De Amerikaanse overheidsfinanciën baren ratingbureaus zorgen. Net zoals de evolutie in ons land.
De financiële geloofwaardigheid van de Verenigde Staten kreeg vorige week een knauw: kredietbeoordelaar Moody’s verlaagde hun rating. Al was dat geen verrassing: de Amerikaanse overheidsfinanciën ontsporen al decennia.
Het is eerder een verrassing dat Moody’s zo lang de toprating voor de VS aanhield. Want in 2011 verlaagde Standard & Poor’s de rating al, een primeur sinds 1941. Reden? Een torenhoge staatsschuld en een gebrek aan een geloofwaardig plan om de begrotingstekorten aan te pakken. Daarnaast speelde toen al de politieke verdeeldheid en toenemende polarisatie tussen Democraten en Republikeinen een grote rol. In 2023 volgde Fitch Ratings met een soortgelijke verlaging, en nu sluit Moody’s de rij. De VS heeft geen enkele AAA-rating meer.
Rond de eeuwwisseling leek alles over de grote plas nog rooskleurig. De VS boekten in 2000 zelfs een begrotingsoverschot van 236 miljard dollar (2,3 procent van het bruto binnenlands product, bbp) en de staatsschuld bedroeg 5500 miljard dollar (54 procent van het bbp). Maar de politiek van belastingverlagingen, hoge uitgaven aan de oorlogen in Irak en Afghanistan, de gevolgen van de kredietcrisis in 2008 en de coronapandemie dreven de tekorten op. Vorig jaar bedroeg het tekort 1900 miljard dollar (7 procent van het bbp), en de schuld klom naar 36.000 miljard dollar (120 procent van het bbp). Die trend is onhoudbaar.
Alle verhoudingen in acht genomen zien we in België een soortgelijke evolutie. Rond 2000 was de begroting bijna in evenwicht, onze staatsschuld daalde tot 87 procent van het bbp in 2007. Maar sindsdien stapelen de tekorten zich op en de schuldgraad overschreed opnieuw de 100 procent.
Ook bij ons speelden de banken- en coronacrisis een rol, naast het opportunistische beleid van de opeenvolgende regeringen. Eind 2024 waarschuwde Moody’s dat een ratingverlaging voor ons land zou dreigen, Fitch en Standard & Poor’s sloten zich daar begin dit jaar bij aan. De ratingbureaus hebben twijfels over de uitvoering van de besparingsmaatregelen van de regering-De Wever en wijzen ook op het hardnekkige verzet van vakbonden. Het is uitkijken wat de update van Fitch half juni zal geven.
Een lagere kredietrating is niet zonder gevolg, want het maakt lenen duurder. Voor de VS en België betekent dat hogere uitgaven, wat de schuldenlast verder verzwaart. Erger is het signaal dat zo’n ratingverlaging uitzendt: het geloof in de daadkracht van de bestuurders van het land om de financiën op orde te krijgen, brokkelt af. Dat is geen goed nieuws voor ‘s werelds grootste economie, en zeker niet voor een kleine economie als België.
