Zuid-Korea wordt door het WK helemaal voetbalgek. Dat was ook precies de bedoeling.

In maart zat de Somany Cosmetics Company met een dilemma. Het contract met Ahn Jung Hwan, veruit de populairste voetballer van Zuid-Korea, voor een publicitaire campagne liep ten einde. Een nieuw contract leek op dat moment een onzekere investering. Want het zag er steeds meer naar uit dat de spits die bij de Italiaanse eersteklasser Perugia nauwelijks van de bank af geraakte ook geen deel zou uitmaken van de 23 waarmee bondscoach Guus Hiddink naar het WK trok. Omdat die kern pas eind mei bekend zou raken, moest het bedrijf gokken. Uiteindelijk nam men toch het risico, verhoogde men zelfs het contract met 25 procent waardoor Ahn 150.000 euro opstreek.

Toen de ranke spits toch de selectie haalde, in de eerste match als invaller scoorde en tegen de VS de gelijkmaker binnenknalde, slaakten ze bij Somany Cosmetics een zucht van opluchting. Ook al weet men nu al dat het bedrijf Ahn tegen de huidige prijs nooit kan houden. Zijn commerciële waarde is in een paar weken tijd minstens verdubbeld.

Net zo verging het Samsung Card. Die haalden vorig jaar in mei een tv-commercial met bondscoach Guus Hiddink van het scherm toen de nederlagen elkaar opvolgden en steeds meer mensen Hiddink in stilte het land uit wensten. In mei dit jaar keerde het tij plots en prees men zich bij Samsung Card gelukkig dat het contract met Hiddink niet was verbroken. Gauw werd een nieuw spotje gemaakt. Ze hebben er nog geen spijt van.

In feite was niemand voorbereid op een plotse voetbalkoorts in Zuid-Korea, waar de bescheiden profcompetitie nauwelijks passie opwekt. Twee dagen voor het WK pakte een van de twee Engelstalige Koreaanse kranten, The Korea Herald, uit met een groot verhaal als handleiding voor wie niet met de sport vertrouwd was: ‘How to enjoy soccer…in case you didn’t know’. Daarin wordt uitgelegd wat het verschil is tussen een doelman en de veldspelers, wat van een verdediger verwacht wordt en hoe de buitenspelval geïnterpreteerd moet worden.

Achteraf bekeken, was het een overbodig stuk. Want in een paar weken is Zuid-Korea helemaal voetbalgek geworden. Een paar maanden voor het WK riep bondscoach Guus Hiddink de kranten nog op om wat minder aandacht te besteden aan het immens populaire baseball en wat meer plaats te maken voor het voetbal, hier net als in de VS soccer genoemd. Daar werd honend op gereageerd. Maar als de huidige voetbalmania na dit WK aanhoudt, zal het baseball zich zorgen moeten maken.

ROOD IS VERPLICHT

Voetbal wijzigt hier zelfs in één klap het modebeeld. Traditioneel domineren blauw en wit de Koreaanse zomermode. Maar die kleuren raakt men aan de straatstenen niet meer kwijt. Heel het land loopt uit vrije wil in het dieprood, de kleur die men decennialang associeerde met het gehate en gevreesde communisme dat op de loer lag achter de streng bewaakte grens met het Noorden.

Maar rood is ook de kleur van de nationale ploeg en haar fans, de Red Devils. Kwam de sfeer tijdens de algemene repetities voor het toernooi nog een beetje kunstmatig over, dan is sinds de eerste match iedereen behoorlijk onder de indruk. Nooit speelden Polen en de VS in zo’n beklemmende sfeer, gaven spelers en trainers van die tegenstanders spontaan toe. Ernie Stewart, de in Nederland voetballende Amerikaanse middenvelder, merkte fijn op dat het allemaal niet hoefde te verbazen. Want net als de nationale Koreaanse ploeg zelf hebben de supporters maandenlang hun strijdliederen en choreografie geoefend. Het resultaat bezorgt toeschouwers en spelers kippenvel.

Alleen voetbal kan op een maandagmiddag het openbare leven in hartje Seoul stil doen vallen. Een paar uur voor de belangrijke interland Korea-VS liggen de brede achtstrookswegen er verlaten bij.

Op de hoek van het congrescentrum COEX veroorzaakt een venter met een stalletje dieprode T-shirts met opschrift ‘ Be the Reds‘ ongewild een spontane verkeersopstopping. Auto’s gooien de remmen dicht, chauffeurs hollen naar het standje om het felbegeerde T-shirt, terwijl andere auto’s toeteren omdat het kruispunt geblokkeerd blijft. Een vijftiger met aktentas, gesteven hemd en das stapt ook resoluut op het kraampje af en trekt zo’n T-shirt over zijn modieuze kledij. Niet na even het kledingadvies te vragen aan een vrouw in mantelpakje die ook al een shirt onder de arm draagt.

In het land met de hoogste productiviteit per arbeidsuur en een werkweek van vijf en een halve dag is het niet vanzelfsprekend dat veel bedrijven op een maandagmiddag hun werknemers toestaan een voetbalwedstrijd te volgen. Ook veel scholen geven vrij, voetbal is ineens een zaak van nationaal belang.

Bij het passeren van het olympisch complex waar in ’88 de Spelen plaatshadden, valt op dat het baseballstadion stampvol zit, met ruim 20.000 in het rood uitgedoste fans. Nee, glimlacht de chauffeur van de bus, er is geen wedstrijd gaande. In het stadion staat gewoon een reuzenscherm voor het voetbal.

Ook in Incheon waar Denemarken en Frankrijk in een leeg stadion hun laatste training afwerken, dringt het lawaai van het nabijgelegen baseballstadion, ook afgeladen vol, door. Werd de match tegen Polen buiten het stadion nog door een half miljoen Koreanen op reuzenschermen gevolgd, tegen de VS vergapen al één miljoen kijklustigen zich rond 70 reuzenschermen in de open lucht. Opmerkelijk, want die middag regent het pijpenstelen. Dat kan het enthousiasme niet temperen en om elkaar het zicht niet te belemmeren, houden de Koreanen hun paraplu’s zelfs dicht. Hysterie kan ook met beleefdheid gepaard gaan.

Voetbal is plots een nieuwe passie geworden. Toen bekend werd dat voor de wedstrijd tegen de VS vanaf zes uur ’s morgens nog 7000 tickets aan het stadion te koop waren, trokken 500 vastberaden Koreanen naar Daejon om er drie dagen en evenveel nachten te kamperen op het parkeerterrein voor het stadion. Op de zwarte markt werd tot 1000 euro betaald voor een ticket.

Zelfs de programma’s van de ontbijt-tv staan sinds de eerste zege helemaal in het teken van koning voetbal. Presentatoren en presentatrices dragen trots het officiële shirt van de nationale ploeg. Op wedstrijddagen zijn er eindeloze nabeschouwingen. Daardoor was na Korea-VS België-Tunesië als eerste en enige match niet live te aanschouwen op een van de zenders. Niemand die protesteerde.

Wie een wedstrijd of een doelpunt mist, moet hier niet treuren. ’s Nachts en overdag worden de banden met herhalingen ingezet. Met wat geluk kun je op tv Argentinië-Zweden drie tot vier keer bekijken, Korea-VS wel tien keer. Voor de beslissende partij tegen Portugal ging het enthousiasme over in massahysterie. Na de match wordt getoond hoe overal in het land supporters de wedstrijd volgden. Er komen beelden van feestende nonnen, juichende boeddhistische monniken, een legerkazerne die helemaal uit de bol gaat, zelfs een ziekenhuis waar bedlegerige patiënten bij de enige Koreaanse goal met hun draadjes en zakjes kunstmatig voedsel zwaaien. Opnamen die vast niet gemaakt zijn op de afdeling voor hartpatiënten.

De hele nacht is één groot volksfeest, waarbij buitenlanders zich vergapen aan massa’s Koreanen die in de hoofdstad uitbundig op daken van autobussen staan te dansen. Tot voor een paar weken was het hier net omgekeerd, liepen in het uitgangscentrum Itaewon kleine kinderen huilend in de armen van hun verschrikte ouders wanneer verklede en voetballiederen lallende buitenlanders hun opwachting maakten.

JUICHEN VOOR IERLAND

Op straat valt op dat de voetbalkoorts niet alleen voortkomt uit een opstoot van nationale trots. Natuurlijk speelt die mee, maar de impact is groter dan het succes van het eigen team. De dag na de Braziliaanse zege tegen China pakken de meeste kranten op de voorpagina uit met foto’s van juichende Brazilianen – op één krant na: die opent met een foto van Guus Hiddink, de nieuwe nationale held.

In Jeju-si, de hoofdstad van vakantie-eiland Jeju-do, het Hawaï van Korea, verdringen zich ’s avonds in een verlaten winkelstraat twintig jongeren voor een winkelraam van een tv-zaak waar een toestel Argentinië-Engeland toont. Een paar dagen eerder staat in een Japans restaurant in Busan de tv op Duitsland-Ierland hoewel er op de late bezoeker na geen buitenlander aanwezig is. Wanneer Ierland in de 93e minuut de gelijkmaker scoort, springen alle aanwezigen juichend overeind, alsof Zuid-Korea net wereldkampioen is geworden.

Voor Costa Rica-Turkije, op het eerste gezicht geen aansprekende affiche voor de gemiddelde Koreaan, zit op zondagmiddag het stadion van Incheon met zijn 40.000 plaatsen bijna helemaal vol. De man die één stoel verderop zit, heeft zijn vrouw en zoontje meegebracht. Hij kent er wel iets van. Nog voor de grensrechter bij een tegenaanval van Costa Rica de vlag omhoog heeft, springt hij op en roept: ‘Off-side!’ Het klopt.

Voor de meeste Koreanen lijkt een middagje WK een ideale gezinsuitstap. Eerder viel al op hoeveel vrouwen en kinderen er onder de stadionbezoekers zijn. Dat de fonkelnieuwe voetbaltempels het neusje van de zalm bieden qua comfort, zal daar wel een rol bij spelen.

In tegenstelling tot Japan dat enkele stadions renoveerde, bouwde Zuid-Korea tien nieuwe voetbaltempels waarvan straks slechts één (Busan) de thuishaven wordt van een profvoetbalclub. Hoewel bijvoorbeeld in Seoul flink wat politici aandrongen op de renovatie van het bestaande olympisch stadion, werd ook daar een nieuw World Cup Stadion neergezet. Kostprijs voor het pronkstuk met zeven verdiepingen en 65.000 comfortabele zitjes: 170 miljoen euro. Het is een schitterend complex, met een metrostation vlakbij, 2750 parkeerplaatsen en een grasmat die na negen mislukte proeven geschikt werd bevonden voor de dienst. De financiering kwam pas rond na de garantie dat het stadion de motor zou worden voor stadsontwikkeling en recreatie in dat deel van Seoul. Het ligt naast een park met een nieuwe golflink, bevat ook ruimte voor een winkelcentrum, faciliteiten voor een fitnessclub, een zwembad, restaurants, huwelijkszalen.

Vanaf 26 juni kunnen geïnteresseerden op een van die faciliteiten een bod doen. De stad Seoul rekende uit dat de verhuur van alle commerciële mogelijkheden in en rond het stadion jaarlijks een nettowinst van minstens 1,7 miljoen euro moet opleveren.

Geert Foutré

Alleen voetbal kan op een maandagmiddag het openbare leven in hartje Seoul stilleggen.

Voor de meeste Koreanen lijkt een middagje WK een ideale gezinsuitstap.

Slechts een van de tien fonkelnieuwe voetbaltempels wordt straks de thuishaven van een profvoetbalclub.