Welke kandidaten staan al klaar om het in 2020 op te nemen tegen de Amerikaanse president Donald Trump? Maken ze een kans? Knack vroeg het aan een Democratische en een Republikeinse ingewijde. ‘Door een Twitteroorlog aan te gaan met Trump ga je de verkiezingen niet winnen.’
De Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020 worden allicht de meest spraakmakende uit de geschiedenis. Kan Donald Trump, gesteld dat hij het komende rapport van speciaal aanklager Robert Mueller overleeft, een vervolg breien aan zijn controversiële eerste ambtstermijn die de Amerikaanse politiek en de internationale orde grondig opschudde? Als 2016 iets heeft duidelijk gemaakt, is het wel: anything can happen.
Tot dusver stapten maar liefst veertien kandidaten officieel in de race: twaalf Democraten en twee Republikeinen, onder wie de president zelf.
Kunnen de Democraten de interne verdeeldheid tussen de gevestigde orde en de progressieven die overbleef uit de voorverkiezing van 2016 lijmen?
Kunnen de Democraten de interne verdeeldheid tussen de gevestigde orde en de progressieven die overbleef uit de voorverkiezing van 2016 lijmen? Onder Republikeinen geniet Donald Trump een solide, aanhoudende tevredenheidsscore van 90 procent: welke Republikein neemt het op tegen een president die de partij helemaal naar zich toe heeft getrokken? We vroegen het aan een Democratische en een Republikeinse insider.
Twitteroorlog
‘We gaan iemand nodig hebben die Trump aankan in de debatten, en hem vervolgens vergeet meteen daarna’, zegt Jennifer Holdsworth. De Democratische politieke consultant werkte onder meer mee aan de senaatscampagne van Cory Booker, die nu ook een gooi doet naar het presidentschap.
‘De campagne moet over meer gaan dan enkel Donald Trump’, vervolgt Holdsworth. ‘Dat was het thema bij de tussentijdse verkiezingen van 2018 en daarmee wonnen we het Huis terug. Nu gaan we met de kiezer moeten praten, en niet met Trump. Door een Twitteroorlog aan te gaan met Trump ga je de verkiezingen niet winnen. Het moet om de kiezer gaan.’
Welke Democraat kan Trump aan? ‘De genomineerde moet economisch sterk in de schoenen staan en tegelijk kiezers weten te inspireren’, zegt Holdsworth. Tot dusver is hij weinig bekend, maar Holdsworth is laaiend enthousiast over Pete Buttigieg, de 37-jarige homoseksuele en millennial burgemeester van South Bend, Indiana, die ook in het leger diende – een sterke troef onder Republikeinen én Democraten.
‘Pete is een vernieuwende figuur in de Amerikaanse politiek, en overstijgt de tegenstellingen tussen gematigd en progressief. We hebben echt nood aan zo’n verbindende figuur, iemand met een volledig schone lei in de nationale politiek. Hij leidt het middenklasseleven in het midwesten waar iedereen het aldoor over heeft. Hij spreekt een taal die elke kiezer kan begrijpen.’
Ook de 49-jarige senator uit New Jersey Cory Booker is een sterke kandidaat, klinkt het. ‘Hij groeide op in een zwart gezin in een blanke wijk waar zwarten gediscrimineerd werden op de vastgoedmarkt. Dat verhaal is van tel op dit moment in de Amerikaanse geschiedenis, dat de volgende golf in de burgerrechtenbeweging heet. Booker woonde en werkte jaren in een gemarginaliseerde buurt. Hij is een voortrekker geweest in justitiehervorming. Hij is het soort pragmatische progressief waar de Democratische aanhang naar hunkert.’
‘Veel vrouwen hebben nog altijd moeite met het verlies van Clinton in 2016: dat kan spelen voor Kamala Harris.’
En last but not least: de 54-jarige Kamala Harris, die sinds 2017 voor de staat Californië in de Senaat dient. ‘Veel vrouwen hebben nog altijd moeite met het verlies van Clinton in 2016: dat kan spelen voor Harris. Maar het feit dat ze vrouw is, is nog het minst interessant aan Harris. Mensen vertrouwen haar. Ze heeft echte beleidsvoorstellen en een plan om die te realiseren. Ze is ook verbindend, en kan volgens mij de verdeeldheid van 2016 overstijgen. Haar achtergrond als openbaar aanklager en Zuid-Aziatische en zwarte roots zullen haar geen windeieren leggen onder Democraten.’
Feel The Bern
Dé Democratische spraakmaker tot dusver is wel Bernie Sanders, de 77-jarige senator uit Vermont die het in de voorverkiezingen van 2016 moest afleggen tegen Hillary Clinton. Democratisch strateeg Jennifer Holdsworth is echter geen fan van de zelfverklaarde democratische socialist.
‘Het is altijd dat compromisloze my way or the highway met Sanders, en dat is ook een van de redenen waarom hij al die jaren maar erg weinig gedaan heeft gekregen in het Congres’, zegt ze. ‘Hij is niet iemand die coalities weet te smeden en zijn beleidsdoelstellingen realiseert. Tot dusver is hij er vooral goed in kiezers kwaad te maken en daar hebben de meeste Democratische kiezers geen vertrouwen meer in. Daarom verloor hij ook de primaries in 2016 met miljoenen stemmen.’
Tegelijk is het onmiskenbaar dat Sanders als geen ander van zijn Democratische concurrenten een toegewijde aanhang achter zich heeft en laaiend enthousiaste verkiezingsbijeenkomsten op de been weet te brengen. Op dag één van zijn campagne haalde Sanders meteen 5,9 miljoen dollar aan giften op, voornamelijk kleine bedragen van jonge schenkers. Kamala Harris, op de tweede plaats, verzamelde 1,5 miljoen dollar. Sanders verbaast opnieuw vriend en vijand en is wel degelijk a force to be reckoned with.
Mijn grote vrees is dat het hoge aantal voorverkiezingskandidaten de stem zal versplinteren, en dat Sanders, met zijn vaste basis van twintig à dertig procent primary-stemmen, met de nominatie aan de haal gaat.
‘Dat klopt’, antwoordt Holdsworth. ‘Kijk, ik geef het toe on the record: mijn grote vrees is dat het hoge aantal voorverkiezingskandidaten de stem zal versplinteren, en dat Sanders, met zijn vaste basis van twintig à dertig procent primary-stemmen, op die manier met de nominatie aan de haal gaat. Ik ben er rotsvast van overtuigd dat Sanders zwaar zou verliezen tegen Trump, en dat we dan nog eens vier jaar opgezadeld zitten met die man. Niets is belangrijker in de komende verkiezingen dan Donald Trump naar huis te sturen.’
Jerry Taylor is het daar volmondig mee eens. De libertair was vroeger een uitgesproken, professioneel klimaatscepticus, kwam tot inkeer en promoot nu ecologisch beleid als oprichter van de denktank Niskanen Center. Tweewekelijks zit Taylor een vergadering van enkele tientallen vooraanstaande conservatieven uit het Never Trump-kamp voor, die brainstormen over alternatieven voor het Trump-populisme dat, zo zeggen ze, hun Grand Old Party heeft gekaapt. Uitkijken naar een geschikte presidentskandidaat is prioriteit nummer één van de werkgroep.
‘Trump is fundamenteel ongeschikt voor het presidentschap, op elk mogelijk vlak: intellectueel, psychologisch, temperamenteel, noem maar op’, zegt Taylor. ‘Bovendien promoot hij een bloed-en-bodem-nationalisme dat meer gemeen heeft met een Marine Le Pen in Frankrijk dan met het DNA van de Republikeinse partij. Zijn autocratisch populisme – ik noem het zelf proto-fascisme – is een bedreiging voor de open samenleving en de liberale democratie. De partij heeft nog nooit zo ver gestaan van Abraham Lincoln (de Republikeinse president die slavernij afschafte, nvdr.). Dat beamen meer Republikeinen dan je zou kunnen denken, maar ze kunnen het niet toegeven.’
Gevraagd naar het Democratische speelveld, betwijfelt Taylor of Sanders wel voorbij de primaries raakt. ‘Het scenario dat Sanders de stem versplintert en de voorverkiezingen wint is niet onwaarschijnlijk, want dat is precies hoe Donald Trump met de nominatie aan de haal ging in 2016. Anderzijds kijkt Sanders wel tegen enkele nieuwe uitdagingen op. Zo is hij in 2016 nooit echt onder de loep genomen, wat nu wel gebeurt, met onder meer beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag door campagnemedewerkers. Het valt nog te bekijken of hij dit keer overeind blijft.’
‘Daarbij denk ik niet dat de Democratische partijaanhang dit keer automatisch zal warmlopen voor een oude, witte man’, vervolgt Taylor. ‘Dat is niet het gezicht van de Democratische partij van vandaag, en al helemaal niet van de #resistance vleugel die nu opmars maakt en aangevuurd wordt door gekleurde en jonge mensen en vrouwen. Als de energie tegenwoordig daar zit, dan maakt Kamala Harris misschien wel een kans.’
‘Veel onzekerheid in de lucht’
Tot dusver heeft nog maar één Republikeinse tegenstander van Trump zijn opwachting gemaakt: de 73-jarige William Weld, een voormalige gouverneur en zakenman uit Massachusetts. In 2016 was Weld kandidaat-vicepresident voor de libertaire partij op het ticket van Gary Johnson. ‘Weld haalde onlangs 18 procent in een peiling in New Hampshire, naast zijn thuisstaat, en dat lang voor de campagne nog maar begonnen is: dat is verbazend omdat hij al jaren niet meer aan politiek doet.’
Mogelijke Republikeinse presidentskandidaten wachten of het rapport van speciaal aanklager Robert Mueller de steun voor Trump doet afbrokkelen.
Volgens Taylor wachten mogelijke kandidaten af wat het komende rapport van speciaal aanklager Robert Mueller zal zeggen over mogelijke samenwerking tussen de Trump-campagne en Rusland en andere duistere zaken. ‘Als het rapport beschadigend is voor Trump en zijn steun binnen de partijaanhang begint af te brokkelen, dan ga je meteen een aantal prominente Republikeinen in de race zien stappen en kunnen we ons zelfs aan een energieke primarycampagne verwachten. Maar dat valt af te wachten.’
‘Er hangt veel onzekerheid in de lucht’, vervolgt Taylor. ‘Als Trump het echt te heet onder de voeten krijgt, bestaat de mogelijkheid dat hij zelfs niet genomineerd wordt op het partijcongres. Dat is onwaarschijnlijk, maar niet onmogelijk, zeker als het Mueller-rapport zo vernietigend wordt als sommigen vermoeden.’
Zeker twee andere Republikeinen wegen momenteel hun kansen. Zo is John Kasich, de voormalige gouverneur van Ohio die al twee keer hengelde naar de Republikeinse nominatie, een uitgesproken criticus van Trump. Larry Hogan, al twee keer verkozen tot Republikeins gouverneur van het diepblauwe Maryland, betoogt dat hij onafhankelijke kiezers en zelfs Democraten voor zich kan winnen.
‘En mochten Hogan, Kasich of Weld het toch niet halen in de voorverkiezingen, dan zouden ze achteraf wél een beweging kunnen opbouwen en in 2024 kunnen winnen, zoals Ronald Reagan in 1976. Op die manier zou de Republikeinse partij een andere weg kunnen inslaan.’
Linkse rakkers
De Democratische partij lijkt recent naar links te verschuiven. De eens utopische voorstellen van de zelfverklaarde ‘democratische socialist’ Bernie Sanders zijn nu gemeengoed onder zijn Democratische concurrenten: universele gezondsheidszorg, een minimumloon van 15 dollar per uur, enzovoorts. Ook het pas verkozen 29-jarige kamerlid Alexandria Ocasio-Cortez, ook socialistisch naar eigen zeggen, heet volgens de Financial Times de meest invloedrijke politicus in Washington na Donald Trump.
Heel wat Republikeinse politici geloven in klimaatverandering maar kunnen het niet toegeven.
Jennifer Holdsworth ziet de rechtse aanvallen al aankomen: ‘De Republikeinen gaan ons allen afschilderen als socialist, ongeacht de kandidaat en zijn of haar beleidsvoorstellen. We gaan helaas verantwoording moeten afleggen voor de uiterst-linkse vleugel van onze partij. Rechts gaat alles op socialisme focussen, zelfs als een kandidaat het maar over bredere gezondheidszorg heeft. De attack ads (reclame die een tegenkandidaat zwartmaakt, nvdr.) gaan dat socialisme noemen.’
Je kan zulke voorstellen echter bezwaarlijk socialistisch noemen, zegt Taylor. ‘Die linkse tendens sluit volgens mij aan bij wat veel kiezers écht willen. Een minimumloon van 15 dollar en universele gezondheidszorg zijn erg populair. Maar socialistisch? De Democraten gaan straks heus niet onze industrie nationaliseren, hoor. Republikeinen hebben mensen altijd al bang proberen maken voor het socialistische spook. Dat zei John McCain in 2008 ook over Barack Obama en het heeft niet gewerkt. Alles wat de Democraten voorstellen, is socialistisch. Dat is standaardkost. De vraag is of dat dit keer gaat werken of niet – ik denk het niet.’
Als conservatieve klimaatactivist weet Taylor naar eigen zeggen dat heel wat Republikeinen stiekem progressiever zijn dan ze kunnen toegeven, zeker wat klimaatbeleid betreft. ‘Ze geloven hun eigen klimaatscepsis niet, zo geven ze privé toe. In het Huis zijn het er tussen veertig en vijftig, in de Senaat een goed tiental. Zo geloven in klimaatverandering, en dat het veroorzaakt wordt door menselijke activiteit. Maar daarmee kunnen ze niet naar buiten komen, want er is momenteel geen venster om actie te ondernemen, dus willen ze er hun politiek kapitaal niet aan verkwanselen. De vraag is: hoe kunnen ze redelijk zijn zonder zich de woede op de hals te halen van Trump-aanhangers?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
