Elke Lahousse
Elke Lahousse Journalist voor Knack Weekend

Vier op de vijf ouders geven hun kind weleens een geneesmiddel dat niet door een dokter werd voorgeschreven. ‘Baat het niet, dan schaadt het niet’, redeneren ze. ‘Maar zelfmedicatie houdt wel degelijk gezondheidsrisico’s in.’

In mei lanceerde het federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (FAGG) de bewust-makingscampagne: ‘Geneesmiddelen en kinderen: opgelet, een geneesmiddel is geen snoepje!’ Het socialistische ziekenfonds De Voorzorg uit Antwerpen pakt deze week uit met een onderzoek naar hoe ouders in de praktijk geneesmiddelen toedienen aan hun kroost. Ze ondervroegen daarvoor 1922 mensen. ‘Vier op de vijf ouders blijken hun kind wel eens een medicijn te geven dat niet door een arts werd voorgeschreven’, zegt Sylvia Pardon, directeur preventie en welzijn van De Voorzorg. ‘Dertig procent doet dat dagelijks of wekelijks, 53 procent sporadisch.’

Ouders denken vaak dat dit geen kwaad kan, omdat de medicatie vrij verkrijgbaar is bij de apotheek en ze die zelf ook innemen. Maar veel geneesmiddelen voor volwassenen zijn niet of niet grondig getest op kinderen. ‘Het metabolisme van kinderen jonger dan zes jaar werkt anders dan dat van een volwassene’, zegt Pardon. ‘De doeltreffendheid van het medicijn verschilt daardoor en het risico op bijwerkingen en overdosis is reëel. De gevolgen kunnen variëren van een allergie tot coma.’

Meer dan de helft van de ouders blijkt ook geneesmiddelen te mixen en geeft zijn kind meer dan één medicijn zonder voorschrift op dezelfde dag. Ze houden daarbij geen rekening met mogelijke wisselwerkingen: de ene stof kan de werking van de andere tenietdoen of versterken.

Vooral onschuldige kwaaltjes als pijn en koorts (39 procent) en verkoudheid en hoesten (29 procent) worden aangepakt met middeltjes zonder voorschrift. Niet nodig, zegt Pardon. ‘Kinderen worden nu eenmaal af en toe ziek. Ervaring leert dat medicatie tegen hoest en verkoudheid niet helpt bij jonge kinderen. Het is belangrijk om ze te laten uitzieken. Hoesten heeft een functie: het dient om slijm uit de longen te krijgen. Als je dat onderdrukt met siroop, kunnen de longen geïnfecteerd raken. Ook aspirine laat je beter achterwege. Neusdruppels gebruik je het best niet langer dan vijf dagen.’

In plaats van een pilletje raden de onderzoekers de traditionele middelen aan: vitaminerijk voedsel, ijsjes en warme drank met honing – honing pas vanaf één jaar. ‘Laat je kind veel drinken om irritatie in de keel te kalmeren en de longen te zuiveren’, zegt Pardon. ‘De neus kan gereinigd worden met een fysiologische oplossing.’

Voorzichtigheid blijft nodig’, concludeert Pardon. ‘Vier op de tien ouders vragen zelden of nooit informatie over geneesmiddelen zonder voorschrift. Ik zou hen aanraden meer advies te vragen aan de apotheker, altijd grondig de bijsluiter te lezen en bij twijfel een beroep te doen op een arts.’

Elke Lahousse

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content