Geen dag zonder aanslagen en betogingen : in Kosovo broeit onvrede over het Servische regime.
Op oudejaar sloeg de politie brutaal betogingen van Albanese studenten uiteen in Pristina, de hoofdstad van de Servische provincie Kosovo die voor negentig procent door volksalbanezen is bewoond. De machtsdemonstratie van het regime van Slobodan Milosevic kwam slecht over bij het publiek. Patriarch Pavle van de Servisch-orthodoxe kerk nam het in een open brief op voor de studenten ( ?Ze aftuigen en opsluiten besmeurt de eer van ons land?). Maar hij stelde ze ook de vraag : ?Hoe denkt u te kunnen terugkeren naar de universiteit van een staat die u niet erkent ?? De studenten stuurden hem een beleefd antwoord : de universiteit is eigendom van de Republiek Kosovo ; bedankt voor de bezorgdheid over het politieoptreden ; wij wensen u een lang leven toe.
De manier van de volksalbanezen om in Kosovo tot een eigen staat te komen, baarde ook hun machtigste beschermers, de Amerikanen, al heel wat zorgen. Na een reeks moorden en gewapende acties, dreigden de Verenigde Staten het Kosovo Bevrijdingsleger (UCK) op hun lijst van terreurorganisaties te zetten. De dreiging lijkt gerechtvaardigd, omdat sommige Albanese leiders in het UCK een begin zien van gewapende arm van de bevrijdingsbeweging. ?Stop een adelaar in een kooi van goud of van ijzer, hij zal er zich een weg uit vreten?, zei een Albanees politicus. De internationale gemeenschap laat nu weten dat de adelaar het Albanese symbool mag uitbreken, maar hij mag geen geweld gebruiken.
Dit alles wekte onrust onder de Servische minderheid in Kosovo. Zij het niet zoveel als sommige nieuwe initiatieven van de Servische politie. Die arresteerde op oudejaar onaantastbaar geachte Serviërs, om de Albanezen duidelijk te maken dat er voor geweldenaars in het andere kamp ook geen ruimte was.
De gearresteerde Serviërs waren zakenlui die makkelijk enorme winsten maakten. Niemand geloofde voordien dat ze een haar zou worden gekrenkt, aangezien de politie een belangrijke partner in hun handel was geweest. Ze werden ervan beschuldigd een Servische vluchteling uit Kroatië zwaar te hebben toegetakeld. De man had klacht neergelegd tegen een almachtige restauranthouder, die zijn vrouw had gerekruteerd in het bordeel dat hij in Pristina uitbaatte en die had geprobeerd zijn twee dochters te verkrachten. Het gerucht wil nu dat de Albanezen een ?Witboek? zullen publiceren, een sinds jaren bijgehouden lijst van namen, geldsommen en zelfs nummers van bankbiljetten waarmee machtige Serviërs in openbare dienst of op andere hoge plaatsen omgekocht zijn.
DE TOL VAN DE ARROGANTIE
Witboek of niet, Belgrado lijkt er inmiddels te zijn achtergekomen dat de corruptie in Kosovo die in de rest van Servië en in Montenegro is gaan overtreffen. Maar inspanningen om de misdaad bij de Serviërs te bestrijden, zullen er de Albanezen niet toe aanzetten hun politieke eisen op te geven. In het beste geval zou actie tegen plaatselijke machthebbers als een sein aan de Serviërs kunnen gelden. Het sein met de boodschap : de Albanese opstand is geprovoceerd door het arrogante gedrag van sommige Serviërs, en niet door tolerante, luie Servische autoriteiten, zoals Servische nationalisten in Kosovo beweerd hebben.
In Kosovo hoort men intussen dat de Servische politie een conflict met het UCK niet aandurft. De Londense Times schreef dat het Kosovo Bevrijdingsleger Milosevic vernederde, door zijn politie op de vlucht te jagen. Automobilisten zouden ’s nachts niet in de buurt van Drenica durven komen, waar zich het UCK-hoofdkwartier zou bevinden. Alleen het Joegoslavisch leger zou zich nog in die omgeving wagen. Wat dan weer doet veronderstellen dat de vernietiging van het UCK veeleer een opdracht voor het leger dan voor de politie zou zijn.
Het is niet zeker of Milosevic het leger durft in te zetten tegen het UCK. Maar het leger geniet tegenwoordig hoog aanzien in het hoofdkwartier van de president. Nieuwtjes erover komen geregeld op tv en er zijn grote inspanningen gedaan om geld te vinden voor het lenigen van noden van officieren, ondanks de algemene armoede. De chefstaf zou de politieke toestand van het land hebben geanalyseerd. De ontvlambaarste plekken liggen in Kosovo en Montenegro, maar het leger zou weigeren om tussenbeide te komen in de deelstaat Montenegro. Wil dat zeggen dat het wel in Kosovo zal optreden, misschien om Albanese paramilitaire eenheden te vernietigen ? Misschien, maar daar zouden bepaalde politieke voorwaarden aan voorafgaan. Dat de Verenigde Staten het UCK op hun lijst van terreurorganisaties zetten, is zeker een voorwaarde.
Als de legerleiding beklemtoont dat Kosovo een hoeksteen voor de stabiliteit van het land is, dan denkt ze ook dat een geslaagde actie in die provincie de reputatie van het leger zal verhogen. En nieuw respect voor het leger is misschien net waar Milosevic op hoopt, om af te rekenen met problemen, in Kosovo en Montenegro, waar hij geen tijd en geen zin voor heeft om ze met politieke middelen op te lossen.
Branislav Milosevic
ONRUST IN PRISTINA : Servische politie tegen Albanese studenten in de hoofdstad van de Servische provincie Kosovo.
