Brits onderzoek naar Irakoorlog wordt na 7 jaar gepubliceerd: wat u moet weten

De resultaten van het Chilcot-onderzoek naar de oorlog in Irak worden woensdagmiddag bekendgemaakt. In afwachting van die resultaten, bood Tony Blair alvast zijn excuses aan voor de oorlog. 3 vragen over het onderzoek.

De oorlog in Irak vond plaats van 2003 tot 2011, kostte 2,2 biljoen dollar en 190.000 levens. Meer dan 70 procent van de rechtstreeks door het oorlogsgeweld gedode mensen waren burgers. De VS verloren 4.488 soldaten.

Bekijk hier 20 iconische beelden van de Irakoorlog

Het Chilcot-onderzoek is genoemd naar Sir John Chilcot, die aan het hoofd staat van het onderzoek. Toenmalig premier Gordon Brown kondigde in 2009 het Britse publieke onderzoek aan naar de rol die de natie gespeeld heeft in de Irakoorlog.

Volgens Chilcot zal er geen terughoudendheid zijn om kritiek te uiten op zij die tijdens de oorlog aan de macht waren: ‘Ik heb in het begin van het onderzoek zeer duidelijk gemaakt dat als we op beslissingen of gedrag zouden stuiten die kritiek verdienen, we ons niet zouden inhouden. Dat was inderdaad het geval, bij meer dan ‘een paar’ voorbeelden, waar we dus kritiek op zullen uiten.’

Tony Blair, de toenmalige Britse premier. Welke verplichtingen is hij aangegaan jegens de toenmalige Amerikaanse president George Bush? Heeft hij Britse parlementsleden en de Britten misleid in verband met de dreiging door massavernietigingswapens die, zo bleek achteraf, er niet waren?

De Britse inlichtingendienst MI6, hebben zij verkeerde informatie verschaft of informatie uitvergroot omwille van politieke doeleinden?

Militaire bevelhebbers, waaronder het toenmalig hoofd van het leger Sir Mike Jackson, zijn opvolger Gen Sir Richard Dannat en het toenmalig hoofd van de militaire operaties Gen Sir Michael Houghton: hebben zij gefaald in het treffen van nauwkeurige voorbereidingen voor de oorlog en de nasleep ervan?

Toenmalig procureur-generaal Peter Goldsmith, die zijn oorspronkelijk legaal advies (tegen een oorlog) veranderde en concludeerde dat een verdere VN-resolutie niet nodig was.

Er zal wellicht geen uitspraak gedaan worden over de vraag of de beslissing om ten oorlog te gaan, (il)legaal was. Er zetelen namelijk geen advocaten in het onderzoekspanel.

Voorts zijn er experten, zo meldt de Britse krant The Guardian, die het als onwaarschijnlijk beschouwen dat Blair beschuldigd zal worden van oorlogsmisdaden.

De verontschuldigingen van Tony Blair

Naar aanloop van de bekendmaking van de resultaten van het Chilcot-onderzoek heeft de Britse ex-premier Tony Blair zich alvast verontschuldigd. Tijdens een tv-interview drukte hij zijn spijt uit over het feit dat de nasleep van de val van Saddam Hoessein niet behoorlijk gepland was.

Hij drukte ook zijn spijt uit over de foutieve gegevens die gebruikt werden om het te rechtvaardigen. Gevraagd of de Irak-oorlog ‘de grootste oorzaak’ was van de opkomst van terreurgroep IS, gaf Blair toe ‘dat er elementen van waarheid inzitten’.

‘Blair had de oorlog kunnen tegenhouden’

Gewezen VN-secretaris-generaal Kofi Annan heeft verklaard dat Tony Blair de enige was die George W. Bush van mening had kunnen doen veranderen over de invasie van Irak in 2003. ‘Ik denk echt dat Blair de oorlog had kunnen tegenhouden, omwille van hun bijzondere relatie en omwille van het feit dat Groot-Brittannië de enige grootmacht was die Bush steunde.’

Lees ook het opiniestuk dat Tom Vandyck in 2013, 10 jaar na het begin van de oorlog, schreef. ‘Irak: 10 jaar na dato blijft de factuur oplopen.’ (NSK)