Crisis Afghanistan: lichaam aangetroffen in landingsgestel VS-toestel

Het Amerikaanse leger heeft in het landingsgestel van het legervliegtuig dat maandag op de luchthaven van Kaboel door paniekerige Afghanen werd bestormd, het lichaam van een overleden persoon gevonden. Een toestel dat Nederland had gestuurd moest zonder Nederlanders en Afghaanse medewerkers terugkeren. De VS evacueerden al 3200 mensen.

Dat heeft de Amerikaanse luchtmacht gemeld. Er werd een onderzoek ingesteld.

De Amerikaanse luchtmacht gaat op sociale netwerken alle circulerende filmpjes bekijken van het C-17 transportvliegtuig dat maandag door honderden mensen werd achtervolgd. Heel wat wanhopige Afghanen probeerden zich toen vast te klampen aan de zijkant van het vliegtuig of aan wielen. Een andere video toont hetzelfde toestel terwijl het boven Kaboel vliegt en er twee mensen uit de lucht lijken te vallen.

‘Behalve de video’s die online zijn geplaatst en de berichten in de pers over mensen die bij vertrek uit het vliegtuig vallen, zijn er na landing op de luchtmachtbasis Al Udeid in Qatar ook menselijke resten gevonden in het landingsgestel van de C-17′, verklaarde woordvoerster Ann Stefanek van de Amerikaanse luchtmacht.

‘Er komt een grondig onderzoek, dat alle feiten over dit tragische incident aan het licht moet brengen’, voegde ze er nog aan toe. De woordvoerster gaf geen dodental en bevestigde ook niet de berichten dat een persoon voor het opstijgen onder de wielen van het vliegtuig werd verpletterd.

De C-17 was geladen met materiaal voor de Amerikaanse militairen die ter versterking naar Kaboel waren gestuurd om de evacuatie van de burgers in goede banen te leiden. ‘Nog voordat de bemanning het vliegtuig kon uitladen, werd het omsingeld door honderden Afghanen’ die het tarmac waren binnengedrongen, zei de woordvoerster. ‘Geconfronteerd met een snel verslechterende situatie rond het vliegtuig, besloot de bemanning om zo snel mogelijk weer te vertrekken.’

3200 evacuaties

Het Amerikaanse leger heeft tot nu toe 3200 mensen uit Afghanistan geëvacueerd. Dinsdag alleen al werden 1100 mensen het land uit gevlogen. Het gaat om Amerikaanse staatsburgers, mensen met een permanente verblijfsvergunning in de Verenigde Staten en hun families. In totaal voerden de VS tot nu toe dertien evacuatievluchten uit.

Een bron binnen de Amerikaanse regering zei te verwachten dat, nu de evacuatiestroom eenmaal goed op gang is gekomen, ‘de aantallen snel verder zullen oplopen’. En ook het Duitse evacuatieproces lijkt succesvoller te worden. Gingen er in de nacht van maandag op dinsdag nog slechts zeven personen mee op de eerste evacuatievlucht, een paar uur later vervoerde een tweede vliegtuig 129 mensen naar de stad Tasjkent in Oezbekistan, en vandaar naar Frankfurt. Dinsdag nam een derde Duitse evacuatievlucht nog eens 139 passagiers mee. Ook voor de komende dagen is een nog onbekend aantal vluchten gepland.

Intussen liet het Witte Huis weten dat de taliban zich bereid zouden hebben verklaard om de veilige doorgang tot de luchthaven van Kaboel te verzekeren voor burgers die door de Amerikanen worden geëvacueerd. ‘En wij zijn van plan hen aan die belofte te houden’, klonk het bij monde van Jake Sullivan, de nationale veiligheidsadviseur van president Joe Biden. De adviseur zei evenwel weet te hebben van mensen die op weg naar de luchthaven werden tegengehouden, weggestuurd of zelfs geslagen. ‘We proberen om via de taliban deze kwestie op te lossen, maar over het algemeen hebben we kunnen vaststellen dat de mensen de luchthaven kunnen bereiken’, verzekerde Sullivan, hoewel hij erkende dat ‘de situatie met het uur wijzigt’. Hij weigerde in te gaan op de vraag of de evacuaties op 31 augustus afgelopen zullen zijn, zoals eerder aangekondigd.

‘Te weinig tijd’

De mensen die Nederland had willen wegleiden uit Kaboel hebben dan weer niet de kans gekregen om in te stappen in het vliegtuig dat er dinsdagavond landde. Dat heeft de Nederlandse demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag gezegd. Er was te weinig tijd en de Amerikanen laten bovendien geen Afghanen toe op de luchthaven. ‘Hopelijk is er morgen verbetering in deze situatie.’

Het vliegtuig dat mede door Nederland naar Kaboel gestuurd was, stond maar een halfuur aan de grond toen het weer moest vertrekken. ‘Heel veel mensen waren er met hun gezinnen, met hun kinderen. Ze stonden daar aan de poorten van de luchthaven. Ik vind het vreselijk.’

De minister zegt in overleg te zijn met de Amerikanen om te voorkomen dat zoiets nog eens gebeurt. Ze zegt de kwestie woensdag ook te bespreken met haar Duitse ambtgenoot Heiko Maas.

De verschillende landen die hun burgers en medewerkers uit Afghanistan willen weghalen, zijn afhankelijk van de Amerikaanse krijgsmacht omdat die de luchthaven in handen heeft. De VS laten op het vliegveld vooralsnog geen Afghanen toe, waardoor bijvoorbeeld de tolken met hun gezinnen er niet in zouden kunnen. Toch lukte het door de tijdsdruk en de chaotische situatie op en rond de luchthaven nu ook niet om Nederlanders aan boord te krijgen.

De minister hoopt dat de Nederlandse ambassadeur, die woensdag op het vliegveld van Kaboel hoopt te landen en daar direct aan het werk wil, kan voorkomen dat zoiets nog eens gebeurt. Kaag wil de manier waarop de Amerikanen het aanpakken op de luchthaven niet bekritiseren. ‘Het is heel moeilijk te raden vanuit Den Haag wat er op de luchthaven van Kaboel moet gebeuren’, zo zei ze. ‘Ons past bescheidenheid. Maar wat we nu doen is op alle manieren druk uitoefenen, helderheid verkrijgen en ervoor zorgen dat iedereen die wij willen evacueren wordt geëvacueerd.’

20.000

Het Verenigd Koninkrijk zal de komende jaren zo’n 20.000 Afghanen opnemen die op de vlucht zijn voor de taliban en een groot risico lopen. Dit jaar nog worden er zo al tot 5000 Afghaanse vluchtelingen verwelkomd, heeft de Britse premier Boris Johnson beloofd.

‘Wij zijn dank verschuldigd aan al degenen die de afgelopen twintig jaar met ons hebben samengewerkt om van Afghanistan een betere plek te maken’, zei de premier, die woensdag de parlementsleden zal toespreken over de crisis in Afghanistan. ‘Velen van hen, vooral vrouwen, hebben nu dringend onze hulp nodig. Ik ben er trots op dat het VK deze uitweg heeft kunnen uitstippelen om hen en hun gezinnen te helpen veilig in het VK te leven.’

Oppositiepartijen hebben al gehekeld dat de plannen niet ver genoeg gaan en te vaag zijn om een verschil te maken.