Al zappend belandde ik ergens middenin een uitzending op de Engelse nieuwszender Express 24/7.
Al zappend belandde ik ergens middenin een uitzending op de Engelse nieuwszender Express 24/7. Een journaliste ondervroeg een kunstenaar, een buitenlander en een student naar hun ideeën over westerse moderniteit. Dat wil zeggen: westerse moderniteit was het geafficheerde thema maar het werd verder niet aangeraakt.
De kunstenaar, waarschijnlijk de progressiefste van de drie, hulde zich in slogans en wat mij betreft minder relevante tussenkomsten. De buitenlander, aan het accent te meten een Australiër, vertelde dat hij sinds begin jaren 1990 in Pakistan woont. Hij was er als fietstoerist terechtgekomen, hij maakte destijds, bijna ongehinderd, een fietstocht over vele duizenden kilometer van Karachi naar het hoge noorden. ‘Ik heb mijn vrouw in Pakistan ontmoet en ik ben gebleven.’
‘Tegenwoordig’, zo voegde hij toe, ‘zou ik waarschijnlijk niet langer uit Karachi geraken zonder overvallen en beroofd te worden. En vele gebieden waar ik in 1993 fietste, worden nu niet alleen door buitenlanders maar ook door Pakistani’s gemeden.’
Van de andere kant: ‘Men noemt Pakistan vaak een falende staat, maar mij valt juist op hoe goed bepaalde dingen toch functioneren. Het klopt dat het land corrupt is, en alle bewoners zijn het – wij betalen extra opdat de elektriciteit snel gelegd zou worden, of opdat de telefoonaansluiting er zeker komt. We proberen zelfs niet uit of het zonder corruptie ook zou lukken. Maar veel werkt wel degelijk. Ik steek mijn kaart in de muur en er komt geld uit. Zoiets verwacht ik niet in een falende staat. Het internet is sneller dan in vele buurlanden.’
Dat laatste klopt, kan ik getuigen. Zelfs in bescheiden hotelletjes is er redelijk internet beschikbaar. Elektriciteit is dan weer wel een probleem. Zonder eigen generator zit je een keer of tien per dag zonder. En als er geen elektriciteit is, is er meteen geen internet.
De student bleek het meest controversieel. Zoals velen van zijn generatie (volgens de journaliste) droomt hij van een modern kalifaat. ‘Een kalifaat met mobiele telefoons’, noemde hij het zelf. Hij stelde ook kennis van het Arabisch voor als middel om de moslimwereld minder verdeeld te maken (alsof de Arabische wereld niet verdeeld zou zijn, maar dat terzijde), want wie Arabisch spreekt kan de Koran in de oorspronkelijke versie lezen en begrijpen, en dat zou misverstanden tussen sektes uit de wereld kunnen helpen. Hoe dat modern kalifaat er precies zou uitzien, was niet duidelijk. Hij was voor onderwijs voor vrouwen, en tegen Taliban, maar vaag over gemengd onderwijs en rechtspraak, en over wie zo’n kalifaat zou moeten leiden, en welke landen het zou moeten bevatten, hoe een revolutie die liefst geweldloos moet zijn een kalifaat kan baren.
Meer belangrijk, aldus de kunstenaar: ‘Zou je graag in zo’n kalifaat leven? Of zeg je zomaar wat?’
Rudi Rotthier
Met dank aan Fonds Pascal Decroos