In China bieden alternatieve scholen lessen aan in een trager leertempo. Hun publiek: kinderen van ouders die zich afkeren van het veeleisende klassieke onderwijssysteem. ‘Ze gunnen hun kinderen een goede toekomst, maar zetten eerst in op een onbezonnen kindertijd.’
Als Chinese gezinnen het hectische stadsleven inruilen voor de rust van het platteland, doen ze dat tegenwoordig ook vaak om hun kinderen alternatief onderwijs te laten volgen. Op kleine campussen tussen rijstvelden en bergen krijgen kunst, sport en buitenactiviteiten voorrang op Chinees en wiskunde, en gebeurt alles in een trager leertempo.
Topuniversiteiten
In het klassieke Chinese onderwijs ligt de lat bijzonder hoog. Kleuters maken al complexe wiskunde-oefeningen. Elke toets telt: goede examens openen de deur naar prestigieuze middelbare scholen en topuniversiteiten.
Mindset
Steeds meer ouders stellen die prestatiegerichte aanpak in vraag en schrijven hun kinderen in op alternatieve scholen. Die zijn te vinden in grootsteden als Beijing en Shanghai, maar ook in het Chinese binnenland.
Doctoraatsstudent Wanru Xu (VUB) deed onderzoek naar het fenomeen in Dali, een toeristische regio in het zuidwesten van China. Xu interviewde er 45 ouders die naar Dali verhuisden en hun kinderen naar een alternatieve school stuurden.
Het welzijn van het kind bleek de voornaamste drijfveer voor de ouders. Volgens Xu wijst dat op een nieuwe mindset bij sommige ouders. ‘Ze gunnen hun kinderen een goede toekomst, maar zetten eerst in op een onbezonnen kindertijd.’
De ouders, vaak ooit zelf nog succesvolle leerlingen, willen hun kinderen behoeden voor schoolmoeheid en mentale problemen. Goede cijfers zijn bovendien niet langer een garantie voor geluk. De Chinese economie slabakt en de jeugdwerkloosheid neemt toe.
‘De leerboeken zitten wel in de boekentas, maar komen alleen tevoorschijn bij inspecties. Dat is niet gezond.’
Grijze zone
Xu beleefde zelf een ongelukkige tijd op de Chinese schoolbanken. Toch ziet ze het alternatieve systeem niet snel uitbreiden naar heel China.
‘Enkele scholen slaan door. Ze willen zich afzetten tegen het verplichte curriculum en creëren een volledig vrije leeromgeving. De leerboeken zitten bijvoorbeeld wel in de boekentas, maar komen alleen tevoorschijn bij inspecties. Dat is volgens mij ook niet gezond.’
Prijskaartje
Bovendien kan of durft niet elk Chinees gezin zo’n ommezwaai aan, denkt Xu. De ouders die ze interviewde, kozen ervoor om bij hun verhuis naar Dali een goedbetaalde baan op te geven voor een job in een koffiebar of freelancewerk. Anderen werken op afstand. Genoeg geld hebben is sowieso een voorwaarde: het inschrijvingsgeld bedraagt tussen de 6500 en 13.000 euro per jaar.
Sommige ouders die hun kinderen naar het alternatieve onderwijs sturen, hopen dat hun kinderen later aan westerse universiteiten zullen studeren en zelfs in het buitenland carrière maken. Xu: ‘Die gezinnen kunnen hun kinderen een zorgeloze jeugd bieden én beschikken over een vangnet voor de toekomst. Maar die combinatie is natuurlijk niet voor elk gezin weggelegd. Zolang er in het publieke onderwijs geen mentaliteitsverandering komt, zullen de meeste Chinese kinderen al van jongs af aan onder grote druk moeten presteren om een waardevol diploma te behalen.’