In Israël zwijgen oud-leiders zelden, zelfs niet in oorlogstijd. Met scherpe bewoordingen rekent voormalig premier Ehud Olmert af met het beleid van Benjamin Netanyahu in Gaza, schrijft Robbert de Witt (EW).
Amerikaanse presidenten zijn zo fatsoenlijk om zich niet negatief uit te laten over hun opvolger of voorganger. Niet netjes, hun tijd is geweest en nu is het de beurt aan een ander. (Uiteraard is Donald Trump de uitzondering, hij noemde Joe Biden ‘dom’ en ‘gemeen’. En Barack Obama beschuldigde hij vorige week van ‘hoogverraad’.)
In Israël gelden andere regels, politiek is daar harder en persoonlijker. Toch baarde oud-premier Ehud Olmert onlangs opzien met een frontale aanval op het beleid van premier Benjamin Netanyahu.
De aanval was opmerkelijk omdat zij partijgenoten waren, maar ook omdat Israël in oorlog is. Dan houd je je commentaar even voor je. Want kritiek verdeelt en ondermijnt het moreel van de mannen (en in Israël ook de vrouwen) die intussen hun leven wagen voor de natie.
Olmert rekent af met Gaza-beleid
Maar Olmert noemde de oorlog in Gaza die Netanyahu maar niet wil beëindigen ‘nutteloos en wreed’. ‘Een oorlog zonder doel, zonder duidelijk plan, zonder kans op succes.’ Palestijnen worden er op ‘ongekende en wrede wijze vermoord’. Daarbovenop wijst Olmert op de enorme reputatieschade die de ‘criminele bende’ van Netanyahu aanricht voor Israël.
Olmert hekelt het plan om in het zuiden van Gaza een ‘humanitaire stad’ te bouwen. Daar zouden 600.000 Palestijnen veilig kunnen wonen, en uiteindelijk wellicht alle Palestijnen in Gaza. ‘Een concentratiekamp. Het spijt me, maar dat is het.’
Israëliërs keren zich massaal tegen Netanyahu
Oud-premier Olmert staat met zijn snoeiharde kritiek op Netanyahu bepaald niet alleen in Israël. Voor buitenstaanders is het even prettig als gemakzuchtig om de daden van de Israëlische regering gelijk te stellen aan het hele land Israël. Maar in werkelijkheid heeft een overweldigende meerderheid net als Olmert tabak van de regering-Netanyahu en het geweld in Gaza.
In april vond bijna 90 procent van de Israëliërs dat Netanyahu verantwoordelijk is voor de Hamas-aanval op 7 oktober 2023 en de oorlog die er het gevolg van is. Sterker, 73 procent van Israëliërs wil dat Netanyahu vertrekt, onmiddellijk of zodra de oorlog in Gaza voorbij is.
Schaamte groeit onder Israëlische militairen
Ja, ook in Israël is er schaamte en verontwaardiging over ‘Gaza’. Niet alleen onder de vele pacifisten. De krant Haaretz publiceerde een indrukwekkende reeks interviews met ‘Gaza refuseniks’: Israëlische militairen die de situatie in Gaza niet meer kunnen aanzien.
Twintigers die van hun land houden, maar niet meer willen vechten omdat zij vermoeden dat het alleen nog maar gaat om het politieke overleven van de premier.
Intussen komen elke dag Palestijnen om het leven bij hun zoektocht naar voedsel. Israël laat kennelijk zó weinig voedsel toe dat de Gazanen moeten kiezen tussen verhongeren of sterven bij een voedsel-distributiepunt.
Daar is de situatie zo gespannen en de wanhoop zo groot, dat er vanzelf chaos ontstaat – ze drukken elkaar dood of nerveuze Israëlische twintigers zien geen andere oplossing dan met scherp te schieten.
Voedselchaos en bombardementen onder Netanyahu’s leiding
De regering-Netanyahu beëindigde de VN-voedselhulp omdat Hamas alles zou inpikken. Dat was ook zo, voor Hamas zijn er geen grenzen wat betreft het opofferen van de eigen burgers. Maar er kwam een volstrekt ontoereikend distributiesysteem voor in de plaats: vier uitdeellocaties voor twee miljoen Gazanen.
Israëlische militairen waarschuwden vooraf al, onthulde The Wall Street Journal vorige week, dat dit zou leiden tot chaos en het bloedvergieten dat we nu zien. Dat is niet de schuld van Hamas, maar van Netanyahu.
Tegelijk klagen medewerkers van Donald Trump in diezelfde krant dat zij maar geen vat krijgen op Benjamin Netanyahu. ‘He bombs everything all the time!’ – hij bombardeert alles en iedereen, voortdurend. Ongetwijfeld verandert Netanyahu daarmee het aanzien van het Midden-Oosten voor de komende decennia: alle vijanden van Israël worden een kopje kleiner gemaakt. Stiekem wordt dat ook gewaardeerd in Israël.
Netanyahu wint tijd met geweld, maar verliest zijn nalatenschap
Toen Iran in opdracht van Netanyahu werd gebombardeerd, steeg zijn populariteit (of beter gezegd: daalde zijn impopulariteit). Zoals steeds gebeurde, na een militaire campagne: ook Israëlische aanvallen in Libanon, Syrië en Jemen versterkten het gevoel dat Netanyahu Israël op lange termijn veiliger maakt.
Als je de ellende in Gaza en de haat die die opwekt negeert, klopt dat vast. Maar buiten Israël zal Benjamin Netanyahu uiteindelijk worden herinnerd om de beschamende uithongering van de Palestijnen in de Gazastrook. Daarop doelde Olmert.
