Donald Trump discrimineert niet: hij houdt van alle hielenlikkers, ook die uit Silicon Valley. Maar de ‘Make America Great Again’-achterban begint zich luidkeels te verzetten tegen de macht van ChatGPT en de techbazen.
Het was Bernie Sanders, de voorvechter van links in Amerika, die twee weken terug alarm sloeg. ‘De gevaren van AI zijn ongezien’, schreef hij in de Britse krant The Guardian. ‘Het Congres moet nu handelen.’ Sanders maakt zich zorgen over het dreigende jobverlies – volgens hem zouden er 100 miljoen banen verloren gaan – maar ook over de aanslag op de democratie, over de milieukosten en zelfs over onze emotionele huishouding. Sanders is niet de enige Amerikaan die hevige kritiek uit op de AI-hype. Niet alleen links Amerika, maar ook delen van de rechterkant gaan de laatste weken stevig in het verzet tegen Silicon Valley. In die mate dat het stilaan een politiek probleem wordt voor president Trump.
Transhumanisme
Voor de president zijn ChatGPT en zijn concurrenten – met onder meer het zeer succesvolle Gemini van Google – al een tijd een kiezel in de schoen. De AI-wedloop is voor Trump cruciaal, onder meer in de strijd met China, maar zijn volmondige steun voor de AI-architecten is politiek niet zonder risico. In de kern van zijn ‘Make America Great Again’ beweging (MAGA) groeit al maanden het verzet.
Dat is alles welbeschouwd niet zo vreemd: de contradicties tussen de politiek van Trump en zijn steun voor AI zijn diep. Trump is conservatief, maar AI is revolutionair. Trump wil meer banen creëren, maar AI vernietigt jobs. En Trump steunt op behoudsgezinde christelijke bewegingen, maar de AI-moguls ijveren voor een futuristisch transhumanisme.
Dat transhumanisme is een ambitieus programma. Voor de machtige – en ironisch genoeg ook ‘orthodox-christelijke’ – techpionier Peter Thiel moet de mens zichzelf upgraden met de hulp van technologie, in die mate dat de dood moet worden overwonnen. Dat valt niet bij alle rechtse Amerikanen goed. Het was Josh Hawley, Republikeins senator van Missouri, die zei dat transhumanisme en ‘Amerikanisme’ niet samen kunnen bestaan.
Trump is conservatief, maar AI is revolutionair. Trump wil meer banen creëren, maar AI vernietigt jobs.
Ruiters van de Apocalyps
Hawley is niet de enige criticus. Mensen die ooit belangrijke steunpilaren van Trump waren – denk aan de MAGA-strateeg Steve Bannon of het ontslagnemend parlementslid Marjorie Taylor Greene (‘MTG’) – geven openlijk kritiek op de AI-ontwikkelingen. Ze snijden daarmee dwars door de klassieke links-rechtstegenstellingen. De argumenten van Bannon en MTG verschillen amper van die van Bernie Sanders.
In zijn podcast War Room ging Bannon recent nog tekeer tegen Silicon Valley. AI moet dringend ‘gestopt, vertraagd en onder de controle worden gebracht van mensen’, vindt Bannon, ‘en niet onder controle van de vier ruiters van de Apocalyps’. Met dat laatste – ook al christelijke – beeld doelt Bannon op de ceo’s van de grote Amerikaanse techbedrijven. MAGA-kampioen Marjorie Taylor Greene viel deze zomer Trump aan omdat hij de bouw van nieuwe datacentra een duw in de rug gaf. MTG vindt dat die centra te veel water verbruiken.
‘Belachelijke beperkingen’
Dat valt allemaal moeilijk te rijmen met de positie van Trump. Iedereen herinnert zich de gênante passage van de techbazen in het Witte Huis, waar onder meer Mark Zuckerberg (Meta/Facebook) en Sundar Pichai (Google) elkaar in kruiperigheid probeerden te overtreffen. Sindsdien wordt hen nog weinig in de weg gelegd. Trump schafte de ‘belachelijke beperkingen van het Biden-tijdperk’ af en noemt AI ‘een van de belangrijkste technologische revoluties in de geschiedenis van de wereld’.
In de Verenigde Staten valt het succes van politici vaak te herleiden tot het smeden van allianties tussen grote groepen van kiezers – en het inzamelen van geld voor de verkiezingscampagne. Trump is er miraculeus in geslaagd om de superrijken van Silicon Valley te koppelen aan de verliezers van de globalisering en een groot deel van de traditionele Republikeinse achterban, inclusief de diepchristelijke Amerikanen. Dat was altijd al een flinke spreidstand, maar vandaag begint het wel erg te spannen.
Arrogantie
Bovendien wantrouwt de gewone Amerikaan AI. Een paar maanden geleden kwam het gerenommeerde Pew Research Center met nieuwe cijfers. Slechts 17 procent van de Amerikanen denkt dat AI een positief effect zal hebben op de Verenigde Staten in de komende twintig jaar. In China is het sentiment omgekeerd.
Dat wil niet zeggen dat Trump over AI zal struikelen. De verminderde koopkracht speelt hem vandaag veel meer parten. Het betekent wel dat linkse én rechtse kiezers de techies van Silicon Valley meer dan vroeger als een gevaar beschouwen.
Gezien hun wanstaltige rijkdom, hun destructieve marktmacht en hun arrogantie is dat nog niet de slechtste kerstboodschap.
