Afrika zet zich schrap voor het coronavirus

Er heerst angst over de vraag of Afrika voldoende in staat zal zijn om zijn burgers te beschermen tegen het coronavirus. Sinds de Wereldgezondheidsorganisatie de uitbraak uitriep tot een noodsituatie van internationale zorg, vrezen velen dat de poreuze grenzen het Afrikaanse continent in gevaar brengen.

Het virus heeft tot nu toe het leven gekost aan 170 mensen in China en heeft bijna 8000 mensen besmet in 19 landen, zei de WHO gisteren (30 januari).WHO directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus was met name bezorgd om de landen met een ‘zwakker gezondheidssysteem’. ‘Die landen moeten we nu beschermen’, zei hij.

Volgens epidemioloog Ifeanyi Nsofor, verbonden aan de ngo Nigeria Health Watch, is er één verontrustende besmetting, vermoedelijk met het coronavirus, gesignaleerd in Ivoorkust.

Egypte is gestart met het screenen van alle luchtvaartpassagiers die uit landen komen waar een besmetting is gerapporteerd. Kenia, een land dat minstens drie vluchten per dag ontvangt uit China, startte de screenings al op 22 januari. Nigeria volgde dezelfde dag.

Maar toch blijven de poreuze landsgrenzen een reden tot bezorgdheid bij veel beleidsvoerders en gezondheidsspecialisten. Ze vrezen dat ongecontroleerde migratie en transport tussen landen het virus snel kan doen verspreiden.

Niet voorbereid

‘Deze broze landsgrenzen worden verzwegen in al het lawaai over de uitbraak van het coronavirus’, zegt Nsofor. ‘Toch zijn het mogelijke manieren voor de infectie om naar het continent te komen. Over het algemeen is er in Afrika geen enkel land dat volledig is voorbereid om uitbraken van infectieziekten op te sporen, te voorkomen en erop te reageren.’

Zijn angsten worden bevestigd door gegevens van de Prevent Epidemics-website, die informatie van de WHO gebruikt om het vermogen van een land te meten om uitbraken van besmettelijke ziekten te behandelen en te voorkomen. Landen moeten ten minste 80 punten scoren om als ‘voorbereid’ te kunnen worden beschouwd, maar zelfs de meest ervaren Afrikaanse landen, zoals Kenia, Zuid-Afrika en Sierra Leone, scoren slechts tussen de 50 en 60 punten.

Arme, door land ingesloten naties, zoals de Centraal Afrikaanse Republiek of Tsjaad, scoren amper 20 punten. In deze landen vinden aanzienlijke hoeveelheden goederentransporten langs wegen plaats en ze hebben grotendeels ongecontroleerde landsgrenzen.

Transithubs

Het probleem wordt verergerd door het feit dat passagiers niet worden gescreend als ze van de ene naar de andere vlucht veranderen. ‘Landen van aankomst nemen de verantwoordelijkheid voor het screenen van de passagiers, niet de regionale transithubs’, zegt Inas Hamam, regionaal woordvoerder voor de WHO. ‘Het detecteren van verdachte gevallen zou in alle landen moeten gebeuren.’

Coronavirus is een groep virussen die verschillende soorten luchtwegaandoeningen veroorzaken, zoals MERS (Midden-Oosten respiratoir syndroom) en SARS (ernstig acuut respiratoir syndroom). De huidige uitbraak, die in december in het Chinese Wuhan is begonnen, is een nieuwe soort genaamd 2019-nCoV.

Op 30 januari waren 7834 gevallen van het virus bevestigd, waarvan 98 buiten China. In totaal 170 mensen zijn gestorven aan de ziekte – allemaal in China – en 1370 mensen zijn geklasseerd als ‘ernstig geïnfecteerd’, volgens de WHO.

De vier meest recente gevallen van besmetting buiten China werden ontdekt in de Verenigde Arabische Emiraten en waren allemaal mensen die recent naar Wuhan waren afgereisd.

Chinese investeringen in Afrika

Afrika kent de afgelopen tien jaar een toename van bezoekers uit China, zowel door toerisme als door de toenemende investeringen van China op het Afrikaanse continent. Volgens de China Global Investment Tracker ontving Afrika ten zuiden van de Sahara het afgelopen decennium ongeveer 270 miljard Amerikaanse dollar aan Chinese financiering.

Volgens Nsofor zal dit gegeven geen significante invloed hebben op het feit of, en hoe het virus zich in Afrika zou kunnen verspreiden. ‘Gezien het gemak van reizen en de onderlinge verbondenheid van landen tegenwoordig, loopt elk land op aarde evenveel risico op het coronavirus’, zegt hij.