Vader van Singapore: ‘Veroordeel een mens niet voordat je zijn doodskist gesloten hebt’

De overleden ex-premier Lee Kuan Yew (91) slaagde erin om van het havenstadje Singapore een financieel-economisch zenuwcentrum in Azië te maken. Het leven van een eigengereid staatsman in quotes.

De eerste premier van de Aziatische stadstaat Singapore, Lee Kuan Yew, is overleden. Hij was de eerste leider van het eiland sinds de afscheiding van Maleisië in 1965.

‘Als iemand wil slagen, dan zal hij of zij het Engels meester moeten zijn, want het is de taal van de zakenwereld, wetenschap, diplomatie en de academische wereld’, aldus Lee Kuan Yew in 2011 bij de opening van het English Language Institute of Singapore (ELIS). En Lee kan het weten want hij studeert achtereenvolgens in de London School of Economics, Cambridge en Middle Temple. De Japanse bezetting in februari 1942 – hij is dan 21 – onderbreekt die opleiding, maar kan ze niet stoppen.

Voorvechter van het Engels of niet, in Middle Temple is Lee lid van een studentvereniging die het einde van de Britse heerschappij eist. Na zijn opleiding aan dat opleidingscentrum voor barristers, vergelijkbaar met ons beroep van advocaat, keert Lee terug naar Singapore om er voor de balie te werken.

Hij geeft er advies aan zogeheten cryptocommunistische vakbonden, die hun ideologische voorliefde toen liever geheimhielden. Maar op zijn 31e sticht hij mee de Volksactiepartij, een centrumrechtse partij die ijvert voor de oprichting van een nieuwe federatie. Eigenlijk een unie tussen Singapore en Maleisië waarbij de Britse bezittingen op het eiland Borneo verenigd worden, namelijk de huidige Maleisische deelstaten Saba en Sarawak.

Over de Singaporese onafhankelijkheid:

In 1959 verleent Groot-Brittanië Singapore zelfbestuur en wordt Lee premier, wat hij 31 jaar zal blijven tot 1990. Zes jaar later, op 9 augustus 1965, scheidt Singapore zich af van Maleisië en wordt het onafhankelijk. Daar voelde Lee Kuan Yew zich in het begin niet helemaal goed bij. Tijdens een emotionele persconferentie op diezelfde onafhankelijkheidsdag vraagt hij aan de journalisten om ze stil te leggen: ‘Voor mij is het een moment van angst, want mijn hele leven heb ik geloofd in de fusie en de eenhied van deze twee gebieden. Weet u, het is een volk dat aardrijkskundig, economisch en door familiebanden verbonden is. Zou u het erg vinden als we een tijdje stoppen?’

Over het regeersysteem:

Lee geldt als een pragmaticus. Wayne Arnold van de International Herald Tribune vraagt de Singaporees in augustus 2007 of die gelooft dat het Singaporese regeersysteem eeuwig kan blijven voortbestaan. ‘Wij zijn pragmatici. We hangen geen enkele ideologie aan. Werkt het? Laten we het proberen en als het werkt, prima, laten we ermee verdergaan. Als het niet werkt, gooi het eruit, probeer een andere. We zijn niet verliefd op een bepaalde ideologie. Laat de historici en doctorandi hun eigen doctrines uitwerken. Ik ben niet geïnteresseerd in theorieën als zodanig.’

Over het Amerikaanse drugsbeleid:

De Singaporees omarmt het beleid van het Westen niet. Hij geeft het volgende voorbeeld in het maartnummer van het tweemaandelijkse Amerikaanse tijdschrift Foreign Policy in 1994: ‘Amerika heeft een kwaadaardig drugsprobleem. Hoe lost het dat op? In de hele wereld helpt het andere drugsbrigades in hun poging de leveranciers te stoppen. Singapore heeft die optie niet.’

‘Wat we wel kunnen doen is een wet doorvoeren die zegt dat iedere douanier of politieagent een urinetest mag eisen van iemand die zich verdacht gedraagt. Als er drugs gevonden worden in het staal, wordt de man meteen behandeld. Doe je dat in de VS, dan zou het een schending van die persoons rechten zijn en zou je vervolgd worden.’

Lee Kaun Yews zogenaamde Singapore-model, dat waarnemers als mild autoritarisme beschouwen, draait om economisch liberalisme en een gecentraliseerd en corruptievrij bestuur. Tot dat model behoren ook de onderdrukking van de oppositie en strenge grenzen aan de vrije meningsuiting en openbare bijeenkomsten.

Over de persvrijheid

(toespraak voor het Internationaal Persinstituut (IPI), 1970): ‘Persvrijheid en vrijheid van nieuwsmedia moeten ondergeschikt worden gemaakt aan de dwingende eisen van Singapores integriteit en aan het hoofddoel van een verkozen regering.’

Als leider wordt hem soms verweten dat hij de vrijheid in zijn land onderdrukt, maar zijn standvastigheid leidt ertoe dat Singapore vandaag bekendstaat als een internationaal financieel zakencentrum met weinig corruptie.

Over de rol van de staat:

In zijn National Day Rally van 1986, een speech naar aanleiding van de nationale feestdag, zegt Lee: ‘Ik word er vaak van beschuldigd dat ik me bemoei met het privé-leven van burgers. Ja, als ik dat niet deed, als ik dat niet gedaan had, dan zouden we hier vandaag niet zijn.’ Lee gaat zelfverzekerd verder: ‘En ik zeg zonder de minste wroeging, dat we hier niet zouden zijn, dat we geen economische vooruitgang zouden hebben geboekt, als we niet ingegrepen hadden in zeer persoonlijke zaken – wie uw buurman is, hoe u leeft, het kabaal dat u maakt of de taal die u spreekt.

Over zijn dood en nalatenschap:

In een interview met de New York Times in september 2010 ten slotte, zegt Lee Kuan Yew tegen journalist Seth Mydans: ‘Veroordeel een mens niet voordat je zijn doodskist gesloten hebt. Sluit de kist en beslis dan. Dan beoordeel je de hem. Ik kan nog altijd iets dwaas doen voordat het deksel dichtgaat.’

Dus vraagt Mydans of de ex-premier dan soms op het finale verdict wacht. ‘Het eindoordeel zal niet in de doodsbrieven staan’, zegt Lee Kuan Yew. ‘Het eindoordeel zal er zijn wanneer doctoraatsstudenten in de archieven graven, mijn oude geschriften lezen, beoordelen wat mijn vijanden gezegd hebben, het bewijs uitpluizen en de waarheid zoeken. Ik zeg niet dat alles wat ik gedaan heb, goed was, maar alles wat ik gedaan heb, had een eerbaar doel.’ (NC)