‘2004 kan een scharnierjaar worden waarin we beslissende keuzes maken voor de toekomst.’ Dat schreven Frank Vandenbroucke en Johan Vande Lanotte begin dit jaar in een opgemerkt en hoopgevend opiniestuk in de krant De Standaard. Intussen kennen we een aantal van die beslissende keuzes die de paarse regering van Guy Verhofstadt heeft gemaakt: sociale bijdragen op alle bedrijfswagens en verhoogde accijnzen op roltabak. Wie dat van die sociale bijdragen op alle bedrijfswagens en verhoogde accijnzen op roltabak hardop kan zeggen zonder in een onbedaarlijke lach uit te barsten, moet wel een graftak zijn – of rolt zelf zijn sigaretten.

En let wel! Wie minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht goed heeft beluisterd, moet geloven dat die budgettaire truc met de bedrijfswagens geen lastenverhoging is, maar een betere inning van een bestaande heffing – een nieuwe variant eigenlijk op een al oudere begrotingskneep, die van de ‘betere inning van belastingen en efficiëntere bestrijding van de fiscale fraude’. Als de werkgevers goed opletten dan zullen ze zelfs, althans volgens de minister, merken dat ze voortaan eigenlijk minder bijdragen op hun bedrijfswagens zullen betalen. Hoe de regering op die manier de miljoenenputten in de ziekteverzekering en elders kan vullen, was een uitleg die de minister schuldig bleef.

De waarheid is dat het hier om een virtuele begroting gaat die door een beetje revisor vrij snel aan flarden wordt geschoten. Het gebeurt immers niet vaak dat een partij van de meerderheid openlijk zegt dat de begrotingscijfers door de regering gemanipuleerd worden. Dat is nochtans wat PS-voorzitter Elio Di Rupo vorige week in de krant Le Soir beweerde. Volgens Di Rupo worden de fiscale inkomsten door de federale regering moedwillig overschat. ‘Wij willen’ voegde de PS-voorzitter daar aan toe, ‘een regering die ernstig regeert’. Met andere woorden: een regering die de lijnen volgt die door de Waalse socialisten zijn uitgezet. En die lijnen zijn dwingend voor het voortbestaan van het kabinet: de federale betaalheer zal dus niet raken aan de bestaande financieringsmechanismen.

Terwijl de Vlaamse regering in haar begroting 95 miljoen euro uittrekt voor de sanering van de federale financiën, zullen Wallonië en de Franse Gemeenschap geen, of hooguit een symbolische bijdrage leveren. ‘Wij hebben dat geld nodig voor ons onderwijs’, zegt Di Rupo kortaf.

De Franstaligen hebben nooit geaarzeld om, als het moest, de zo al fragiele krukken waarop het Belgische evenwicht rust, onderuit te trappen. In de kwestie Voeren al werd, toen door de drijverij van José Happart het gemeentepersoneel niet langer kon worden uitbetaald, prompt een volstrekt onwettige vzw opgezet om de betaling vanuit het Waals Gewest te regelen.

In de crisis rond de wapenexporten die het einde van Martens VIII inluidde, dreigde de Brusselse PS’er Philippe Moureaux ermee België op te blazen met ‘het institutionele atoomwapen’.

Daarom heeft onze communautaire commercie in het verleden al tot de vreemdste compromissen geleid. Investeringen in Vlaanderen moesten in Wallonië gecompenseerd worden met intussen verroeste raffinaderijen en nutteloze hellende vlakken op amper bevaren kanalen. Er werd betaald met taalpariteit in de regering, met alarmbellen, een stuitend verschil in het aantal stemmen nodig voor een Waalse en een Vlaamse parlementszetel, en tal van ondergrondse financieringskanalen waarmee de traditionele Franstalige partijen hun klantenbinding kunnen verzorgen.

Die chantage zal opnieuw spelen voor de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. Tenzij CD&V en N-VA op hun strepen blijven staan en weigeren te onderhandelen over die eis.

Nu al sussen weldenkende politici van de meerderheid dat ‘de mensen’ niet wakker liggen van Brussel-Halle-Vilvoorde, en dat een sluitende begroting zoveel belangrijker is. Jammer genoeg heeft Paars, en voordien paars-groen, nooit de indruk kunnen wekken die problemen ter harte te nemen waar de mensen dan wel van wakker liggen. Recente analyses van de stembusslag van 13 juni en de aardverschuiving naar extreem-rechts tonen aan hoe ‘de mensen’ daarover denken.

Rik Van Cauwelaert

Onze communautaire commercie leidde tot de vreemdste compromissen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content