Advocaat Puigdemont: ‘Als Turkije hetzelfde deed als Spanje, was de wereld te klein’

‘De houding van de Belgische christendemocraten over de arrestatie van Carles Puigdemont is beschamend.’ Dat zegt Paul Bekaert, de advocaat van de voormalige Catalaanse minister-president.

Waarom is er zoveel verontwaardiging over de arrestatie van Puigdemont? Het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum druiste toch in tegen de Spaanse grondwet? (Brent Monette, Lummen)

Paul Bekaert: De ongrondwettelijkheid van het referendum is een drogreden waarmee Spanje verhindert dat Catalaanse volksvertegenwoordigers hun werk kunnen doen. Het is waar dat het Catalaanse referendum ongrondwettelijk was. Maar sinds 2005 kun je in Spanje geen celstraf of boete krijgen als je er toch een organiseert. Bovendien is er het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten, dat primeert op de Spaanse grondwet en waarin staat dat volkeren zelfbeschikkingsrecht hebben. De mogelijkheid om een referendum te organiseren hoort daarbij.

Mag ik even België aanhalen? In ons land schenden parlementairen en ministers bijna op maandelijkse basis de grondwet. De sanctie voor een onwettige beslissing van een minister of een parlement is geen celstraf of boete, maar de vernietiging van die beslissing door een grondwettelijk hof.

Spanje treedt zeer hard op tegen de Catalaanse separatisten. Waarom laat de EU dat gebeuren? (Jan, Leuven)

Bekaert: De voornaamste reden is dat de Europese Volkspartij, die voornamelijk uit christendemocraten bestaat, de grootste fractie van het Europese parlement vormt. De partijen in de fractie willen de Spaanse premier Mariano Rajoy niet afvallen en zo zijn Partido Popular kwijtraken. Ze beweren dat het om een interne aangelegenheid gaat, ook al treedt Spanje de democratie en de mensenrechten met de voeten. In Polen gebeuren er veel minder erge dingen, maar op dat land heeft men wel forse kritiek, want daar zijn de christendemocraten niet aan de macht. De houding van de Belgische christendemocraten is echt beschamend: ze zijn misschien wel christelijk, maar niet erg democratisch.

Ook de Franse president Emmanuel Macron onderhoudt goede banden met de Catalaanse anti-separatisten. Daarnaast hebben landen als Italië, België en Groot-Brittannië hun eigen separatistische bewegingen. Die willen ze niet aanmoedigen door de Catalanen te steunen.

Puigdemont werd in Duitsland gearresteerd toen hij van een lezing in Finland terugkeerde naar België. Waarom reisde hij als dat zo gevaarlijk was? (Hugo Van Den Bunder, Avelgem)

Bekaert: Waarom hij dat risico genomen heeft, moet je hem vragen. Toen hij naar Finland vertrok, was er geen Europees of internationaal aanhoudingsmandaat uitgevaardigd, maar hij wist dat dat kon gebeuren. Toen hij naar Denemarken reisde, had de Spaanse procureur al eens een Europees aanhoudingsbevel gevraagd, maar de Spaanse onderzoeksrechter had dat toen geweigerd.

Hoe kunnen Spanje en Catalonië uit deze impasse raken? (Vie Kuijken, Hasselt)

Bekaert: In 2005 waren de sociaaldemocraten in Spanje aan de macht. Zij verruimden het autonomiestatuut en daar waren de Catalanen erg tevreden mee. Later werd dat statuut herroepen door het grondwettelijk hof, dat vol zat met mannetjes van de Partido Popular. Het is dus Madrid dat het schot van Sarajevo heeft gelost.

Nu ligt de bal in het kamp van Rajoy. De Catalanen hebben de onafhankelijkheid uitgeroepen, maar Puigdemont heeft die beslissing onmiddellijk geschorst om te kunnen onderhandelen. Rajoy weigert dat. Bovendien worden Catalaanse parlementsleden gearresteerd. Als hetzelfde in Turkije zou gebeuren, zou de wereld te klein zijn, maar in onze achtertuin reageren we nauwelijks. Dat verontrust me enorm. Om het pad te effenen, zouden de gearresteerde politici vrijgelaten moeten worden.

VRAAG VAN DE WEEK:

Kan Puigdemont het Belgisch staatsburgerschap krijgen om hem tegen vervolging te beschermen? (Dirk Lepeire, Oostende)

Bekaert: Hij kan het staatsburgerschap pas krijgen als hij vijf jaar in ons land verblijft. Niet dat dat hem zou helpen, want sinds 2004 levert België haar staatsburgers uit aan andere EU-landen. Politiek asiel zou hij in theorie wel kunnen krijgen: wie dat ontvangt, kan niet uitgeleverd worden. Maar EU-lidstaten worden geacht de mensenrechten te respecteren, en dus is het bijna onmogelijk om erkend te worden als politiek vluchteling uit een EU-lidstaat.