In zijn jaarlijkse marathonuitzending moedigde Vladimir Poetin de Russen nadrukkelijk aan om dienst te nemen en te vechten voor het vaderland. Tegelijk kan de jaarlijkse goednieuwsshow niet verhullen dat Rusland het stilaan moeilijk heeft om de oorlogsinspanning vol te houden.
Zelfs in Rusland, waar de repressie steeds nadrukkelijker wordt opgevoerd, zijn er bepaalde gewoontes waarvan niet wordt afgeweken. Een van die onwrikbare gewoontes: Poetin geeft tijdens zijn jaarlijkse vier uur durende persconferentie huwelijksadvies. Ook dit jaar houdt een man in het publiek prominent in beeld een bordje omhoog met daarop de mededeling: ‘Ik wil trouwen.’
Prjamaja Linija (‘Directe Lijn’) is ondertussen een heus evenement in het Russische politieke jaar. Het is de gelegenheid waarbij Poetin als een goede tsaar het gesprek aangaat met het volk – en met enkele uitverkoren journalisten. Het is Poetins manier om het in Rusland alomtegenwoordige idee te voeden dat de tsaar goed is, maar omringd wordt door boeven of idioten die die goede intenties fnuiken. Als de president zich maar met elk klein beleidsdetail bezighield, was Rusland het paradijs op aarde.
Oorlog en (geen) vrede
Doorgaans is die Directe Lijn een slordig samenraapsel van grote politiek vraagstukken (zoals: komt er een pensioenhervorming?) en uiterst particuliere vragen (zoals: waarom heeft mijn dorp geen asfaltwegen?). Dit jaar helde de balans over naar één onderwerp: de Russische invasie van Oekraïne, die in Rusland steevast de ‘speciale militaire operatie’ (SVO) wordt genoemd.
Dat is minder voor de hand liggend dan het lijkt. In de voorbije edities van de Directe Lijn leek het Kremlin erop gebeten om het belang van die SVO net níét te benadrukken. In 2023 en 2024 was de oorlog een van de vele onderwerpen, die als het ware slechts zijdelings werd behandeld. Anno dit jaar lijkt de enorme persconferentie bijna alleen over de oorlog in Oekraïne te gaan.
Poetin verzekert dat Rusland onaantastbaar is, en dat de Europese landen uit angst de Russische tegoeden niet hebben durven te confisqueren.
Naar goede gewoonte benadrukt Poetin dat de ‘speciale militaire operatie’ niet door Rusland is gestart, maar een reactie is op de Maidanrevolutie van 2014 – wat hij wegzet als een illegale staatsgreep waarbij neonazi’s de macht hebben gegrepen. Hij beweert dat Rusland alleen doorvecht omdat de andere kant geen bereidheid toont om te onderhandelen (en te capituleren). Hij verzekert dat Rusland onaantastbaar is, en dat de Europese landen uit angst de Russische tegoeden niet hebben durven te confisqueren.
Hoe Bart De Wever de rest van Europa over de streep trok
Ter bescherming van baboesjka’s
Poetin benadrukt de Russische successen op het slagveld. ‘Nadat we het Oekraïense leger uit Koersk hebben verjaagd, heeft het Russische leger het initiatief over de gehele frontlijn overgenomen’, stelt Poetin. Het Russische leger vordert ‘langzaam maar zeker’. Hij verzekert dat het Oekraïense leger op verschillende plekken volledig is omsingeld. Dat het niet sneller gaat, wijt Poetin aan het feit dat Oekraïne zich tien jaar lang heeft versterkt. ‘In het komende jaar wachten ons nieuwe successen’, voorspelt Poetin.
Poetin houdt vervolgens een warm pleidooi om dienst te nemen in het leger. Om de schier eindeloze mogelijkheden van een militaire carrière te benadrukken, presenteert hij Naran Otsjir-Gorjajev, een commandant uit de regio Kalmukkië, ten noorden van de Kaukasus. ‘Hij is begonnen als chauffeur, en vandaag is hij commandant’, benadrukt Poetin, wanneer hij de nogal timide ogende Otsjir-Gorjajev looft als ‘held van Rusland’.
Volgens Poetin is het enthousiasme om voor Rusland te vechten groter dan ooit. Tal van Russische studenten nemen nu al een sabbatjaar om in Oekraïne te gaan vechten, aldus de president. Ook defensieminister Andrej Beloöesov stelde al dat veel nieuwe rekruten jonger zijn dan veertig en een hoog opleidingsniveau hebben. Poetin benadrukt ook dat het Russische leger tegenwoordig met kleinere aanvalsgroepen werkt en de risico’s daardoor beperkter zijn. Sowieso staat het Oekraïense leger op instorten, meent Poetin.
Bovendien is het voor de goede zaak: volgens Otsjir-Gorjajev executeren Oekraïense soldaten landgenoten die weigeren om te vluchten. Ook Poetin stelt dat gewone Russen door mee te vechten onschuldige baboesjka’s (omaatjes) beschermen.
Traditionele waarden
Ook tijdens zijn speech voor de militaire top van afgelopen woensdag benadrukte Poetin dat Russische soldaten er zeker van konden zijn dat hun naasten alle nodige sociale voordelen genieten.
Daarover bestaat bij de Russische bevolking kennelijk enige twijfel. De Russische ambtenarij heeft een notoir slechte naam wat betreft corruptie. Op Russische sociale media zijn tal van getuigenissen te vinden over burgers die zich bedrogen voelen door corrupte lokale autoriteiten, die het geld gedeeltelijk afromen of zelfs volledig inpikken.
Een bijzonder crue illustratie is de vraag van Kristina Greba, een vrouw uit Novosibirsk die in 2024 haar man verloor in Oekraïne. Ze klaagt aan dat het ‘grafgeld’ dat ze toen ontving ondertussen op is, en dat ze haar weduwenpensioen nog niet krijgt. Kan de president er niet voor zorgen dat ze dat geld sneller krijgt?
De speciale militaire operatie brengt het land niets dan succes, stelt Poetin. Zo beweert hij dat duizenden Russen die voorheen in het buitenland woonden tegenwoordig terugkeren naar hun moederland. ‘Weet u waarom? Omwille van de kinderen. Ze willen hun kinderen een opvoeding met traditionele waarden geven.’
https://www.knack.be/nieuws/wereld/poetin-spreekt-zijn-generaals-toe-3-opmerkelijke-conclusies/
Belastingen en snelwegen
Na 3 uur en 9 minuten krijgt Kirill Bazjanov, de man die het bordje met ‘Ik wil trouwen’ omhoog hield, het woord. ‘Oljetsjka, wil je met mij trouwen?’ vraagt Bazjanov. Vervolgens formuleert hij zijn vraag aan Poetin: ‘Komt u naar mijn bruiloft, Vladimir Vladimirovitsj?’
De Directe Lijn geeft perfect de geslepenheid weer van de Russische samenleving anno 2025. Aan de ene kant spreekt Poetin over de komende overwinningen op het slagveld, en over hoe Rusland herrijst uit zijn as. Aan de andere kant wil de doorsnee Rus – die zich hardop geen vragen meer durft te stellen over de oorlog – vooral weten wanneer hij eindelijk riolering krijgt.
Poetin spreekt over de komende overwinningen op het slagveld, terwijl de doorsnee Rus vooral wil weten wanneer hij eindelijk riolering krijgt.
Het dient gezegd dat de meeste vragen uit het Russische achterland doorgaans niet over liefde, oorlog of vrede gaan. Waarom zijn er zo weinig snelwegen in Komi, wil een inwoonster van de noordelijke republiek weten. Waarom gaan de belastingen omhoog, wil een bakker uit een voorstad van Moskou weten. Een vrouw uit Tjoemen klaagt dat ze ondanks het verhoogde kindergeld niet rondkomt. Een man uit Sverdlovsk vraagt of de federale overheid niet financieel kan bijspringen om de inwoners van Jekatarinboerg aan goedkopere geneesmiddelen te helpen.
Zoals elk jaar aanhoort Poetin de vragen, terwijl hij aandachtig notities neemt. Vervolgens probeert hij zo innemend mogelijk te antwoorden. Hij belooft lokale autoriteiten op hun verantwoordelijkheden te wijzen. Hij haalt cijfers aan die moeten bewijzen dat Rusland – in tegenstelling tot wat al die zeurderige bellers beweren – er goed voorstaat. De inflatie in Rusland zal niet hoger liggen dan 6 procent, belooft de president.
In de slotminuten geeft Poetin zijn onderdanen nog dé absolute levenstip mee: bemin uw moeder. Russen die hun moeder op leeftijd helpen, belijden een wereldbeeld. ‘Mensen die dergelijke waarden eerbiedigen, worden helden van Rusland.’
Russische ex-journaliste Aleksandra Prokopenko: ‘Het confisqueren van de Euroclear-tegoeden speelt Poetin in de kaart’
