Na een bewind van meer dan 22 jaar heeft het laatste uur geslagen voor de weggestemde Gambiaanse president Yahya Jammeh. Hij heeft zich tot de laatste snik proberen vast te klampen aan de macht, maar riskeert nu met geweld te worden verwijderd door buitenlandse troepen.
Jammeh had volgens de wet woensdag al moeten opstappen, maar blijft dat halsstarrig weigeren, ondanks verschillende bemiddelingspogingen door regionale leiders.
De ex-president verloor begin december de presidentsverkiezingen van oppositiekandidaat Adama Barrow. Nadat hij eerst – verrassend – zijn nederlaag toegaf, trok hij dat later weer in. Jammeh beschuldigt de kiescommissie van onregelmatigheden en eist via het Hooggerechtshof nieuwe verkiezingen. Woensdag, op de laatste dag van zijn ambtstermijn, riep hij nog de noodtoestand uit.
Maar steun heeft hij amper nog. Verschillende van zijn ministers, zijn vicepresident en zijn advocaat kozen de voorbije dagen eieren voor hun geld. Onder andere de Afrikaanse Unie en de Verenigde Naties erkennen Barrow, die donderdag werd ingehuldigd in de Gambiaanse ambassade in buurland Senegal, als de nieuwe president van Afrika’s kleinste land. Zelfs het Gambiaanse leger vecht niet meer voor Jammeh.
Het West-Afrikaanse landenverbond Ecowas dreigde ermee Jammeh en zijn resterende entourage met geweld te verwijderen. Troepen van Ecowas, gesteund door de VN, zijn Gambia binnengevallen maar hebben hun operatie opgeschort om bemiddelaars tot vrijdagmiddag de kans te geven Jammeh tot opstappen te overtuigen.
In de ‘laatste bemiddeling’, die vrijdag doorging onder leiding van president Alpha Condé, werd Jammeh in die mate overtuigd dat hij op tv zijn vertrek aankondigde. Men is blijkbaar nog op zoek naar een land dat ver genoeg van Gambia ligt hem asiel wil verlenen. De troepen van Ecowas blijven ter plaatse tot Jammeh echt vertrokken is.
Daarmee lijkt het laatste uur te hebben geslagen voor een van de beruchtste dictators van Afrika en zelfs van de wereld.
#Gambia’s army chief joins people at Westfield to celebrate swearing-in of Adama Barrow as new President.
— Umaru Fofana (@UmaruFofana) 19 januari 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Wie is Yahya Jammeh?
Jammeh kwam in 1994 op 29-jarige leeftijd aan de macht in Gambia na een staatsgreep, waarbij de eerste president sinds de onafhankelijkheid in 1965 werd afgezet. Sindsdien regeert hij het land, dat bij ons vooral bekend is van zijn zonovergoten idyllische stranden, met een bewind dat aan het griezelige grenst.
Steeds getooid in traditioneel gewaad en met gebedskralen, profileert Jammeh zich als een devote moslim met magische krachten. Hij eist officieel geadresseerd te worden met His Excellency Sheikh Professor Alhaji Dr. Yahya Abdul-Azziz Jemus Junkung Jammeh. Zijn Twitterpagina vermeldt hem onder meer als ‘medicijnman’.
Jammeh beweert immers dat hij in staat is om aids, onvruchtbaarheid en astma te genezen – verklaringen waarmee hij begin 2007 wereldwijd grote verontwaardiging uitlokte. Zijn ‘geneesmiddel’ zou bestaan uit een mengsel van een kruidenpasta, een gele bittere vloeistof en bananen. Hij garandeert snelle positieve resultaten. Toen een VN-afgevaardigde haar bezorgdheid uitsprak, werd ze prompt het land uitgezet.
Homoseksualiteit beschouwt hij als ‘onmenselijk en des duivels’. In 2008 veroorzaakte hij opnieuw veel ophef door aan te kondigen dat elke holebi 48 uur kreeg om zijn land te verlaten of hij ze zelf zou opjagen en onthoofden.
Dat Jammeh zich onaantastbaar waant en totaal wereldvreemd is, blijkt ook uit een interview met de BBC Radio in 2011. ‘Ik zal nooit voor iemand buigen, behalve voor Allah,’ zo antwoordde hij op de vraag of hij vreest ooit hetzelfde lot te ondergaan als de Libische leider Muammar Khaddafi, die van de macht werd verdreven door rebellen en vermoord. Mijn lot ligt in de handen van de almachtige Allah en als Allah vindt dat ik dit land een miljard jaar moet leiden, dan zal ik dat ook doen.’
Schrikbewind
Het blijft echter niet bij excentrieke uitlatingen, Jammeh voegt ook de daad bij het woord. Zoals wel meer meedogenloze dictators, lijdt hij aan achtervolgingswaanzin. Tegenstanders, maar ook medestanders: niemand bleek veilig voor zijn grillen. Legio zijn de voorbeelden van verdwijningen, folteringen en schijnprocessen.
In de zomer van 2012 haalde het bewind van Jammeh andermaal het wereldnieuws toen bekend raakte dat hij negen gevangenen had laten executeren door een vuurpeloton. Het waren officieel de eerste executies in het land in 30 jaar. Hij kondigde vervolgens aan dat 47 gevangenen binnen enkele weken hetzelfde lot zouden ondergaan, maar kwam daar onder internationale druk uiteindelijk op terug.
Een en ander maakte dat niet Syrië of Somalië, maar wel Gambia vorig jaar bovenaan stond op het lijstje van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) van herkomstlanden van bootvluchtelingen via de Middellandse Zee.
Staatsgreep
Jammeh werd uiteindelijk vier keer herkozen, maar verloor in feite in 2011 reeds de steun van Ecowas. Dat oordeelde dat de oppositie werd geïntimideerd en aangevallen en er van vrije en eerlijke verkiezingen geen sprake was geweest. Een eerste belangrijke indicatie van Jammehs toenemende isolatie, net als zijn beslissing in 2013 om Gambia terug te trekken uit het Britse Gemenebest.
Ruim twee jaar geleden, in december 2014, overleefde Jammeh nog een poging tot staatsgreep, beraamd door landgenoten in het buitenland. Bijna een jaar geleden riep Jammeh zijn land nog uit tot islamitische republiek.
De jongste verkiezingen hadden kunnen – en daar leek het aanvankelijk op – uitdraaien in een succesverhaal voor de democratie in Afrika: de eerste vreedzame machtsoverdracht in de geschiedenis van Gambia. Maar zo eenvoudig was dat niet.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
