrouwen, vriendschap, liefde. Je leert snel wie je naast je wilt.’
Voor de vrouwen komt de oorlog nog steeds op de eerste plaats. ‘In het begin vond ik de camera’s vervelend, maar na een tijdje raak je eraan gewend’, vertelt Alaska. ‘Het was ook niet altijd makkelijk om zelf te filmen. We zijn geen actrices maar soldaten, onze missie komt altijd op de eerste plaats’, valt Cuba haar bij.
Belgisch kantje
De film heeft ook een Belgisch kantje. Zo werkte de regisseur samen met het Belgische productiehuis Clin d’Oeil en werd de film gesponsord door het Vlaams Audiovisueel Fonds.
Cuba & Alaska is niet alleen een document over overleven in oorlogsomstandigheden, maar ook een pleidooi voor erkenning. ‘We hopen dat het publiek hen ziet als vrouwen, niet alleen als soldaten’, zegt Troyanovsky. Cuba en Alaska hopen vooral dat de film duidelijk maakt wie de agressor is. ‘Wij willen in vrede leven, maar Rusland maakt dat onmogelijk. We beschermen niet alleen Oekraïne, maar ook Europa. En daarvoor hebben we steun nodig’, klinkt het.
Avant-premières: 22/6 – Cinema Palace, Brussel – 18:30 uur 23/6 – Cinema Lumière, Brugge – 20:00 uur 24/6 – Cinema Stock, Oostende – 20:00 uur 25/6 – UGC, Turnhout – 19:30 uur 26/6 – Cinema ZED, Leuven – 20:00 uur 27/6 – Klappei, Antwerpen – 19:30 uur.