‘Als Biden niet fors tegen Iran optreedt, riskeert hij om zijn bondgenoten in de regio te verliezen’

Donald Trump noemde het de ‘slechtste deal ooit’. Toch wil Joe Biden terug naar het akkoord dat Barack Obama met Iran sloot.

Over Iran sprak Joe Biden nooit met meel in de mond. In een interview met opiniemaker Thomas Friedman van The New York Times herhaalde hij vorige week nog dat hij snel na zijn aantreden als president terug wil naar het akkoord dat Barack Obama in 2015 sloot over de beperking van het Iraanse atoomprogramma. President Donald Trump noemde het de slechtste deal ooit en stapte er in 2018 uit. Maar zelfs als Iran meewil, is een terugkeer gemakkelijker gezegd dan gedaan. Onder meer de toenadering tussen Israël en enkele Arabische landen toont dat de situatie niet meer dezelfde is als vijf jaar geleden. Eind november nog kostte een aanslag het hoofd van het Iraanse atoomprogramma het leven.

Biden wil overigens ook niet zonder meer terug naar 2015. De stap die hij wil zetten, moet het begin zijn van een nieuw onderhandelingsproces. De economische sancties die de Iraanse economie nu platdrukken, zouden in de loop van dat proces worden teruggeschroefd. Die onderhandelingen moeten leiden tot een verlenging van de periode waarin de productie van splijtstof in Iran wordt beperkt. Ze moeten ook gaan over het Iraanse raketprogramma en over de agressieve rol die Iran in de regio speelt door zijn steun aan milities in Libanon, Syrië, Irak en Jemen. Het akkoord van Obama kreeg vaak het verwijt dat het Iran te vlug weer de vrije hand gaf en dat er sowieso over méér met het land moet worden gepraat dan alleen maar over zijn nucleaire plannen.

Het is de bedoeling van Biden om alle originele ondertekenaars van het akkoord weer bij de gesprekken te betrekken – dat zijn alle leden van de VN-Veiligheidsraad, Duitsland en de Europese Unie. Hij wil ook graag de Arabische buren van Iran mee aan tafel krijgen. Zeker sinds de toenadering tussen dat deel van de Arabische wereld en Israël lijkt dat op dit moment eerder ijdele hoop. Als Biden niet fors tegen Iran optreedt, riskeert hij zelfs om zijn bondgenoten in de regio te verliezen. Zeker Israël en Saudi-Arabië hadden het toch meer voor de aanpak van Trump.

Maar eerst wil Biden vermijden dat Iran snel een bom maakt. Het land zou nu over twaalf keer zoveel verrijkt uranium beschikken als in het oorspronkelijke akkoord was toegestaan. Een Iraanse kernbom trekt onvermijdelijk een nucleaire wedloop in de hele regio op gang. Om genoeg druk op de ketel te houden, kan Biden de sancties alleen voorzichtig terugdraaien. De harde aanpak van Trump had tot gevolg dat vooral de hardliners het nu in Teheran voor het zeggen hebben. Maar die snappen ook wel dat ze uiteindelijk niet zonder een deal met Washington kunnen.