De Britten kiezen op 6 mei tussen Gordon Brown en David Cameron.
De Britten kiezen op 6 mei tussen Gordon Brown en David Cameron.
Er kwam vorige week in het Verenigd Koninkrijk een einde aan een soort van drôle de guerre. De Britten weten al lang dat ze dit voorjaar naar de stembus moeten. Ze wisten alleen niet precies wanneer.
Gordon Brown wil op 6 mei proberen om Labour voor de eerste keer in de geschiedenis vier verkiezingen op rij te laten winnen. Als hij daar niet in slaagt, realiseren de Conservatieven van David Cameron de grootste ommekeer in de parlementaire geschiedenis van het land.
De peilingen geven de Tories nog altijd bijna 10 procent voorsprong, maar Labour knaagt aan de achterstand. Brown leek zes maanden geleden politiek morsdood, maar hij is nog niet begraven.
Het is voor de rest van Europa raadzaam om de ontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk nauwlettend te volgen. Machtswissels in Londen kondigen ook in andere landen vaak belangrijke politieke verschuivingen aan.
De winst van Margaret Thatcher in 1979 zette de deur open voor een neoliberale politiek met privatiseringen en lage belastingen. In 1997 wezen Tony Blair en New Labour veel sociaaldemocraten de Derde Weg tussen socialisme en vrije markt.
Maar na dertien jaar is het sprankelende New Labour een machtsmoeë partij geworden, in een land dat als gevolg van de bankencrisis een tekort van bijna 12 procent van het bruto binnenlands product draagt.
New Labour is oud geworden. Veel kiezers zijn ook gekwetst, sinds vorig jaar bleek dat veel parlementsleden schandelijk misbruik maken van hun royale onkostenregeling. Er rest Brown één kans om te overleven: hij moet de Britten ervan overtuigen dat dit niet het moment is om van leider te veranderen.
Het gaat de Britten in deze korte campagne dus in de eerste plaats om de economie, en vervolgens om de gezondheidszorg – zowel Labour als de Conservatieven beloven dat er straks niet in de National Health Service wordt gesneden. Voorts wordt het interessant om te vernemen hoe de partijen de rol van het Verenigd Koninkrijk in de wereld zien. Kan Londen de dure inzet van troepen in verre landen nog dragen? De legerleiding klaagde er in Irak al over dat de regering te veel de vinger op de knip hield, zodat de soldaten niet altijd over het nodige materieel konden beschikken.
Er worden in deze campagne voor het eerst televisiedebatten georganiseerd, waarbij drie partijleiders met elkaar in discussie treden. Dat kan in het voordeel spelen van de derde grotere partij, de Liberaal-Democraten van Nick Clegg, die normaal niet zoveel zendtijd krijgen.
De kans bestaat dat op 6 mei geen van de twee grote partijen een meerderheid van de zetels behaalt, en dat er voor het eerst in 40 jaar een zogenaamd hung parliament uit de stembus komt. In dat geval beslissen de Lib Dems wie er naar Downing Street mag. Het zou verbazen als hun voorkeur naar een Conservatief uitgaat.
Zeer on-Brits is ook dat tot een derde van de kiezers zegt nog geen beslissing te hebben genomen. Er staat dit jaar dan ook geen Thatcher of Blair op het stemformulier. Het is zodoende geen uitgemaakte zaak dat David Cameron op zijn 43e de jongste PM wordt in meer dan een eeuw. Het valt niet uit te sluiten dat de Tories het vel van de beer te vroeg hebben verkocht.
Hubert van Humbeeck