Buitenlandse Zaken heeft weet van 442 Belgen en rechthebbenden – dus met een link met ons land – die zich nog in Afghanistan bevinden. Dat heeft minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) dinsdag gezegd in de bevoegde Kamercommissie. Twee derde van de betrokkenen hebben zich pas na afloop van de evacuatiemissie Red Kite kenbaar gemaakt.
.
Wilmès gaf in het parlement een overzicht van het profiel van de mensen met minstens een band met België die momenteel nog in Afghanistan zijn. 238 zijn Belg of behoren tot het kerngezin van een Belg, 45 hebben voor België gewerkt, 63 worden in aanmerking genomen omdat ze bijvoorbeeld als verdediger van de mensenrechten aan de slag waren in Afghanistan, 96 hebben een Belgische verblijfsvergunning.
Volgens Wilmès gaat het niet om definitieve cijfers. Zo is een aantal mensen onbereikbaar, hebben anderen misschien Afghanistan al verlaten en hebben ze de autoriteiten daar niet van op de hoogte gebracht, willen nog anderen niet vertrekken uit Afghanistan zonder hun familie en proberen ze eerst de administratieve situatie van hun familieleden uit te klaren, terwijl er ook zijn die nog proberen aan een visum te geraken. Zo bevinden zich momenteel 126 personen in buurland Pakistan, waar ze hun administratie afhandelen vooraleer ze naar België kunnen terugkeren. Net als de ingezetenen van andere landen konden 45 Belgen en hun gezinsleden terugkeren aan boord van vliegtuigen die door Qatar werden ingelegd. Een van die vluchten vond in augustus plaats, de overige in september.
Verder zei Wilmès dat één Belg die tijdens de internationale evacuatiemissie gewond raakte in de Afghaanse hoofdstad Kaboel zich daar nog altijd bevindt. Hij is in het gezelschap van zijn gezin en wordt ook medisch opgevolgd. Een andere gewonde landgenoot is wel al naar België kunnen terugkeren. Ons land heeft overigens geen lijst aan de taliban overgemaakt van mensen die in aanmerking komen voor repatriëring naar ons land en gaat dat ook niet doen. ‘Zo werken wij niet’, maakte Wilmès duidelijk.
België houdt wel contact met zijn Europese partners. Als er opnieuw commerciële vluchten van en naar Afghanistan zouden mogelijk zijn, kunnen er opnieuw Belgen en rechthebbenden overgebracht worden. Maar er wordt ook rekening mee gehouden dat mensen dan opnieuw naar Afghanistan kunnen afreizen, ondanks het negatieve reisadvies dat van kracht is.
Op internationaal niveau wordt er nog altijd gesproken over het opzetten van contacten met de nieuwe machthebbers in Afghanistan. Daar zijn echter heel wat voorwaarden aan verbonden, die te maken hebben met de mensenrechten, de representativiteit van de nieuwe regering, de aanwezigheid van terroristische groeperingen in Afghanistan, de toegang tot humanitaire hulp, enz. Er is in ieder geval sprake van de creatie van een Europees platform waaraan ook landen uit de regio rond Afghanistan kunnen deelnemen. Even werd geopperd een vergadering in deze context te laten doorgaan in de marge van de Algemene Vergadering van de VN in New York, maar deze bijeenkomst vond uiteindelijk niet plaats.
Door de onderhandelingen tussen de taliban en de Verenigde Staten die in Doha plaatsvonden, heeft Qatar een unieke positie verworven wat betreft de pogingen om relaties aan te knopen met de taliban. ‘Maakt dat van Qatar een geprivilegieerde partner? Ik zou de aanknopingspunten in ieder geval niet willen beperken’, zei Wilmès.
Hoe dan ook moet er volgens de minister rekening gehouden worden met China, dat aan Afghanistan grens. ‘Dat is een belangrijk land in de regio waarmee moet worden gepraat om te evalueren hoe de situatie het best wordt aangepakt’, zei Wilmès. ‘Het zou een vergissing zijn te denken dat de Europese Unie alleen kan optreden. Hier is veel coördinatie nodig.’