Californië stemt over afzetting gouverneur: ‘Hier is sprake van partijpolitiek’

De Californische gouverneur Gavin Newsom in maart 2021. © Reuters

Republikeinen in Californië hebben met succes een tussentijdse verkiezing over de positie van Democratisch gouverneur Gavin Newsom op de agenda gekregen. In het najaar moeten Californiërs beslissen of ze Newsom naar huis sturen, en zoja, wie hem moet vervangen.

Het is november 2020 als Gavin Newsom, gouverneur van Amerika’s meest bevolkte staat Californië, het verjaardagsdiner bijwoont van Jason Kinney, die 50 werd. Kinney is een Democratische lobbyist in de staat en heeft nauwe banden met Newsom. Ook andere lobbyisten en leden van de politieke elite van Sacramento – Californië’s hoofdstad – zijn aanwezig in het sjieke restaurant French Laundry, in wijnstreek Napa Valley.

Op het moment van Kinney’s verjaardagsdiner mochten terrassen nog open zijn, zij het onder beperkingen. Toen Newsom in opspraak raakte vanwege zijn aanwezigheid bij het diner, was de eerste lijn der verdediging dan ook dat het om een diner in de open lucht ging. Maar een journalist van een Fox-geaffilieerde tv-zender in Los Angeles vond foto’s van het feestje, waarop te zien was dat er meer mensen aanwezig waren dan op dat moment toegestaan, die allen geen mondmasker droegen en geen afstand hielden. De schuifdeuren van de eetzaal waren dicht op de foto’s, waardoor er geen sprake meer was van een etentje in open lucht.

https://twitter.com/BillFOXLA/status/1328932610169561090Bill Meluginhttps://twitter.com/BillFOXLA

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Het incident zorgde voor flinke verontwaardiging onder een groot deel van de 40 miljoen inwoners van de staat. Op dat moment waren de binnenruimtes van de horeca in de meeste delen van de staat al acht maanden dicht, net als scholen en kantoren. En de besmettingen liepen op dat moment hard op. Zo erg, dat er in december en januari opnieuw een volledige lockdown werd afgekondigd waarbij ook de buitenterrassen, waar veel horeca-eigenaren flink in geïnvesteerd hadden om open te kunnen blijven, weer dicht moesten.

Tijd en geld

Het was al de zesde poging om Gavin Newsom, die in 2018 verkozen werd, terug te roepen

Het voorval was voor sommige Californiërs een directe aanleiding om een zogenaamde recall-verkiezingen tegen Newsom te steunen. De recall is een middel dat door burgers van de staat kan worden ingezet om een verkozen bestuurder terug te roepen en is op alle niveaus van politieke activiteit inzetbaar. Of het nu om de openbaar aanklager in een plattelandsgebied, de burgemeester van een grote stad of de gouverneur van de staat gaat. Sinds 1913 zijn er 179 pogingen tot een recall gedaan, blijkt uit data van het bevoegde overheidsorgaan. Slechts tien daarvan haalden genoeg handtekeningen en leidden tot tussentijdse verkiezingen.

Voor het herroepen van een gouverneur zijn 1,5 miljoen geverifieerde handtekeningen nodig (de verificatie bestaat er onder andere in dat er geen dubbelingen tussen zitten en dat het om handtekeningen van inwoners van de staat gaat). Die drempel wordt zelden gehaald, zegt Mark Baldassare, directeur van de onafhankelijke denktank Public Policy Institute of California (PPIC). ‘Op zich is 1,5 miljoen handtekeningen in een staat met 20 miljoen geregistreerde kiezers niet zo moeilijk’, zegt hij. ‘Maar vaak ontbreekt het aan tijd en geld. In dit geval had de campagne die de recall tegen Newsom organiseerde beide.’

De campagne werd op het tijdvlak geholpen door de rechter, die de inzamelaars van handtekeningen vanwege de pandemie vier maanden extra gaf. En qua geld kwamen er flinke donaties van Republikeinse politici en aanhangers, van zowel binnen als buiten de staat. Die twee factoren droegen bij aan het succes van wat al de de zesde poging was Newsom, die in 2018 verkozen werd, terug te roepen.

Referendum met tegenkandidaten

Inmiddels is duidelijk dat er genoeg handtekeningen verzameld zijn en maakt de staat zich op om in het najaar nieuwe verkiezingen te houden. Er is nog geen exacte datum bekend, omdat volgens een nieuwe regel die in 2017 werd ingevoerd mensen die hun handtekening hebben gezet 30 dagen de tijd krijgen hun handtekening terug te trekken. Pas als die 30 dagen verstreken zijn, wordt een datum geprikt. Vanaf dat moment hebben tegenkandidaten 60 tot 80 dagen de tijd zich verkiesbaar te stellen.

Er is één keer eerder een succesvolle recallverkiezing gehouden. De winnaar werd een van Californië’s bekendste gouverneurs ooit: Arnold Schwarzenegger.

De verkiezing in het najaar zal twee vragen stellen: de eerste is of de kiezer wil dat Newsom wordt teruggeroepen. De tweede vraag gaat over welke tegenkandidaat Newsom moet vervangen, maar wordt alleen geteld als een meerderheid op de eerste vraag ja antwoordt.

Er is één keer eerder een succesvolle recallverkiezing gehouden, in 2003. Toen werd de Democraat Gray Davis teruggeroepen. 135 kandidaten namen het tegen hem op, waarvan slechts vier meer dan 1 procent van de stemmen haalden. De winnaar in die verkiezing werd een van Californië’s bekendste gouverneurs ooit: de Republikein Arnold Schwarzenegger.

Hoeveel kandidaten zich dit jaar kandidaat stellen, moet nog blijken. Een aantal Republikeinen hebben zich vast gemeld, waaronder de voormalige Olympische atleet en reality-tv ster Caitlyn Jenner. Of zij net als Schwarzenegger in 2003 profijt kan hebben van haar bekendheid, betwijfelt Baldassare. ‘Schwarzenegger had in de verkiezingen een jaar eerder al ervaring opgedaan met campagne voeren op een thematisch issue’, zegt hij (in Californië moeten kiezers elk jaar bij verkiezingen ook over een reeks beleidsvoorstellen stemmen). ‘Bovendien is campagne voeren in Californië erg duur. Schwarzenegger betaalde dat allemaal uit eigen zak.’ Of Jenner haar eigen financiën in gaat zetten is nog niet bekend. Wel heeft ze al een donatiepagina geopend op haar campagnewebsite.

Politieke scheidslijnen

Ondertussen neemt Newsom de recall serieus, nadat hij de poging in eerste instantie grotendeels negeerde. Hij heeft z’n eigen tegencampagne gestart onder de titel ‘Stop the Republican Recall’. ‘De Republikeinse poging tot herroeping in Californië wordt geleid door een coalitie van anti-mondmaskerlui, anti-vaxxers, en wordt gefinancierd door een aantal van Donald Trumps grootste supporters’, staat er op Newsoms campagnewebsite te lezen.

De besmettingscijfers in de staat zijn op dit moment laag, de vaccinatiecampagne verloopt zeer vlot, daar kan Newsom profijt van hebben.

Het is waar, zegt Baldassare, dat de mogelijke terugroeping van Newsom voornamelijk een partijpolitieke aangelegenheid is. ‘De hele situatie is een reflectie van de politieke scheidslijnen die in heel Amerika zichtbaar zijn’, zegt hij. Want hoewel Californië een betrouwbaar ‘blauwe staat’ is, met een meerderheid aan Democraten, zijn er nog altijd veel Republikeinen in de grote staat. ‘Van de 20 miljoen geregistreerde kiezers zijn er vijf miljoen Republikeins. In 2020 stemden ook in Californië 6 miljoen mensen op Trump’, zegt Baldassare. De politieke scheidslijnen volgen in Californië grotendeels geografische regios’. ‘De grote steden aan de kust, waar het merendeel van de bevolking woont, is progressief en Democratisch. De plattelandsgebieden landinwaarts zijn vaker conservatief en Republikeins.’

Moet Newsom dan vrezen voor zijn baan? Niet direct, zegt Baldassare op basis van een recente peiling die PPIC deed. 40 procent van de waarschijnlijke kiezers geeft weliswaar aan de recallpoging te steunen, maar Newsom geniet nog altijd de steun van de meerderheid (56 procent) van de kiezers. ‘Die steun is bovendien gelijk gebleven van januari tot maart’, zegt Baldassare, wat erop duidt dat de steun voor Newsom vrij stabiel is. De besmettingscijfers in de staat zijn op dit moment laag en de vaccinatiecampagne verloopt zeer vlot, waar Newsom de komende maanden profijt van zou kunnen hebben in zijn steuncijfers.

Maar de tevredenheidscijfers zien er drastisch anders uit al naar gelang wie er gepeild wordt. ‘Acht op de tien Democraten steunt Newsom, terwijl acht op de tien Republikeinen hem wil zien vertrekken. Onafhankelijke kiezers zijn wat minder eenduidig, maar leunen ook richting steun voor Newsom’, zegt hij.

Aangezien 46 procent van de geregistreerde kiezers in de staat Democratisch is, zou Newsom de recall moeten kunnen overleven. Maar dan moet hij er wel voor zorgen dat er genoeg Democraten op komen dagen in het najaar, als er verder geen grote verkiezingen voor de staat gepland staan.

Hij kan in ieder geval al rekenen op de steun van een aantal grote namen binnen zijn partij: nationaal bekende Democraten zoals Elizabeth Warren en Stacey Abrams steunen Newsom, en ook het Witte Huis heeft bekend gemaakt dat het achter de Californische gouverneur staat.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content