Wetenschappers verklaren werking supervulkanen

© Thinkstock

Onderzoekers hebben een nieuwe verklaring voor de erupties van supervulkanen, die zo’n 100 keer krachtiger zijn dan gewone vulkaanuitbarstingen.

Uit onderzoek op het magma van de supervulkaan onder het Amerikaanse natuurpark Yellowstone is gebleken dat zulke vulkanen kunnen uitbarsten zonder aanleiding van buitenaf. Dat zegt het Britse dagblad The Independent.

De uitbarsting van een supervulkaan is zo’n 100 keer heviger dan die van gewone vulkanen. De kracht die vrijkomt bij zulke erupties is voldoende om een nieuwe ijstijd te veroorzaken en onze gehele beschaving ernstig te ontwrichten. Een analyse van het magma in de slapende supervulkaan onder het natuurpark Yellowstone toont aan dat zulke rampscenario’s ook realistischer zijn dan tot dusver werd aangenomen.

Wetenschappers dachten vroeger dat uitbarstingen van supervulkanen door aardbevingen werden veroorzaakt. Volgens die theorie kwam het magma op zulke momenten vrij door barsten in de aardkorst. Uit het nieuwe onderzoek is echter gebleken dat erupties ook gewoon een gevolg kunnen zijn van opgebouwde druk. Supervulkanen kunnen dus zonder externe aanleiding uitbarsten.

Klimaatwijzigingen en massa-extincties

In het verleden hebben de uitbarstingen van supervulkanen dikwijls klimaatwijzigingen en massa-extincties teweeggebracht. Na meteorietinslagen zijn het de natuurrampen die mondiaal de meest vernietigende sporen nalaten. Voor zover bekend vond de laatste uitbarsting van een supervulkaan 70.000 jaar geleden plaats op het Indonesische eiland Sumatra in het gebied waar zich tegenwoordig het Tobameer bevindt.

De supervulkaan onder Yellowstone is al 600.000 jaar niet meer actief. Bij de laatste uitbarsting kwam meer dan 1000 kubieke kilometer as en lava in de lucht terecht. Dat is zo’n 100 keer meer dan bij de eruptie van de Krakatau in 1883, de hevigste vulkaanuitbarsting in de recente geschiedenis. Bij de eruptie van de Indonesische vulkaan vielen toen minimaal 36.417 dodelijke slachtoffers als gevolg van vloedgolven. Het geluid van de ontploffing was te horen tot Australië en Mauritius. In de jaren erop volgde een mondiale afkoeling van het klimaat.

Röntgenapparatuur

Geologen hebben nu het magma onderzocht uit de caldera van Yellowstone, een bijna 90 kilometer brede ondergrondse grot die tussen de 200 en 600 kubieke kilometer vloeibaar gesteente bevat. Door middel van extreem krachtige röntgenapparatuur hebben de wetenschappers waargenomen dat het magma ging uitzetten, als de temperatuur en de druk omhoog gingen. Door het concentratieverschil tussen het magma en het gesteente eromheen kan de lava in de caldera van een supervulkaan genoeg kracht ontwikkelen om door de aardkorst breken.

Het is onmogelijk om de uitbarsting van een supervulkaan te voorkomen, maar de geleerden werken op dit ogenblik aan een manier om de druk in de magmakamer te meten. Zo hopen ze een methode te ontwikkelen om erupties beter te kunnen voorspellen. De geologen zien trouwens geen tekenen dat er in de nabije toekomst een supervulkaan tot uitbarsting zal komen. Het vergt immers meer dan tien jaar, voordat de druk in een caldera op een punt komt dat een eruptie onvermijdelijk wordt. (YD)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content