Amnesty: ‘Uitgevoerde doodstraffen fors gedaald in 2018’

Wereldwijd waren er vorig jaar 31 procent minder executies dan in 2017. Het gaat om 690 uitgevoerde doodstraffen, dat is het laagste aantal in het afgelopen decennium. Toch stijgt dat aantal nog in enkele landen, waaronder de VS. Dat blijkt uit het jaarlijkse rapport van mensenrechtenorganisatie Amnesty International over de doodstraf in de wereld.

Het aantal executies wereldwijd is gedaald van minstens 993 in 2017 tot minstens 690 in 2018. Opvallend is de daling van het aantal executies in Iran, een land waar de doodstraf vaak wordt toegepast. Ook Irak, Pakistan en Somalië lieten een belangrijke vermindering van het aantal uitgevoerde doodstraffen optekenen.

Daarnaast ondernamen enkele landen in 2018 stappen om de doodstraf op te schorten. Gambia en Maleisië deden dat respectievelijk in februari en juli. Burkina Faso schrapte de straf definitief uit zijn strafwet en de Amerikaanse staat Washington verklaarde de straf ongrondwettelijk.

Toch was er ook een keerzijde. In verschillende landen zag Amnesty International een toename van het aantal executies. Wit-Rusland, Japan, Singapore, Zuid-Soedan en de VS tekenden een stijging op van het aantal executies tegenover 2017. Daarnaast vond in Thailand de eerste executie sinds 2009 plaats. Ook in Sri Lanka werd het gebruik van executies hervat, na een onderbreking van meer dan veertig jaar. President Maithripala Sirisena liet in februari 2019 advertenties publiceren om te zoeken naar beulen.

De mensenrechtenorganisatie maakt zich ook zorgen over een scherpe piek in het aantal doodvonnissen dat in de loop van 2018 in sommige landen werd uitgesproken. In Irak ging het om een verviervoudiging van minstens 65 in 2017 tot minstens 271 in 2018. In Egypte werden maar liefst 717 doodvonnissen uitgesproken in 2018.

De vonnissen betekenen daarentegen niet altijd een uitgevoerde straf. De toename in Egypte kan volgens de organisatie worden toegeschreven aan de praktijk van de Egyptische autoriteiten om grote aantallen doodvonnissen uit te spreken na massaprocessen. Die zijn vaak gebaseerd op zogenaamde bekentenissen, maar zijn in feite verkregen door foltering en gebrekkige politieonderzoeken, aldus Amnesty International.

Niet meegerekend in de globale cijfers zijn de gegevens over doodstraffen in China. Dat land beschouwt deze gegevens als staatsgeheim. De mensenrechtenorganisatie vermoedt dat het aantal in dat land tot in de duizenden loopt. Daarmee zou het op de eerste plaats staan van de top vijf landen met de meeste executies. Iran (minstens 253), Saoedi-Arabië (149), Vietnam (minstens 85) en Irak (minstens 52) vervolledigen dat lijstje.

Eind 2018 hadden 106 landen de doodstraf volledig uit hun wetgeving geschrapt. In totaal hebben 142 landen de doodstraf ofwel geschrapt uit hun wetgeving, ofwel voerden ze de straf in de praktijk niet meer uit, stelt de organisatie vast. ‘Langzaam maar zeker vormt zich een wereldwijde consensus over het beëindigen van het gebruik van de doodstraf. Amnesty voert al meer dan veertig jaar campagne tegen de doodstraf. Maar met meer dan 19.000 mensen die wereldwijd nog in de dodencel wegkwijnen, is de strijd ver van gestreden’, besluit Kumi Naidoo, secretaris-generaal van Amnesty International.