‘Taxshift: Afname van solidariteit betekent een toename van armoede en ellende’

‘Het beeld van de sociale zekerheid als hangmat is een cynische poging om hardwerkende mensen op te jutten tegen werkzoekenden en tegen de sociale zekerheid’, schrijven SP.A-fractieleiders Karin Temmerman en Joris Vandenbroucke.

Het spel dat de rechtse regeringen de komende drie jaren zullen spelen, is duidelijk. Het gaat als volgt: leg eerst belastingen op waarvan je weet dat ze niets zullen opleveren (zoals de speculatietaks), stel dan vast dat de inkomsten achterwege blijven en snijdt daarom in de uitgaven. In de sociale uitgaven wel te verstaan. De gemeenschappelijke sociale bescherming afbouwen, en zo de shift maken naar een neoliberaal model – dat en niets anders is de kern van het programma van de coalitie van rechtse partijen en werkgeversorganisaties die vandaag ons land runnen.

‘Onze sociale zekerheid is volgens mij te zeker en te sociaal’, liet de voorzitter van Voka Hans Maertens zaterdag in De Tijd optekenen. Als het aan hem ligt zijn de besparingen en factuurverhogingen die de regeringen doorvoerden slechts een eerste stap. Een voetnoot. Want, zo betoogt hij: we zullen de komende tien jaar ons arbeidsrecht, waaronder ons stakingsrecht, en onze sociale zekerheid diepgaand moeten hervormen zodat onze welvaartsstaat ook de komende vijftig jaar kan overleven.

De overtuiging dat onze sociale zekerheid radicaal hervormd (lees: afgebouwd) moet worden is gebaseerd op het cliché dat zij te gul en onbetaalbaar is. Om die idee te staven gebruikt Voka (net als N-VA) het cliché zoals van de hangmat. ‘We hebben nood aan een sterke sociale zekerheidmaar het mag geen hangmat zijn’ zegt Maertens in hetzelfde interview. Dat Belgen makkelijk en zonder veel voorwaarden uitkeringen kunnen krijgen als zij geen werk vinden – en dus op kosten van de staat in een hangmat kunnen gaan liggen – is gewoon niet waar. De Vlaamse en federale regering voeren al 10 jaar een streng activeringsbeleid dat werkzoekenden onderwerpt aan tal van verplichtingen en controles. Het aantal uitkeringen loopt stelselmatig terug.

Het beeld van de hangmat beantwoordt niet aan de werkelijkheid. Het is een krenkende metafoor voor de vele mensen die ondanks pech of tegenslag hun uiterste best doen om werk te vinden en actief te blijven. Het is een cynische poging om hardwerkende mensen op te jutten tegen werkzoekenden en tegen de sociale zekerheid. En het is vooral een manier om de weg te bereiden voor een ideologische shift in het sociaal-economische model van België.

Sinds jaar en dag kennen wij in België en Vlaanderen een model dat een sterke economie verzoent met een sterke sociale zekerheid – iets waar socialisten altijd voor geijverd hebben. Zowel economisch als sociaal deden wij het ook goed. De economische groei was in de afgelopen jaren hoger dan gemiddeld in de EU, de sociale bescherming is van het beste wat ons continent te bieden heeft en de ongelijkheid van inkomens behoort tot de laagste van Europa.

Daar wil de ideologische coalitie van rechtse partijen en werkgeversorganisaties nu van af: de indexsprong, de verhoogde pensioenleeftijd, de hogere facturen voor publieke voorzieningen zoals water, gas en openbaar vervoer, de verhoging van de BTW op elektriciteit met 15%… Terwijl aan de andere kant een sector als die van de diamant belastingcadeau’s krijgt. Dat zijn geen toevalligheden of incidenten. Het is het begin van een diepgaande verandering, een shift. Naar een neoliberaal model.

De invoering van dat model wordt enthousiast aangekondigd, maar het heeft gevolgen voor onze bevolking. Een deel van de bevolking zal het zelf maar moeten zien te redden. Onder de nieuwe ideologie van de NV België en Vlaanderen zullen de middelen voor rusthuizen, kinderopvang, bussen en treinen, scholen en universiteiten, werkzoekenden en zieken blijven afnemen. Al wat het leven van Vlamingen vandaag zeker en veilig maakt door de gemeenschappelijke inspanning van iedereen, zal verder ontmanteld worden. De mensen die vandaag al in moeilijkheden verkeren, en de mensen die het nu nog net comfortabel hebben, zullen de eerste slachtoffers zijn van deze shift.

Afname van solidariteit betekent een toename van armoede en ellende, zo simpel is het. Wij geloven niet dat zo’n shift gedragen wordt door een meerderheid van de bevolking of zelfs door een meerderheid van kmo’s. Wij geloven zelfs niet dat zij gedragen wordt door alle regeringspartijen. Maar ondertussen is zij toch volop aan het plaatsgrijpen.

En over niet zo lange tijd zullen de harde sociale gevolgen zichtbaar worden. En niet meer te loochenen vallen.