‘Europa toont zich o zo graag verontwaardigd in de internationale politiek, maar wanneer zal het daar ook naar handelen?’, vraagt professor Jonathan Holslag (VUB) zich af.
De meeste Europese landen vinden het onaanvaardbaar dat de Verenigde Staten zich eenzijdig hebben teruggetrokken uit het nucleaire akkoord met Iran. Maar behalve het Verenigd Koninkrijk is niemand bereid marineschepen te sturen om samen met de VS de zeeën rond Iran te bewaken. De Europese landen hebben wel een ander voorstel: een eigen maritieme missie. Die komt er nu, maar voor West-Afrika en niet in de Perzische Golf. De gave van Europa om zijn eigen internationale geloofwaardigheid onderuit te halen is uitzonderlijk.
Een Europese missie in de Perzische Golf zou anders een belangrijk signaal zijn. Zolang onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen blijft toenemen, zullen we ook afhankelijk zijn van de toegang tot die zee. Zowat een vierde van de Europese aardolie- en aardgasafname passeert vandaag al via de Perzische Golf en de Straat van Hormuz. Aan de landen in die regio zou een missie duidelijk maken dat we onze veiligheid ernstig nemen, maar niet als een braaf poedeltje achter de Amerikaanse overheid zullen aanlopen. Dat we met Washington blijven samenwerken als het kan, maar ook onze eigen accenten leggen.
De gave van Europa om zijn eigen internationale geloofwaardigheid onderuit te halen is uitzonderlijk.
Waarom laat Europa voorlopig geen gezamenlijke vloot naar de Perzische Golf opstomen? Om te beginnen zijn de lidstaten het niet eens over de noodzaak van zo’n vloot. Hoe zou het bevel gevoerd worden? Ook daarover bestaat discussie. En wat als Europa wordt meegesleurd in een escalatie tussen de Verenigde Staten en Iran? Het risico daarop impliceert dat we klaar moeten zijn voor een heel andere klus dan pakweg piraten in kleine bootjes bestrijden of militaire interventies in zwakke staten ondersteunen.
De Perzische Golf, dat is ernstig. Iran beschikt over antischipraketten die Europese marineschepen aanzienlijk kunnen beschadigen als ze onvoldoende zijn uitgerust of hun bemanning onvoldoende ervaring heeft in zulke scenario’s. Op veel Europese landen zijn beide tekortkomingen van toepassing. Iran heeft ook een groot arsenaal aan zeemijnen. Wij hebben wel voldoende mijnenbestrijdingsvaartuigen, maar in de Golf moet je die ook kunnen beschermen. Kortom, het is één zaak om een maritieme missie naar Iran te sturen, maar je moet voorbereid zijn op meer.
En daar wringt de schoen. Voor een beschermingsmissie zijn 7 tot 10 marineschepen nodig van het type fregat of groter. Zo’n schip hou je maximaal 4 maanden in operatie, waarna je terugkeert voor rust en onderhoud. Voor een beschermingsmissie in de Golf zijn, met andere woorden, tot 30 schepen per jaar nodig. Op papier heeft Europa die: er zijn zo’n 130 fregatten en onderzeebootjagers of destroyers. In werkelijkheid is maar een klein deel klaar voor een risicovolle missie. Bovendien heeft Europa ook elders maritieme belangen te verdedigen. In de Indische Oceaan, bijvoorbeeld, en tegen piraterij. Of in de Middellandse Zee en in de migratiecrisis: in die beide gevallen hebben we het nu al moeilijk om voldoende schepen vrij te maken.
Een Europese misse in de Perzische Golf zou een belangrijk signaal zijn. Helaas komt die er niet.
De onzekerheid in de Golf en de terughoudendheid van Europa om zijn gewicht in de schaal te werpen, het duwt ons met de neus op de feiten: onze maritieme macht staat onder enorme druk. Dat geldt ook voor België. Over een aantal jaar krijgt de Belgische marine twee nieuwe fregatten, maar we weten nu al: we zullen er te weinig blijven hebben om er permanent één beschikbaar te houden voor operaties.
Europese politici staan rijendik aan te schuiven voor allerlei topfuncties in Brussel. Ze buitelen over elkaar om te tonen hoe pro-Europa ze zijn. Maar als er belangrijke investeringen moeten worden verdedigd, geven ze niet thuis. Sommigen vinden het normaal dat ze in Brussel meer verdienen dan de president van de VS, terwijl ze tijdens hun nationale loopbaan hun neus ophaalden voor financiële offers om een sterk Europa te verzekeren. De maritieme missie voor Afrika in plaats van in de Perzische Golf legt de gevolgen van die houding opnieuw pijnlijk bloot. Ze is een zwaktebod. Europa toont zich o zo graag verontwaardigd in de internationale politiek, maar wanneer zal het daar ook naar handelen?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
