China blijft de wereld verbazen met groeicijfers van 10 procent en meer. Het Nationale Volkscongres, dat eind deze week wordt afgesloten, heeft maatregelen in petto die extra groei moeten brengen. En wij die dachten dat na de val van de Muur het kapitalisme gezegevierd had over het communisme.
Eind vorige week viel het nieuws dat China voor het eerst meer auto’s produceert dan de VS. Elke week is er wel een bericht dat de economische kracht van de communistische eenpartijstaat in de verf zet. In 2006 groeide het bruto binnenlands product met 10,7 procent. Premier Wen Jiabao kondigde tijdens zijn openingstoespraak van het Nationale Volkscongres voor dit jaar een economische groei van ongeveer 8 procent aan. Een jaar eerder had hij ook een groei van 8 procent voorspeld, die dus duidelijk overtroffen werd. Misschien is hij dit jaar opnieuw te bescheiden, menen analisten. Zeker als het Volkscongres beslist om het recht op privéeigendom te erkennen en juridisch te beschermen. De goedkeuring van het eigendomsrecht moet voor rechtszekerheid zorgen en dus voor extra groei, zo is de verwachting.
Hoe dan ook, van de Chinese groeicijfers kunnen de VS en Europa alleen maar dromen, met de voorbije jaren een groei van gemiddeld respectievelijk 4 en 2 procent. Nauwelijks vijftien jaar na de val van de Muur en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is er dus een communistisch land dat zich met zevenmijlslaarzen ontpopt tot een economische supermacht. En meteen ook een land waar je politiek minder en minder omheen kunt. Met het lagere groeicijfer dat premier Wen op het Volkscongres presenteert, wil hij het signaal geven dat ongebreidelde groei niet zijn streefdoel is. China kampt immers met grote problemen. Er is de steeds groeiende kloof tussen rijken en armen, tussen stad en platteland. China heeft weinig grondstoffen en energiebronnen, en moet dus alles aankopen. En het is het meest vervuilende land ter wereld. Dat moet nu worden aangepakt, vinden de leiders: de welvaart moet eerlijker worden verdeeld, er moet efficiënter geproduceerd en energie bespaard worden. Alleen dan zal er duurzame groei zijn. En premier Wen liet er in een artikel dat hij voor het Volksdagblad schreef geen twijfel over bestaan: voor dit alles is een strakke leiding van de Communistische Partij nodig.
De vraag is hoelang de Communistische Partij die ijzersterke greep nog kan houden. De Chinese machthebbers proberen, bijvoorbeeld door censuur op internetsites, alle kritiek in de kiem te smoren. In 2008 organiseert Peking de Olympische Spelen. Velen hopen dat dit niet alleen de gebruikelijke extra groei oplevert, maar ook wat vrijheid. Journalisten moeten zich dan bijvoorbeeld vrij over het grondgebied kunnen bewegen en hoeven geen speciale toestemming meer voor interviews met de lokale bevolking. Op die manier komt de deur voor meer inspraak misschien op een kier te staan.
Het ‘liberale’ economische beleid van China moet ooit botsen met de autoritaire politiek die het tegelijkertijd voert. Winst maken mag al langer in China. De erkenning van privé-eigendom volgt nu. Het Volkscongres zal ooit plaatsmaken voor een parlement.
Ewald Pironet
