Steeds meer Amerikaanse vrouwen uit staten met een abortusverbod laten hun abortuspillen met de post uit andere staten leveren. De praktijk is volledig legaal. Tot grote woede van anti-abortusactivisten.
‘Stel je voor dat je een 23-jarige vrouw bent op het platteland van Texas’, zegt Angel Foster, arts en volksgezondheidsonderzoeker. ‘Je bent zwanger en wilt een abortus. Jarenlang is je verteld dat het illegaal is in jouw staat, met bijna geen uitzonderingen. Maar dan, met wat googelen, kom je erachter dat er een groep mensen in Massachusetts je officieel goedgekeurde medicijnen per post wil opsturen. De beproeving is over een paar dagen voorbij en kost 5 dollar. Dat klinkt toch geschift?’
Toch is het veilig en legaal. Foster is een van de oprichters van het Massachusetts Medication Abortion Access Project (MAP), net buiten Boston, dat abortus aanbiedt op afstand. Het project verstuurt maandelijks tussen de 2000 en 3000 pakjes abortuspillen, waarvan 95 procent naar staten waar de procedure verboden is. Massachusetts is een van de acht Amerikaanse staten die abortusaanbieders beschermt tegen strafrechtelijke en civiele rechtszaken, ongeacht waar de pillen naartoe worden gestuurd.
Volstrekt veilig
Zulke ‘shield laws’ of schildwetten zijn juridische nieuwigheden die ontstonden sinds 2022, toen het Hooggerechtshof het mijlpaalarrest uit 1973 Roe v Wade ongeldig verklaarde. In de eerste zes maanden van 2024 waren er bijna 10.000 abortussen per maand onder deze bepalingen: een tiende van alle legale abortussen in Amerika. Dat aantal ligt nu waarschijnlijk nog hoger. Deels door het opsturen van abortusmedicatie ondergaan vrouwen in Mississippi – en in negen andere staten waar het verbod geldt – nu meer abortussen dan voordat de procedure verboden werd.
Anti-abortusactivisten zijn woedend, maar voorlopig houden de schilden stand.
Het MAP-kantoor ‘ziet eruit als een Etsy-startup’, merkt Foster op. Verzenddozen stapelen zich op naast post-its met wachtwoorden en oude kerstkaarten, maar open een kast en er liggen honderden dosissen abortuspillen. Het postkantoor gaat ervan uit dat het om sieraden gaat en ziet het gerammel van pillen in flesjes aan voor kralen. Het proces is eenvoudig: vrouwen vullen online een paar formulieren in (andere aanbieders vereisen een telefoontje) en sturen 5 dollar. Medisch gezien is dit prima.
35 jaar abortuswet: ‘De verplichte bedenktijd is voor veel vrouwen een nachtmerrie’
Abortus via opgestuurde medicijnen is legaal in Groot-Brittannië en is veilig: een onderzoek uit 2024, gepubliceerd in Nature Medicine, toonde aan dat er bij 99,8 procent van zulke abortussen in Amerika geen ernstige bijwerking optraden.
‘Grondwet verscheurd’
De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) staat ‘tele-abortussen’ alleen toe voor vroege zwangerschappen en het thuis doen kan onaangenaam zijn – sommige vrouwen maken zich zorgen over de hoeveelheid bloed die ze verliezen en gaan naar het ziekenhuis. Er blijft enig juridisch gevaar bestaan. Hoewel het vrouwen over het algemeen niet verboden is om hun eigen zwangerschap te beëindigen (wetten bestraffen meestal hulpverleners en ondersteuners), is een handvol vrouwen aangeklaagd voor aanverwante misdaden, waarvan de meest gruwelijke het ongepast verwijderen van een lijk is.
Er zijn risico’s voor zorgverleners (in sommige staten mogen verloskundigen en verpleegkundigen ook abortussen uitvoeren). ‘Ik zie me niet als activist’, verklaart een huisarts in Californië die abortussen onder de schildwetten uitvoert, ‘ik doe dit omdat ik het kan en omdat het nodig is’. Schildwetten voorkomen uitlevering alleen in de afgeschermde staat. Omdat hij nu vermijdt Californië te verlaten, mist die dokter de geboorte van een kleinkind.
Nieuw project zet politiek onder druk: ‘Wij promoten geen abortus, wij promoten het recht op abortus’
Anti-abortusactivisten zijn woedend over deze omweg. In december spande Ken Paxton, de procureur-generaal van Texas, een civiele procedure aan tegen Maggie Carpenter, een arts uit New York, omdat ze abortuspillen de staat had binnengesmokkeld. Louisiana volgde in januari en klaagde dezelfde arts strafrechtelijk aan voor het versturen van pillen naar de moeder van een zwangere tiener.
Tot nu toe houden de schilden echter stand. Kathy Hochul, de gouverneur van New York, heeft geweigerd de arts uit te leveren en rechtbanken in de staat dwingen de boete (113.000 dollar) van Texas niet af. Paxton heeft beloofd door te gaan en beweert dat ‘New York de grondwet aan het verscheuren is’. Waarschijnlijk volgt er nog een aanklacht bij de federale rechtbank.
© The Economist
