Vrije Tribune

‘Bossen worden ondergewaardeerd in de strijd tegen klimaatverandering’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Bart Carlier, Laure De Vroey en Pieter Van De Sype van natuur- en milieuorganisatie BOS+ spreken klare taal naar aanleiding van de klimaattop in Katowice: ‘Als er één antwoord op de dreigende klimaatverandering luider moet klinken, dan is het dit wel: ruimte voor bos, bomen en grootschalige natuur.’

There’s a new and exciting technology that sequesters carbon, cleans the air, increases biodiversity and regulates rain patterns.’

Een boude belofte vanuit de laatste geo-engineering conferentie denkt u? Not exactly. Wat als we u vertellen dat het geen menselijke kunstgrepen, maar bos en bomen zijn waarover hier gesproken wordt? Geen nieuwe utopie, maar een beproefde technologie die ieder van ons – burgers en beleidsmakers, jong en oud – al een leven lang kent, maar in het licht van een naderende klimaatcrisis toch nooit volledig lijkt te begrijpen of naar waarde te schatten.

Bossen worden ondergewaardeerd in de strijd tegen klimaatverandering.

Bij de start van de Klimaatconferentie van Katowice in Polen regent het rapporten, engagementen en beloftes, en dat terwijl het echte werk nog moet beginnen. Dat we een stevig tandje moeten bijsteken, is onderhand wel duidelijk. Zeker nu een pas uitgekomen rapport van UNEP, het milieubureau van de Verenigde Naties, erop wijst dat de inspanningen tegen 2030 moeten vervijfvoudigen om de opwarming van de aarde onder de 1,5°C te houden. Slik.

Maar er is ook goed nieuws. Drie jaar na het ondertekenen van het klimaatakkoord van Parijs en een handvol hittegolven, perioden van extreme droogte, orkanen, bosbranden, migratiegolven en alarmerende klimaatrapporten later, lijkt 2018 een kantelpunt te worden. Beginnen we de uitdagingen waar we voor staan werkelijk te begrijpen? De roep om een ecologische transitie klinkt alleszins steeds duidelijker en eensgezinder. De situatie is ernstig, maar niet hopeloos. Als we doordachte, inclusieve en toekomstgerichte keuzes maken, kunnen we het klimaattij nog keren.

Let nature take the driving seat again

Meer goed nieuws? Die verantwoordelijkheid hoeven we als mensheid niet alleen te dragen. Het geloof in een positieve toekomst zit hem niet voor het minst in het vermogen van de natuur zelf om klimaatverandering tegen te gaan. Dat lijkt misschien paradoxaal, maar is vooral hoopgevend. Wat is er namelijk geruststellender dan de gedachte dat geen enkele technologie is opgewassen tegen de ’technologie van de natuur’, miljoenen jarenlang gefinetuned om het leven op aarde in stand te houden? Onze natuur is een sterke bondgenoot, op voorwaarde dat wij haar daarvoor de ruimte laten. Natuurlijke oplossingen zoals het aanplanten van bomen of de bescherming van waardevolle gebieden, kunnen meer dan een derde van de klimaatinspanningen opleveren die nodig zijn tegen 2030. Dat is ongeveer evenveel als een radicale beëindiging van het olietijdperk.

Laat ons dat even in detail bekijken. Eén van de meest interessante ecosystemen en een eeuwenoude maar nog steeds ondergewaardeerde manier om het klimaatprobleem aan te pakken, zijn bossen. Die hebben een gigantisch potentieel voor het onttrekken van broeikasgassen aan de atmosfeer, dat leerde u al op de basisschool. Maar bedenk ook eens wat dat betekent op wereldschaal. Op dit moment nemen bestaande bossen jaarlijks ongeveer een kwart van de globale C02 uitstoot terug op, en door aan massaal bosherstel te doen, kan dit mitigatie potentieel nog aanzienlijk worden opgedreven. Anderzijds zorgen ontbossing en bosdegradatie vandaag samen voor ongeveer 10% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Als we dat morgen stoppen, kunnen we de winst nog vergroten. Meer opslag en minder uitstoot dus; in totaal kunnen we alleen al door een beter bosbeleid – door intacte bossen te beschermen, gedegradeerde bossen te herstellen en door de bosoppervlakte terug te doen toenemen – ongeveer 20% van de inspanningen behalen.

Win-win

Een vijfde, dat is veel. En geenszins in verhouding met de aandacht en middelen die tot nu toe naar bossen gaan. Sinds 2010 werd amper drie procent van de klimaatfinanciering besteed aan het tegengaan van ontbossing. Hoewel wetenschappers over de hele wereld steeds vaker aan de alarmbel trekken, dreigt de rol van bossen in de strijd tegen klimaatverandering dus wederom over het hoofd gezien te worden. Nogmaals, meer en betere bossen kunnen instaan voor 20% van de klimaatinspanningen. En het kostenplaatje zal aanzienlijk kleiner zijn dan de averij die we oplopen als we niets doen. Kosteneffectief heet dat dan.

We moeten ontbossing een halt toe roepen. Dat is ‘net zo dringend’ als het bannen van fossiele brandstoffen.

We moeten ontbossing een halt toe roepen. Dat is ‘net zo dringend’ als het bannen van fossiele brandstoffen. Klimaatsoplossingen zoals bossen hebben bovendien een stapje voor op vele andere broodnodige inspanningen zoals hernieuwbare energie, duurzaam transport of een ander voedselsysteem. Naast het verminderen van broeikasgassen in de atmosfeer, brengen bossen een hele hoop bijkomende voordelen met zich mee; bossen maken ons weerbaarder tegen de gevolgen van klimaatverandering die nu al optreden, ze bufferen temperatuurswisselingen en droogte en houden meer water vast in de omgeving. Bossen en bomen verzachten de impact van extreme neerslag en de daarmee gepaard gaande erosie en overstromingen waardoor ze ook bijdragen aan onze voedselzekerheid. Tenslotte is het behoud, beheer en herstel van bossen een cruciale factor voor de bescherming en het herstel van de biodiversiteit – dat andere, heel grote wereldwijde probleem.

In naam van alle bomen

Moge het duidelijk zijn, als er één antwoord op de dreigende klimaatverandering luider moet klinken, dan is het dit wel: ruimte voor bos, bomen en grootschalige natuur. Voor natuurlijke buffers en C02-opslag, voor een bloeiende biodiversiteit en gezonde waterregulering. Wanneer we zondag in grote getalen onze stem laten klinken voor een beter klimaatbeleid, laat ons dat deze keer dan niet alleen doen in naam van alle geëngageerde burgers die met dagelijkse inspanningen en klimaatbewuste keuzes hun eigen voetafdruk verkleinen, maar ook – en vooral – in naam van de bossen en ecosystemen die ons ondanks alles blijven dragen en ondersteunen. In naam van alle bomen.

Bart Carlier (communicatiemedewerker BOS+), Laure De Vroey (projectmedewerker BOS+) en Pieter Van De Sype (Vertegenwoordiger BOS+ in Peru). BOS+ engageert zich om voor elke deelnemer aan de klimaatmars een vierkante meter bos aan te planten in Vlaanderen en de tropen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content